بیماری یبوست در نوزادان، باید رفت دکتر؟

یبوست مشکلی رایج در نوزاد است و علائم اولیه آن شامل حرکات نامنظم روده یا مدفوع تیره رنگ و خشک و سفت می باشد. فاکتورهای زیادی باعث یبوست می شود. اما برخی فاکتورهای اصلی شامل تغییر رژیم غذایی، مقدار نامناسب فیبر در غذا و کم آبی بدن می باشد. یبوست مشکلی موقتی است و قابل درمان است.
نوزاد خود را به خوردن میوه ها و سبزیجات سرشار از فیبر و مقدار کافی آب و مایعات تشویق کنید. با تغییر رژیم غذایی می توانید مشکل یبوست را حل کنید.
هنگامی که مدفوع نوزاد سفت می شود نشانه یبوست است. مدفوع نرم و آبکی نشانه یبوست نیست. گریه در هنگام دفع، دل درد، کاهش اشتها و خون دماغ نشانه یبوست در نوزاد می باشد.

دلایل یبوست نوزاد چیست؟
مایعات نامناسب:
آیا نوزاد به قدر کافی مایعات مصرف می کند؟ آیا روزی شش بار یا کمتر خیس می کند؟ اگر جواب شما مثبت است، نوزاد به قدر کافی آب دریافت نمی کند. مقدار مایعات ناکافی باعث یبوست می شود. نوزاد شیرخوار تا زمانی که غذاهای جامد مصرف نمی کند، به مایعات اضافی نیاز ندارد. هنگامی که شیر خشک یا غذاهای جامد به نوزاد می دهید باید مقدار مایعات را افزایش دهید. آب یا مایعات دیگر باعث هضم راحت تر غذا می شود و از کم آبی بدن جلوگیری می کند. مقدار آب بستگی به آب و هوا دارد. اگر در محیط گرمسیر زندگی می کنید، باید مایعات بیشتری به نوزاد بدهید.
شیر خشک:
هنگامی که شیر خشک برای نوزاد تهیه می کنید، سعی کنید مقدار مناسب آب به شیر خشک بیفزایید. شیر خشک غلیظ تهیه نکنید. شیر خشک غلیظ باعث سخت شدن هضم و باعث یبوست می شود.
تغییر شیر خشک:
تغییر شیر خشک یا استفاده از شیر گاو باعث یبوست می شود. در برخی موارد، مدفوع سفت می شود ولی در برخی موارد مدفوع شل می شود. تا زمانی که نوزاد از شیر خشک استفاده می کند، احتمال دارد این مشکل طولانی مدت یا کوتاه باشد. برخی برندهای شیر خشک باعث یبوست می شوند. اگر یبوست ادامه یافت، سعی کنید به نوزاد شیر خشک ندهید.
غذاهای جدید:
احتمال دارد با تجربه غذاهای جدید، نوزاد دچار یبوست شود. معده نوزاد نمی تواند غذاهای دیگر غیر از شیر مادر را هضم کند. سعی کنید غذاهای جدید را کم کم به نوزاد معرفی کنید تا با آن ها کنار بیاید.
فیبر کم:
فیبر در میوه، سبزیجات و حبوبات وجود دارد. هنگامی که نوزاد شیر مادر و شیر خشک می خورد، بدنش فیبر کافی دریافت نمی کند بنابراین دچار یبوست می شود.
قرص:
برخی داروها باعث یبوست می شوند. این داروها شامل آنتی بیوتیک ها، مسکن ها، مکمل های آهن و آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم می باشد.
تغییر روزمرگی:
تغییر روزمرگی مانند مسافرت، آب و هوای گرم و استرس باعث تغییر حرکات روده می شود. در این موارد، نوزاد از یبوست رنج می برد.
آلرژی به شیر گاو:
برخی نوزادان نمی توانند شیر گاو یا برخی لبنیات دیگر را هضم کنند بنابراین باعث یبوست می شود.
سابقه خانوادگی:
نوزادانی که سابقه خانوادگی یبوست دارند، از این مشکل بیشتر رنج می برند. این مسئله به خاطر فاکتورهای محیطی و ژنتیکی می باشد.
شرایط پزشکی:
یبوست به خاطر مشکلات هضم غذا می باشد. برخی مشکلات دیگر نیز مانند دیابت، پرکاری تیروئید، سندروم دان و مشکلات عصبی باعث یبوست می شود.
علائم یبوست نوزادان:
در صورتی که حرکات روده سه بار کمتر در هفته باشد
درد در هنگام دفع مدفوع
سفتی و خشکی مدفوع
حالت تهوع
شکم درد
خون در سطح مدفوع خشک
کاهش اشتها
عفونت مجاری ادراری
استفراغ
خیس کردن یا بی اختیاری ادرار
حرکات دردناک روده
عوارض همراه با یبوست نوزادان:
یبوست باعث ناراحتی نوزاد و بهانه گیری او می شود. یبوست مشکلی موقتی است اما اگر به مشکلی مزمن تبدیل شود با مشکلات زیر همراه هستند:
مدفوع نکردن
درد در اطراف مقعد
به دلیل حرکات نامنظم روده، مدفوع در کولون و رکتوم تجمع می کند.
تشخیص یبوست نوزاد:

برای تشخیص یبوست نوزاد، پزشک سابقه پزشکی شما و قرص های مصرفی را می پرسد. پزشک رژیم غذایی نوزاد و فعالیت های فیزیکی او را می پرسد.

برخی آزمایشات تشخیص یبوست مزمن در نوزاد شامل:
بررسی شکم با اشعه ایکس:
پزشک با استفاده از اشعه ایکس، تومورها یا انسداد شکم نوزاد را بررسی می کند.
باریم انما با استفاده از اشعه ایکس:
در این آزمایش، پوششی از باریم بر روی معده نوزاد قرار می گیرد. اشعه ایکس تصاویری از رکتوم، کولون و دیگر قسمت های روده می گیرد.
آزمایش تحرک یا مانومتری آنورکتال:
در این آزمایش، یک لوله نازک را داخل رکتوم نوزاد قرار می دهند. این لوله ماهیچه های مورد استفاده نوزاد برای دفع مدفوع را بررسی می کند.
بافت برداری از رکتوم:
در این آزمایش، پزشک بخش کوچکی از رکتوم را بر میدارد. این بافت برای بررسی سلول های عصبی برداشته میشود.
مطالعه نشانگر:
در این آزمایش، نوزاد باید یک کپسول را به عنوان نشانگر قورت دهد. این نشانگر کم کم به طرف سیستم گوارشی حرکت می کند و پزشک با استفاده از اشعه ایکس این مجاری را بررسی می کند.
آزمایش خون:
آزمایش خون برای بررسی فعالیت تیروئید انجام می شود. افزایش مقدار تیروئید باعث یبوست در نوزاد میشود.

چگونه می توان یبوست را در نوزاد درمان کرد؟
پزشک براساس شدت بیماری، روش درمان را تعیین می کند:
مکمل های فیبر:
اگر نوزاد مقدار کافی فیبر در رژیم غذایی ندارد، پزشک مکمل های فیبر تجویز می کند. نوزاد باید همیشه مقدار کافی مایعات دریافت کند. مطابق با سن و وزن نوزاد، پزشک مقدار مناسبی مکمل تجویز می کند.
نرم کننده های مدفوع:
برخی نرم کننده مدفوع مانند گلیسیرین باعث نرم شدن مدفوع نوزاد و کاهش حرکات روده می شود.
ملین:
هنگامی که نوزاد از یبوست شدید رنج می برد، پزشک ملین تجویز می کند. تجمع مواد در رکتوم باعث درد شکم و انسداد روده می شود. ملین از انسداد جلوگیری می کند. برخی ملین ها شامل روغن های معدنی و پلی اتیلن گلیکل می باشد.
طب سوزنی:
طب سوزنی یبوست نوزاد را درمان می کند. درمان شامل داخل کردن سوزن های نازک به قسمت های مختلف بدن نوزاد می باشد. این درمان باعث می شود درد شکم نوزاد از بین برود.
جلوگیری از یبوست نوزاد:
از راه های زیر برای جلوگیری از یبوست نوزاد استفاده کنید:
غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه های تازه، سبزیجات، حبوبات و موز در رژیم غذایی نوزاد استفاده کنید. از غذاهای سرشار از فیبر در رژیم غذایی برای جلوگیری از یبوست و نفخ استفاده کنید.
نوشیدنی هایی مانند آب و آب میوه و سوپ به نوزاد بدهید. مایعات باعث هضم راحت تر غدا می شود و از یبوست جلوگیری می کند.
هنگامی که نوزاد به هفت یا هشت ماهگی می رسد، برخی حرکات فیزیکی را در زندگی روزمره او قرار دهید. پیاده روی آرام یا چهاردست و پا کردن باعث طبیعی شدن حرکات روده می شود.
سعی کنید زمان دستشویی رفتن نوزاد منظم باشد.

