مراقبت های دوران بارداری، علائم خطرناک
تعداد حاملگی، سطح تحصیلات و مراقبت‌های حین بارداری در میزان آگاهی مادران باردار کشور از عوامل مساعدکننده حاملگی پرخطر موثر است.
یافته‌های یک تحقیق حاکی است: تعداد حاملگی، سطح تحصیلات و مراقبت‌های حین بارداری در میزان آگاهی مادران باردار کشور از عوامل مساعدکننده حاملگی پرخطر موثر است.
اکثر موارد مرگ و میر مادران به علت آمبولی، فشار خون بالا، خونریزی و عفوت رخ می‌دهد. هرگاه میزان مرگ و میر مادر و جنین قبل یا بعد از زایمان بیشتر باشد به این موارد حاملگی پرخطر اطلاق می‌شود.
گروه‌های مهمی از لحاظ میزان افزایش خطر وجود دارند که باید قبل از زایمان یا حتی گاه قبل از حاملگی آنها را شناسایی و توجه خاصی به آنها کرد. این گروه‌ها عبارتند از کسانی که سابقه بیماری مزمن همانند دیابت، فشار خون، بیماری قلبی و ... یا مشکلاتی مثل مرگ و میر جنین یا نوزاد، عقب‌ماندگی رشد جنین، ناهنجاری‌ها و حوادث جفت و بند ناف در حاملگی‌های قبلی داشته‌اند، یا در بارداری فعلی دچار مشکلاتی همانند خونریزی، پارگی زودرس و پیش از موعد کیسه آب، نمای غیرطبیعی جنین، عدم افزایش وزن یا افزایش وزن بیش از حد طبیعی هستند و کسانی که شواهدی دال بر سوء تغذیه دارند.
همچنین حاملگی در سنین بالای 35 سال و زیر 18 سال و عدم ایمنی به سرخجه از موارد دیگری هستند که می‌توانند حاملگی را در گروه پرخطر قرار دهند.
یکی از اهداف مراقبت‌های حین بارداری، شناسایی زنان در معرض خطر است. این شناسایی از طریق تاریخچه، معاینات، آزمایشات قبل از حاملگی یا اولین ویزیت حاملگی صورت می‌گیرد و تعیین خطرات با توجه به وضعیت طبی، وضعیت باروری، تاریخچه حاملگی‌های قبلی، عادات غذایی و دارویی، عوامل محیطی و وضعیت اجتماعی صورت می‌گیرد. در این بررسی، هدف، به دست آوردن راه‌حل برای کاهش مرگ و میر جنین و نوزاد، آسفیکسی قبل از تولد و به طور کلی کاهش مرگ و میر مادر و جنین از طریق ارتقای سطح آگاهی مادران است.
بررسی وضعیت مادر و جنین طی حاملگی و نیز شناسایی عوامل خطر ساز قبل یا طی حاملگی، زنانی را که نیازمند توجه ویژه در زمان حاملگی هستند مشخص می‌کند. همچنین آموزش و افزایش آگاهی مادران باردار از عوامل خطر، یکی از راه‌های پیشگیری اولیه از حاملگی‌های پرخطر محسوب می‌شود. برای ارایه آموزش، سنجش سطح آگاهی مادران نسبت به عوامل مذکور ضرورت دارد تا بتوان بر اساس آن برنامه‌های آموزشی را در زمینه‌های مورد نیاز تدوین کرد.
به همین منظور یک پژوهش، میزان آگاهی مادران باردار نسبت به عوامل مساعدکننده حاملگی‌های پر خطر را با مطالعه بر روی مراجعان به اورژانس زایمان بیمارستان امام خمینی (ره) تهران بررسی کرده است.
این تحقیق بر روی 407 زن باردار انجام شده است که نتایج آن نشان داد:آگاهی 326 نفر (80.1 درصد) از عوامل سنی موثر بر بارداری در حد خوب بود. همچنین 377 نفر (92.06 درصد) از بیماری‌های زمینه‌یی قبل و حین حاملگی آگاهی خوبی داشتند، اما تنها 72 نفر (17.7 درصد) آگاهی خوبی نسبت به سوابق مربوط به حاملگی‌های قبل داشتند.
براساس یافته‌های این تحقیق، میزان آگاهی ۳۸۳ نفر درباره عادات مربوط به دوران حاملگی (سیگار، اپیوم و داروها) خوب بود و میزان آگاهی ۲۰۴ نفر نسبت به علایم ناگهانی حین حاملگی ضعیف و میزان آگاهی ۱۷۲ نفر از آنها متوسط بود.
این پژوهش نشان داد: میزان آگاهی مادران باردار درباره عوامل مساعدکننده حاملگی‌های پر خطر در 309 مورد (75.9 درصد) خوب، 90 مورد (22.1 درصد) متوسط و در هشت مورد (2 درصد) در حد ضعیف قرار داشت.
