تشخیص بندناف تک شریانی جنین

شایعترین ناهنجاری عروقی بندناف فقدان یکی از شریان های نافی است. تقریباً در یک چهارم تمام نوزادانی که بند ناف تک شریانی دارند، ناهنجاری های مادرزادی همزمان وجود دارند. در بیشتر موارد در سونوگرافی شناسایی می شود.

بند ناف چیست؟
تنها ارتباط خونی جنین با مادر از طریق جفت و بند ناف است. بند ناف از یک طرف به جنین واز طرف دیگر به جفت متصل است. بندناف واسطه ارسال مواد غذایی از بدن مادر( ازطریق جفت) به جنین و در مقابل دفع مواد زاید از جنین به مادر ( از طریق جفت) است. بعداز زایمان بندناف قطع شده ومحکم بسته می‌شود وطی چند روز خشک می‌شود و از بدن نوزاد جدا می‌شود.

آزمایش سلامت جنین
بند ناف تک شریانی یکی از اختلالات جنینی می باشد که تقریبا در یک درصد جنین ها دیده می شود.
بند ناف در هفته پنجم بارداری به وجود آمده و جایگزین کیسه زرده می شود. در حالت طبیعی شامل دو شریان و یک ورید است. ورید نافی خون اکسیژندار و غنی از مواد مغذی را از جفت به جنین میرساند و برعکس، شریانهای نافی خون خالی از اکسیژن و مواد مغذی را از جنین باز می گردانند.

روش تشخیص بند ناف تک شریانی
به کمک سونوگرافی میتوان این اختلال را از سه ماهگی جنین تشخیص داد. در سونوگرافی،داپلر رنگی در طرفین مثانه جنین گذاشته می شود و در محل اتصال بند ناف به شکم جنین میتوان در مقطع عرضی تعداد شریان های نافی را دید.
گاهی تشخیص این اختلال در زمان زایمان، با معاینه جفت صورت می گیرد.

مشکلات بند ناف تک شریانی
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که این عارضه می‌تواند احتمال نقص‌های مادرزادی مثل نارسایی قلب، سیستم عصبی مرکزی، دستگاه ادراری و همچنین ناهنجاری‌های کروموزومی را افزایش دهد. در زنانی که سونوگرافی آنها احتمال وجود نارسایی بند ناف تک‌ شریانی را در جنین نشان می‌دهد، برخی از آزمایش‌های غربالگری که نقص‌های مادرزادی جنین را مشخص می‌کند مانند سونوگرافی آنومالی و آمنیوسنتز توصیه می‌شود. همچنین در صورت وجود این مشکل، پزشک می‌تواند با اکوکاردیوگرافی جنین، قلب او را برای وجود هر نوع مشکل احتمالی بررسی کند.
در صورت مشاهده این یافته ضروری است که سونوگرافی سلامت جنین توسط فرد آموزش دیده در هفته های ۱۸ الی ۲۳ بارداری انجام شود تا سلامت کلیه ارگان های جنین مورد بررسی قرار گیرد.
طبق مطالعات Rembousko و همکارانش در سال ۲۰۰۳، در سونوگرافی ۱۱-۱۴ هفتگی سونوگرافی NT در ۳ درصد جنین های نرمال و۸۰ درصد جنین های مبتلا به تریزومی ۱۸، یک شریان نافی دیده می شود.
لذا بند ناف تک شریانی ، ریسک تریزومی ۱۸ را هفت برابر می کند ولی شیوع آن در حاملگی های مبتلا به تریزومی ۲۱ تفاوت معنی داری با جنین های نرمال ندارد.
جنین های مبتلا به تریزومی ۱۸ معمولا نقایص مهم دیگری نیز دارند که به راحتی در سونوگرافی قابل تشخیص است. بنابراین با دیدن شریان نافی منفرد به تنهایی، نیازی به انجام کاریوتیپ نیست و نتایج آزمایش غربالگری ضرورت بررسی کروموزومی جنین را تعیین میکند. لذا توصیه میشود در صورت مشاهده شریان نافی منفرد، جهت مشاوره به متخصص ژنتیک یا پریناتولوژیست مراجعه کنید.
یکی دیگر از اختلالات همراه با بند ناف تک شریانی ، نارسایی رشد جنین است. اگر چه کاهش رشد در همه جنین های تک شریانی دیده نمی شود اما بررسی رشد جنین به ویژه در سه ماهه سوم از اهمیت بیشتری برخوردار است.
اگر در این مسیر یافته غیرطبیعی دیده نشود میتوان با درصد بالایی مطمئن بود که تک شریانی بودن مشکلی برای جنین ایجاد نمیکند.

توجه
اغلب اوقات تک شریان بودن جنین یک واریاسیون نرمال است. در این موارد حتماً اکو جنین درخواست می شود. در صورت نرمال بودن اکو و نداشتن فاکتور خطر دیگری در سونو یا آزمایشات مشکلی نخواهد بود، یک یا دو شریانه بودن جفت منعی برای زایمان طبیعی نیست نوع زایمان بستگی به اندیکاسیون های مامایی دارد و نوع تغذیه با سایر خانم های باردار تفاوتی ندارد.