داروی ضد کرمک کودکان، بشناسید

کرمک ­ها، کرمهای سفید رنگ کوچکی (کرم سنجاقی) هستند که به روده­ ها هجوم می­برند. کرم ­ها از نظر شکل ظاهری همانند نخ دندانهایی به طول یک چهارم اینچ می­ باشند، که در اطراف مقعد و در مدفوع در حال حرکت بوده و قابل مشاهده ­اند.

کرمک در کودکان سنین مدرسه بسیار شایع می­ باشد، اما با این حال ممکن است کودکان را در تمامی سنین و حتی در دروه­ ی نوزادی مبتلا کند. البته کودکانی که به مهد کودک می­ روند و یا خواهران و برادران مبتلا به کرمک دارند، بیشتر از سایرین در معرض بیماری کرمک قرار دارند.

تخم ­های کرمک می­ توانند تا حداکثر دو هفته بر روی سطوح زنده بمانند. پس امکان دارد کودک از طریق لمس شیء آلوده به کرمک به آن مبتلا شود.

پی بردن به اینکه فرزند شما به بیماری کرمک مبتلا شده ­است، ممکن است برای شما ناراحت کننده باشد؛ اما به خاطر داشته باشید که همانند شپش، این بیماری شایع دوران کودکی حاکی از عدم رعایت بهداشت نیست .

کرمها - بر خلاف شپش - به ندرت به عنوان خطری برای سلامتی محسوب می ­شوند و به راحتی نیز درمان و ریشه ­کن می­ شوند. ( البته آلودگی شدید با کرمک می­ تواند به کاهش وزن منجر شود، و در دختران ممکن است به عفونت ­های مجاری ادرار یا عفونت­ های شکمی منتهی شود. اما معمولاً آلودگی­ های جدی امر نادری است ).

جلوگیری از ناخن جویدن و مکیدن انگشت، حمام بردن کودک بعد از بیدار شدن از خواب و بیشتر شستن روتختی ها، برخی از مواردی است که می تواند در درمان کرمک موثر باشد.

چگونه می­ توانم تشخیص دهم که فرزندم کرمک دارد؟

اگر فرزندتان مبتلا به کرمک شده باشد، وی احتمالاً مقعد خود را خارانده و به ویژه شب­ ها از وجود خارش در اطراف مقعدش شکایت خواهد نمود. ولی اگر فرزندتان نوزاد است، او قادر نخواهد بود که مشکلش را به شما بگوید. با این حال، اختلالات خواب و نق نقی بودن ناشی از خارش ­های شبانه سرنخ­ های بزرگی هستند.

پوست تحریک­ شده در اطراف مقعد (و در دختران گاهی اوقات خارش واژینال) نیز می توانند نشانه­ هایی از وجود کرمک باشند. همچنین، کرمک گاهاً موجب بروز تهوع و استفراغ می ­شود.

شما می توانید ظن خود درباره­ ی ابتلای فرزندتان به کرمک را با استفاده از چراغ قوه­ ای از نظر وجود کرم­ ها در مقعد وی بررسی نمایید (و با بررسی پوشک نوزادتان). بهتر است این کار را شب و یا اول صبح انجام دهید، زیرا کرم ­ها عمدتاً در شب ظاهر شده و بر روی پوست تخم گذاری می­ کنند، بنابراین این زمان­ ها بهترین موقع برای بررسی وجود آنها می­ باشند.

همچنین می توانید برای بررسی وجود کرم ­ها، به آرامی تکه ­ای از یک نوار شفاف را به درون مقعد کودکتان فشار دهید. در صورت ابتلای فرزندتان به کرمک، تخم ­های کرمک به این نوار می­ چسبند، و سپس شما می ­توانید در این مورد با پزشک فرزندتان مشورت نمایید.

معمولاً حتی اگر نتوانید خود کرم­ ها را مشاهده کنید، اغلب می­ توانید تخم­ های کرمک را رویت نمایید. ممکن است پزشک­تان جعبه ویژه­ای داشته باشد که به منظور جمع آوری تخم ­های کرمک طراحی شده­ اند.