چه زمانی برای یبوست نوزاد نیاز به مراجعه به پزشک است؟
اگر علائم زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:
اگر در هنگام دفع، نوزاد گریه می کند.
اگر نوزاد افزایش وزن ندارد.
اگر خیس کردن کاهش یابد نشان می دهد نوزاد دچار کمی آبی شده است.
اگر مدفوع نوزاد غیرطبیعی است و حاوی خون است.
اگر نوزاد خون دماغ می کند.
رژیم غذایی برای نوزادی که دچار یبوست است:
می توانید با رژیم غذایی مناسب، یبوست را کاهش دهید. با رژیم غذایی مناسب و مایعات می توانید علائم یبوست را کاهش دهید.
رژیم غذایی مناسب برای نوزاد کوچک تر از دو ماه:
اگر نوزاد شما خیلی کوچک است و نمی تواند شیر خشک یا غذاهای خشک را به راحتی هضم کند، سعی کنید به نوزاد در فاصله زمانی های مشخص شیر دهید. اگر یبوست طولانی مدت شد، با پزشک تماس بگیرید.
نوزاد بزرگ تر از دو ماه:
هنگامی که نوزاد بزرگ تر از دو ماه است، سعی کنید روزانه حداقل سه اونس آب در رژیم غذایی او قرار دهید. همچنین می توانید دو اونس آب میوه نیز در رژیم او قرار دهید.
نوزاد بزرگ تر از چهار ماه:
هنگامی که نوزاد بزرگ تر از چهار ماه باشد، می توانید شیر خشک در رژیم غذایی او قرار دهید. سعی کنید شیر خشک را مطابق با نکات ذکر شده روی بسته بندی تهیه کنید. مقدار زیاد شیر در شیر خشک باعث یبوست می شود.
نوزاد پنج تا ده ماه:
در این ماه می توانید غذاهای خشک در رژیم غذایی نوزاد قرار دهید. اما سعی کنید غذاهایی که به سختی هضم می شوند در رژیم غذایی قرار ندهید.
نوزاد یک ساله:
در یک سالگی می توانید غذاهای سرشار از میوه های تازه و سبزیجات در رژیم غذایی نوزاد قرار دهید.