طبق این تحقیق، ارتباط میزان آگاهی و تعداد حاملگی، میزان آگاهی و سطح تحصیلات و میزان آگاهی و مراقبت‌های حین بارداری نیز از نظر آماری معنی‌دار بود.
در سال‌های اخیر توجه بیشتری به آگاه کردن عامه مردم درباره مسایلی نظیر استعمال دخانیات، مواد مخدر و مصرف دارو بدون تجویز پزشک شده است که نتایج بررسی این تحقیق نیز موید این مطلب است. به نحوی که آگاهی نسبت به عادات سیگار، مواد مخدر و مصرف دارو در زمان حاملگی یا قبل از آن در 94.1 درصد موارد خوب بود و درصد کمی آگاهی ضعیفی در این زمینه داشتند.
همچنین از نظر میزان آگاهی از بیماری‌های زمینه‌ای قبل و حین حاملگی نیز وضعیت امیدوارکننده بود. به‌گونه‌ای که ۳۷۷ مورد (۹۲.۶ درصد) دارای آگاهی خوب در این زمینه بودند و ۱۸ مورد (۴.۴ درصد) آگاهی ضعیف داشتند. همچنین اکثر مادران (۸۰ درصد) نسبت به پر خطر بودن حاملگی در سنین زیر ۱۶ سال و بالای ۳۵ سال آگاه بودند و تنها ۸.۶ درصد نسبت به این امر مطلع نبودند.
طبق یافته‌های به دست آمده، آگاهی مادران نسبت به سوابق مربوط به حاملگی‌های قبل و علایم ناگهانی مربوط به حاملگی نسبتا ضعیف بود و لذا در اینگونه موارد باید آموزش مادران باردار و دادن آگاهی از طریق مراکز بهداشتی درمانی و رسانه‌های جمعی تقویت شود. برای مثال درباره عوارض مختلف سزارین‌های انتخابی، بحث و تبلیغ بیشتری صورت گیرد تا به عنوان عاملی مساعدکننده برای یک حاملگی پرخطر تلقی شود.
همچنین این بررسی نشان داد که میزان آگاهی با سطح تحصیلات رابطه معنی‌دار دارد و با ارتقای سطح تحصیلات مادران، آگاهی آنها افزایش می‌یابد. میزان آگاهی با تعداد حاملگی نیز ارتباط معنی‌دار داشت که بیانگر کسب تجربه در حاملگی‌های قبلی است. با توجه به اینکه ۷۲.۵ درصد افراد تحت بررسی، از مراقبت‌های حین بارداری استفاده می‌کردند و ارتباط معنی‌داری نیز بین میزان آگاهی و استفاده از این خدمات به دست آمد، تشویق مادران باردار به استفاده از این خدمات، توسط رسانه‌های جمعی و سایر امکانات آموزشی و اطلاع‌رسانی مفید به نظر می‌رسد.
اکثر موارد مرگ و میر مادران به علت آمبولی، فشار خون بالا، خونریزی و عفوت رخ می‌دهد. هرگاه میزان مرگ و میر مادر و جنین قبل یا بعد از زایمان بیشتر باشد به این موارد حاملگی پرخطر اطلاق می‌شود.
گروه‌های مهمی از لحاظ میزان افزایش خطر وجود دارند که باید قبل از زایمان یا حتی گاه قبل از حاملگی آنها را شناسایی و توجه خاصی به آنها کرد. این گروه‌ها عبارتند از کسانی که سابقه بیماری مزمن همانند دیابت، فشار خون، بیماری قلبی و ... یا مشکلاتی مثل مرگ و میر جنین یا نوزاد، عقب‌ماندگی رشد جنین، ناهنجاری‌ها و حوادث جفت و بند ناف در حاملگی‌های قبلی داشته‌اند، یا در بارداری فعلی دچار مشکلاتی همانند خونریزی، پارگی زودرس و پیش از موعد کیسه آب، نمای غیرطبیعی جنین، عدم افزایش وزن یا افزایش وزن بیش از حد طبیعی هستند و کسانی که شواهدی دال بر سوء تغذیه دارند.
همچنین حاملگی در سنین بالای 35 سال و زیر 18 سال و عدم ایمنی به سرخجه از موارد دیگری هستند که می‌توانند حاملگی را در گروه پرخطر قرار دهند.
یکی از اهداف مراقبت‌های حین بارداری، شناسایی زنان در معرض خطر است. این شناسایی از طریق تاریخچه، معاینات، آزمایشات قبل از حاملگی یا اولین ویزیت حاملگی صورت می‌گیرد و تعیین خطرات با توجه به وضعیت طبی، وضعیت باروری، تاریخچه حاملگی‌های قبلی، عادات غذایی و دارویی، عوامل محیطی و وضعیت اجتماعی صورت می‌گیرد. در این بررسی، هدف، به دست آوردن راه‌حل برای کاهش مرگ و میر جنین و نوزاد، آسفیکسی قبل از تولد و به طور کلی کاهش مرگ و میر مادر و جنین از طریق ارتقای سطح آگاهی مادران است.