اگر شما کرمک یا تخم­ های آن را در مقعد فرزندتان نیافتید، خارش مقعد وی ممکن است نشانه­ ای از وجود مشکل دیگری، مانند خشکی حاصل از تمیز کردن خشن و بیش از حد ناحیه مقعد با استفاده از صابون باشد.

پوست حساس به لمس و قرمز رنگ اطراف مقعد فرزندتان، می ­تواند ناشی از تحریک پوست وی توسط پوشک بچه، اسهال، و یا بدلیل نوعی عفونت باکتریایی باشد.

اگر پوست اطراف مقعد فرزندتان بسیار قرمز و متورم و گرم بوده و نسبت به لمس حساس باشد، ممکن است پوست وی دچار عفونت شده باشد. مشاهده چرک یا سایر انواع ترشحات و همچنین بوی بد نیز از سایر علائم عفونی می­ باشند. اگر شما نسبت به عفونت فرزندتان شک دارید، حتماً با پزشک فرزندتان تماس بگیرید.

کودکان چگونه به کرمک مبتلا می­شوند؟

تخم ­های کرمک می­ توانند تا حداکثر دو هفته بر روی برخی از سطوح زنده بمانند. بنابراین ممکن است کودک از طریق لمس شیء آلوده به کرمک مانند اسباب بازی یا حوله شخص آلوده­ ی دیگری و سپس قرار دادن انگشتانش در دهانش دچار کرمک شود، یا اینکه ممکن است کرمک را از طریق خوردن غذای آلوده شخص دیگری دریافت نماید.

سپس تخم­های کرمک وارد روده بزرگ کودک می­ شوند، یعنی جایی که در آن تخمک­ گذاری می­کنند. در ادامه،­ کرم های ماده برای تخم­ ریزی، خود را به مقعد کودک می­ رسانند. همزمان با حرکت کرم ­ها، آنها موجب خارش شدیدی می­ شوند که حتی ممکن است خواب کودک را مختل کند. هنگامی که کودک مقعد خارش دار خود را می­ خارد، تخم­ ها در زیر ناخن ­هایش جمع می­ شوند، و با قرار این دست­ های آلوده در دهانش چرخه ی دیگری آغاز می گردد.

درمان بیماری کرمک چیست؟

موارد خفیف ابتلا به کرمک گاهی اوقات حتی بدون هیچ درمانی از بین می رود. ولی حتی موارد خفیف نیز می ­توانند به خارش آزاردهنده و مشکلاتی در خواب منجر شوند، و آلودگی ­های شدید می ­توانند به بروز عوارضی مانند عفونت­ های جدی ­تری منتهی شوند بنابراین اجازه ندهید وضعیت فرزندتان بدتر و وخیم­ تر شود.

ممکن است پزشک درمان­ هایی فاقد نسخه پیشنهاد داده و یا داروهای خاصی (معمولاً مبندازول، آلبندازول، یا پیرانتل) را برای از بین بردن کرم­ ها تجویز نماید. از طرفی ممکن است پزشکتان معاینه و درمان کل اعضای خانواده را پیشنهاد دهد، زیرا بیماری کرمک به سادگی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.

همچنین اگر درباره وجود بیماری کرمک مطمئن نیستید، قبل از استفاده از درمان ­های فاقد نسخه موضوع را با پزشک فرزندتان مورد بررسی قرار دهید. در صورت ابتلای خودتان و یا فرزندتان به کرمک، اگر فرزندتان زیر دو سال سن دارد و یا اگر خود شما باردار بوده و یا تحت مراقبت و درمان هستید درباره سایر درمانهای موجود با پزشک خود صحبت نمایید.

پزشک به شما کمک خواهد نمود تا خطرات ناشی از داروهای معمول موجود در مثال پاراگراف بالا را سبک و سنگین نمایید و ممکن است داروهای جایگزینی را برایتان تجویز نماید.

علائم آلودگی با کرمک معمولاً طی یک هفته پس از درمان ناپدید می ­شوند. اما از آنجاییکه درمان فقط کرمها را می­ کشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد تا درمان را بعد از دو هفته دوباره تکرار کنید. هدف از تکرار درمان کشتن تمامی کرمک ­هایی است که ممکن است پس از آخرین درمان از تخم خارج شده باشند.