درمان های طبیعی برای درمان یبوست نوزاد:
یبوست باعث ناراحتی نوزاد می شود. مصرف غذاهای خشک، کم آبی بدن نوزاد، محصولات سرشار از لبنیات و شیر خشک باعث کم آبی بدن نوزاد می شود. پیش از استفاده از روش های طبیعی برای درمان یبوست، به سن نوزاد توجه کنید.
برخی روش های طبیعی برای درمان یبوست نوزاد شامل:
ماساژ شکم:
ماساژ شکم روشی راحت برای کاهش درد شکم نوزاد و گرفتگی و حرکات روده می باشد.
ماساژ به صورت چرخشی در جهت عقربه های ساعت باعث کاهش درد می شود.
ماساژ شکم باعث کاهش درد و یبوست می شود.
سعی کنید شکم نوزاد را فشار ندهید.
مصرف آب را افزایش دهید:
کم آبی باعث یبوست نوزاد می شود.
اگر نوزاد شیر می خورد، سعی کنید آب به مقدار کافی به او بدهید.
اگر علائم یبوست را مشاهده می کنید، روزی نصف لیوان آب به نوزاد بدهید.
افزایش مصرف آب باعث تنظیم حرکات روده می شود.
محلول قند:
محلول قند باعث کاهش یبوست نوزاد می شود و حرکات روده را کنترل می کند.
نصف قاشق چایخوری قند به آب بیفزایید.
محلول رار روزی سه بار به نوزاد بدهید. سعی کنید محلول را پیش از شیر خوردن به نوزاد بدهید.
به جای شکر سفید، از شکر قهوه ای استفاده کنید.
آب آلو:
آب آلو یکی از روش های خوب برای کاهش یبوست می باشد.
آب میوه طبیعی باعث کاهش یبوست نوزاد می شود.
اگر سن نوزاد بالای چهار ماه است، چهار اونس شیر را با یک اونس آب آلو مخلوط کنید و روزی دو بار به نوزاد بدهید.
اگر سن نوزاد زیر چهار ماه است، یک قاشق غذاخوری آب آلو را با چهار اونس شیر مادر مخلوط کنید و به نوزاد بدهید.
شربت ذرت:
شربت ذرت برای درمان یبوست نوزاد بسیار مناسب است.
چهار اونس آب (100 میلی لیتر) در یک قابلمه بریزید و بگذارید بجوشد.
یک قاشق چایخوری شربت ذرت به آب سرد شده بیفزایید و بخوبی مخلوط کنید.
یک قاشق چایخوری از مخلوط را روزی دو بار به نوزاد بدهید.
اگر به نوزاد مخلوط آب قند می دهید، شربت ذرت به او ندهید.
حمام گرم:
حمام گرم باعث می شود عضلات معده نوزاد آرام شود و از یبوست جلوگیری می کند.
از حمام گرم استفاده کنید. در هنگام حمام، شکم نوزاد را ماساژ دهید.
غذاهای غنی از فیبر:
در سال های اول، غذاهای رایج مانند موز، هویج، پنیر و برنج به نوزاد می دهید. این مواد حاوی مقدار کمی فیبر می باشند و بر مدفوع اثر می گذارند.
غذاهای غنی از فیبر مانند آلو و هلو باعث کاهش یبوست می شوند.
از حرکت دوچرخه پا استفاده کنید:
ورزش منظم باعث کاهش حرکات روده میشود و یبوست را کاهش می دهد.
اگر نوزاد نمی تواند بدود، شنا کند و پیاده روی کند، از ورزش های مناسب سن او استفاده کنید.
از ورزش دوچرخه پا استفاده کنید؛ این حرکات باعث حرکات راحت تر روده می شود.
نوزاد را به پشت بخوابانید. پاها را بالا بگیرید و حرکات چرخشی انجام دهید. این حرکات باعث فشار به شکم می شود.
تحریک رکتوم:
تحریک رکتوم حرکات روده را آرام می کند و به دفع مواد کمک می کند.
از وازلین یا روغن برای چرب کردن دماسنج استفاده کنید.
دماسنج را به آرامی به داخل مقعد نوزاد کنید.
مدت کوتاهی نگه دارید.
این کار باعث می شود نوزاد تمایل به دفع مدفوع داشته باشد.
روغن کاری مقعد:
روغن پایه آب به اطراف مقعد نوزاد بمالید.
روغن به حرکات روده کمک می کند.
سعی کنید اطراف مقعد را چرب کنید. این کار باعث می شود نوزاد بیشتر مدفوع کند.
روغن کرچک:
روغن کرچک باعث کاهش یبوست می شود.
یک برگ فوفل داخل روغن کرچک قرار دهید.
برگ را داخل رکتوم نوزاد ببرید. روغن کرچک مقعد را چرب می کند و باعث کاهش یبوست می شود.
اگر سن نوزاد بالای دو سال است، می توانید یک قاشق چایخوری روغن کرچک را در یک لیوان شیر بریزید و به نوزاد بدهید. مقدار روغن کرچک به سن نوزاد بستگی دارد.
نکات مهم درباره یبوست نوزاد:
سعی کنید همیشه نوزاد به مقدار کافی آب بنوشد.
زمان دستشویی رفتن نوزاد منظم باشد.
پیش از دادن میوه هایی مانند سیب، انگور، گلابی یا آلو، آن ها را با آب رقیق کنید.
اگر نوزاد نمی تواند محصولات لبنی یا شیر هضم کند، این غذاها را از رژیم او حذف کنید.
سعی کنید نوزاد را ورزش دهید. حرکات چرخشی پا یا ماساژ شکم نوزاد باعث حرکات روده می شود. فعالیت های فیزیکی در امور روزانه قرار دهید. فعالیت های روزانه باعث کنترل سیستم گوارشی می شود.
شیر گاو به نوزاد ندهید. زیرا نوزاد نمی تواند شیر گاو را هضم کند. سعی کنید شیر سویا به نوزاد بدهید.
با تغییر شیر خشک، از شیر خشک های کم آهن استفاده نکنید. این شیر خشک بر یبوست تاثیری نمی گذارد بلکه بر رشد نوزاد تاثیر می گذارد.
موز، محصولات لبنی، نان سفید، سیب زمینی و پاستا به نوزادی که یبوست دارد ندهید. بهتر است در رژیم غذایی نوزاد، غذاهای سرشار از فیبر قرار دهید.