بررسی وضعیت مادر و جنین طی حاملگی و نیز شناسایی عوامل خطر ساز قبل یا طی حاملگی، زنانی را که نیازمند توجه ویژه در زمان حاملگی هستند مشخص می‌کند. همچنین آموزش و افزایش آگاهی مادران باردار از عوامل خطر، یکی از راه‌های پیشگیری اولیه از حاملگی‌های پرخطر محسوب می‌شود. برای ارایه آموزش، سنجش سطح آگاهی مادران نسبت به عوامل مذکور ضرورت دارد تا بتوان بر اساس آن برنامه‌های آموزشی را در زمینه‌های مورد نیاز تدوین کرد.
به همین منظور یک پژوهش، میزان آگاهی مادران باردار نسبت به عوامل مساعدکننده حاملگی‌های پر خطر را با مطالعه بر روی مراجعان به اورژانس زایمان بیمارستان امام خمینی (ره) تهران بررسی کرده است.
این تحقیق بر روی 407 زن باردار انجام شده است که نتایج آن نشان داد:آگاهی 326 نفر (80.1 درصد) از عوامل سنی موثر بر بارداری در حد خوب بود. همچنین 377 نفر (92.06 درصد) از بیماری‌های زمینه‌یی قبل و حین حاملگی آگاهی خوبی داشتند، اما تنها 72 نفر (17.7 درصد) آگاهی خوبی نسبت به سوابق مربوط به حاملگی‌های قبل داشتند.
براساس یافته‌های این تحقیق، میزان آگاهی ۳۸۳ نفر درباره عادات مربوط به دوران حاملگی (سیگار، اپیوم و داروها) خوب بود و میزان آگاهی ۲۰۴ نفر نسبت به علایم ناگهانی حین حاملگی ضعیف و میزان آگاهی ۱۷۲ نفر از آنها متوسط بود.
این پژوهش نشان داد: میزان آگاهی مادران باردار درباره عوامل مساعدکننده حاملگی‌های پر خطر در 309 مورد (75.9 درصد) خوب، 90 مورد (22.1 درصد) متوسط و در هشت مورد (2 درصد) در حد ضعیف قرار داشت.
طبق این تحقیق، ارتباط میزان آگاهی و تعداد حاملگی، میزان آگاهی و سطح تحصیلات و میزان آگاهی و مراقبت‌های حین بارداری نیز از نظر آماری معنی‌دار بود.
در سال‌های اخیر توجه بیشتری به آگاه کردن عامه مردم درباره مسایلی نظیر استعمال دخانیات، مواد مخدر و مصرف دارو بدون تجویز پزشک شده است که نتایج بررسی این تحقیق نیز موید این مطلب است. به نحوی که آگاهی نسبت به عادات سیگار، مواد مخدر و مصرف دارو در زمان حاملگی یا قبل از آن در 94.1 درصد موارد خوب بود و درصد کمی آگاهی ضعیفی در این زمینه داشتند.
همچنین از نظر میزان آگاهی از بیماری‌های زمینه‌ای قبل و حین حاملگی نیز وضعیت امیدوارکننده بود. به‌گونه‌ای که ۳۷۷ مورد (۹۲.۶ درصد) دارای آگاهی خوب در این زمینه بودند و ۱۸ مورد (۴.۴ درصد) آگاهی ضعیف داشتند. همچنین اکثر مادران (۸۰ درصد) نسبت به پر خطر بودن حاملگی در سنین زیر ۱۶ سال و بالای ۳۵ سال آگاه بودند و تنها ۸.۶ درصد نسبت به این امر مطلع نبودند.
طبق یافته‌های به دست آمده، آگاهی مادران نسبت به سوابق مربوط به حاملگی‌های قبل و علایم ناگهانی مربوط به حاملگی نسبتا ضعیف بود و لذا در اینگونه موارد باید آموزش مادران باردار و دادن آگاهی از طریق مراکز بهداشتی درمانی و رسانه‌های جمعی تقویت شود. برای مثال درباره عوارض مختلف سزارین‌های انتخابی، بحث و تبلیغ بیشتری صورت گیرد تا به عنوان عاملی مساعدکننده برای یک حاملگی پرخطر تلقی شود.
همچنین این بررسی نشان داد که میزان آگاهی با سطح تحصیلات رابطه معنی‌دار دارد و با ارتقای سطح تحصیلات مادران، آگاهی آنها افزایش می‌یابد. میزان آگاهی با تعداد حاملگی نیز ارتباط معنی‌دار داشت که بیانگر کسب تجربه در حاملگی‌های قبلی است. با توجه به اینکه ۷۲.۵ درصد افراد تحت بررسی، از مراقبت‌های حین بارداری استفاده می‌کردند و ارتباط معنی‌داری نیز بین میزان آگاهی و استفاده از این خدمات به دست آمد، تشویق مادران باردار به استفاده از این خدمات، توسط رسانه‌های جمعی و سایر امکانات آموزشی و اطلاع‌رسانی مفید به نظر می‌رسد.
منبع:
ایسنا
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