پس از شروع درمان، ممکن است کرمهای متحرک زیادی را در مدفوع فرزندتان ببینید. این حالت ممکن است شما را دچار ترس نماید، اما هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. این فقط بدان معناست که کرم­ ها در حال ترک بدن فرزندتان می­ باشند.

چگونه می توانم از کرمک پیشگیری نمایم؟

فرزند خود را با مد نظر قرار دادن چندین اقدام احتیاطی از آلوده شدن یا ابتلای دوباره به کرمک در امان نگه دارید:

ناخن های فرزندتان را با استفاده از یک برس تمیز کنید و برای جلوگیری از به دام افتادن تخم ­ها در زیر ناخن­ ها، ناخن­ های فرزندتان را کوتاه نگه دارید.

فرزند خود را روزانه به حمام ببرید . استحمام کودکان موقع بیداری از خواب می ­تواند به از بین بردن تخم­ های ازاد شده در طی شب کمک نماید.

اگر فکر می کنید که ممکن است یکی از فرزندانتان دچار کرمک شده باشد، پس اجاره ندهید فرزندانتان با یکدیگر استحمام کنند.

روزانه لباس زیر فرزندتان را تعویض نمایید.

پرده­ های اتاق خواب فرزندتان را باز کرده و بگذارید پرده ­ها در طول روز باز بمانند، اجازه دهید تا نورخورشید بر روی ملافه­ ها، فرش، پرده، و سایر اشیا موجود در اتاق بتابد (تخم­ های کرمک نسبت به نور خورشید حساس می­ باشند).

از ناخن جویدن و مکیدن انگشت شست از سوی فرزندتان ممانعت کنید.

دستانتان را قبل از تهیه غذا و پس از استفاده از توالت بشویید. همچنین آنها را قبل و پس از تغییر پوشک بچه حتماً بشویید.

از فرزندتان بخواهید دست هایش را قبل از غذا خوردن و پس از توالت رفتن بشوید (اگر سن او برای این کار خیلی کم است، خودتان این کار را برایش انجام دهید).

در حین مقابله با آلودگی کرمک، بهتر است روتختی­ هایتان را نسبت به مواقع عادی بیشتر بشویید (مثلاً دو بار در هفته).

همچنین در حین مقابله با آلودگی کرمک، تمیز کردن روزانه توالت نیز ایده خوبی است.

اگر عضوی از خانواده ­تان برای کرمک تحت درمان قرار دارد، لباس­ ها و ملافه­ های تمامی اعضای خانواده را برای از بین بردن کرم­ ها و تخم ­هایشان در آب داغ بشویید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
کرمک یا کرم سنجاقی شایع‌ترین نوع کرم انگلی روده است که معمولا کودکان ۵ تا ۱۰ سال را دچار عفونت می‌کند. کرمک ها خیلی مسری بوده و از طریق ارتباط افراد و اشیاء آلوده به تخم کرمک به راحتی منتقل می‌شوند.
بنابراین بچه‌ها خیلی راحت ممکن است دچار آن شوند. طول کرمک حدود 6 میلی متر تا 12 میلی متر است که داخل معده می‌شود یا در خم روده یا مقعد زندگی کرده و تخم‌های خود را نزدیک سوراخ مقعد می‌ریزد.

کرمک ها به چه شکل اند؟
کرمک ها شبیه به قطعات کوچک نخ دندان یا نخ پنبه ی سفید هستند. از این رو، به عنوان کرم های نخی یا سنجاقی نیز نام گذاری می شوند. کرمک ها حدود نیم اینچ اند و ساختار ژله مانندی دارند.

آیا عفونت کرمک برای کودکان مضر است؟
خیر، کرم ها برای کودکان آسیبی نمی رسانند و یا زندگی آن ها را تهدید نمی کنند. عفونت ناشی از کرمک، تنها باعث خارش و شب بیداری می شود. اما همواره توصیه ما بر این است که احتیاط کنید و به دنبال مشاوره تخصصی باشید.
داروهای مختلفی برای درمان عفونت کرمک موجودند. مراجعه به یک پزشک می تواند روند بهبودتان را تسریع بخشد.

آیا عفونت کرمک مسری است؟
بله، عفونت ناشی از کرمک، مسری است و به سرعت در میان کودکان- به ویژه آن هایی که در سنین مدرسه اند- گسترش می یابد.
این عفونت می تواند از طریق توالت فرنگی - در صورت رعایت نکردن بهداشت محیط- و راه های دیگر، که بعدا به آن ها خواهیم پرداخت، منتقل شود.

عفونت کرمک چگونه گسترش می یابد؟
بهداشت ضعیف، دلیل اصلی ابتلا به عفونت کرمک است. کرم های نخی در کودکان ممکن است به شیوه های زیر گسترش یابند:

انتقال با تخم
هنگامی که یک کودک آلوده، مقعد خود را می خاراند و شیئی را لمس می کند، تخم ها از دستان او به شی مذکور منتقل می شوند و با لمس کودکان دیگر، به آن ها نیز سرایت می کند.

انتقال از طریق هوا
تخم کرم در فضای اطراف فرد آلوده نیز می تواند وجود داشته باشد. بنابراین، عفونت کرمک حتی از طریق تخم کرمی که بر روی یک ماده غذایی انباشته می شود نیز می تواند گسترش یابد و کودکی از آن غذا بخورد.
تخم کرمک، پس از اینکه روی لباس، میز و یا هر جسم دیگری قرار گرفت، در حدود دو هفته زنده می ماند. بنابراین، رعایت بهداشت و پاکیزگی برای مصون ماندن کودک از هر گونه آلودگی موضوع مهمی است.

علائم ابتلا به کرمک چیست؟
درد شکم، حالت تهوع، مشکلات خوابیدن، حالت ناراحتی و خارش در سوراخ مقعد، علائم عفونت بیماری کرمک هستند اما معمولا کرمک علامت خاصی ندارد.

درمان خانگی و دارویی کرمک چیست؟
قدم اول
مطابق دستور پزشک به کودک دارو بدهید. داروهای مبندازول، آلبندازول و پیرانتل برای رفع کرمک تجویز می‌شوند.
از آنجا که کرم سنجاقی خیلی مسری است ممکن است پزشک بخواهد تمامی افراد همسفره کودک یعنی تمام افراد خانواده نیز دارو را مصرف نمایند. معمولا دارو ۲ دوز است که ۲ تا ۳ هفته جدا هم باید مصرف شود.
قدم دوم
حمام اسفنجی یا حمام هر روز صبح مفید است. حمام روزانه برای پاک کردن تخم‌های کرمک مهم است.
قدم سوم
تمامی رختخواب، لباس خواب، پوشک و لباس‌های کودک را آبکشی یا تعویض نمایید. آبکشی باید در آب داغ باشد تا تخم‌های کرمک از بین بروند. تمامی لباس‌هایی که با بدن در تماس بوده‌اند را بشویید.
با این کار از عفونت مجدد جلوگیری شده و جلوی گسترش کرمک گرفته می‌شود. صندلی‌ها و نیمکت‌هایی که کودک روی آنها بوده را شامپو فرش بزنید و تمامی فرشهای خانه را جارو برقی کنید.
قدم چهارم
تمامی اسباب بازی‌های کودک را با صابون و آب داغ بشویید. تشک تعویض و تمامی سطوحی که بچه با آنها در تماس بوده را بشویید یا تمیز نمایید.
قدم پنجم
پنجره‌ها و به خصوص اتاق بچه را باز نمایید. تخم کرمک به نور آفتاب حساسیت داشته و در اثر آفتاب می‌میرد.
بهتر است پوشک بچه همیشه پوشیده باشد چون در غیر این صورت مقعد بچه سایش پیدا کرده و تخم‌های کرمک پخش می‌شود. اگر بعد از درمان، هنوز کرم‌های سنجاقی زنده را در مدفوع کودک مشاهده کردید نگران نباشید.
با وجود آنکه دیدن این صحنه زیاد خوشایند نیست اما نشانه آن است که درمان دارد جواب می‌دهد. بهتر است ناخن‌های خود را کوتاه نگهداشته و بعد از تعویض پوشک دستان خود را با آب گرم بشویید