بیماری دیابت در بارداری، کدام زنان مبتلا می‌شوند؟
موارد تشخیص دیابت بارداری به شکل نگران‌کننده‌ای در حال افزایش است و شما ممکن است بدون آن‌که خود بدانید در معرض ابتلا به این بیماری باشید.
گروه ترجمه نی نی بان: موارد تشخیص دیابت بارداری به شکل نگران‌کننده‌ای در حال افزایش است و شما (و نیز فرزندتان) ممکن است بدون آن‌که خود بدانید در معرض ابتلا به این بیماری باشید. با علائم این بیماری آشنا شوید و رژیم غذایی‌تان را اصلاح کنید.
زمانی دیابت بارداری ملیتوس (GDM) یا قند خون بالا در دوره بارداری، عارضه به‌نسبت نادری بود و تنها 3 تا 4 درصد زنان باردار را درگیر می‌کرد. اما طی سال‌های اخیر، شیوع این بیماری دو برابر شده و اینک بین 6 تا 8 درصد زنان باردار با این عارضه دست به گریبانند. و نکته دیگر آن‌که، در صورت به‌کارگیری دستورالعمل‌های جدید برای تشخیص این عارضه، دایره این بیماری و عوارض آن به شکل چشم‌گیر و ترسناکی بزرگ‌تر نیز خواهد شد.
به بیان ساده‌تر و روشن‌تر، چنان‌چه دستورالعمل‌های جدید تشخیص دیابت بارداری که توسط هیئتی متشکل از ۵۰ متخصص تدوین شده است، در ایالات متحده به کار گرفته شود، تا ۱۶ درصد زنان باردار آمریکایی ممکن است این جمله را از زبان پزشک بشنوند که «شما دچار دیابت بارداری هستید!».
در زنان مبتلا به دیابت بارداری، گلوکز (قند خون) اضافی همراه جریان خون مادر و از طریق جفت به فرزندش منتقل می‌شود. پیامدهای حاد این عارضه شامل پراکلمپسی (یک عارضه فشار خون بسیار بالا که می‌تواند حتی مرگ‌بار باشد)، زایمان پیش‌ازموعد و به دنیا آوردن نوزادی درشت و دارای اضافه وزن، غالبا از طریق سزارین است. بین 70 تا 80 درصد زنان مبتلا به دیابت بارداری در ایالات متحده در نهایت دچار دیابت نوع دوم می‌شوند.
تحقیق جدیدی نشان می‌دهد دیابت بارداری، علاوه بر مادر برای فرزند وی نیز دارای پیامدهای بلندمدت است. دنیل داونز، استاد زنان‌وزایمان و متخصص حرکت‌شناسی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در این‌باره می‌گوید: «فرزندان مادران مبتلا به دیابت بارداری خود نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع دوم قرار دارند». اما حتی کودکانی با وزن نرمال هنگام تولد که دیابت بارداری مادران‌شان درمان نمی‌شود، نیز با احتمال بالاتر افزایش وزن و چاقی در خردسالی و بزرگسالی روبه‌رویند.
هرچند اضافه وزن خود از عوامل اصلی ابتلا به دیابت بارداری است، حدود نیمی از زنانی که دچار این عارضه می‌شوند، اضافه وزنی ندارند. سن مادر خود عامل دیگری است - زنان بالای 25 سال و به خصوص زنان بالای 35 سال با خطر بیشتری در این زمینه مواجهند - و ژن عامل مهم دیگری محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، ممکن است شما با وجود سالم و لاغر بودن، باز هم دچار این بیماری شوید، چرا که به لحاظ ژنتیکی مستعد آن هستید یا حتی ممکن است پای عوامل دیگری نیز در میان باشد.
کاهش آستانه ابتلا
در حال حاضر، زنان باردار آمریکایی در حد فاصل هفته ۲۴ تا ۲۸ تحت غربالگری دیابت بارداری قرار می‌گیرند. روال کار به این ترتیب است که مادر باردار، در مطب پزشک یک بطری سودای به شدت شیرین می‌نوشد و یک ساعت بعد از وی نمونه خون گرفته می‌شود.
اگر قند خون در این آزمایش بالاتر از 140 میلی‌گرم گلوکز در هر دسی‌لیتر پلاسمای خون باشد، مادر برای انجام آزمایش خوراکی تحمل گلوکز (OGTT) به آزمایشگاه معرفی می‌شود. این آزمایش دوم باید در حالت ناشتا صورت گیرد. به مادر محلول سودای بسیار شیرین‌تری نسبت به آزمایش نخست داده و سپس ظرف سه ساعت، چهار بار از وی نمونه خود گرفته می‌شود. اگر قند خون شما در دو نمونه از چهار نمونه خون، بالاتر از حد باشد، شما دچار دیابت بارداری شده‌اید.
اما اگر دستورالعمل‌های جدید هیئت بین‌المللی که تحت بررسی انجمن دیابت آمریکا و کالج آمریکایی زنان و زایمان قرار گرفته است، همانند ژاپن در ایالات متحده نیز به اجرا درآید، نحوه تشخیص دیابت بارداری به شکل قابل توجهی دستخوش تغییر خواهد شد. در این حالت، غربالگری در مطب پزشک کنار گذاشته می‌شود و تمام زنان باردار تحت شکل دیگری از آزمایش OGTT، این بار طی دو ساعت و سه بار نمونه‌گیری از خون قرار می‌گیرند. در این شکل دیگر، باز هم آزمایش باید در حالت ناشتا صورت گیرد، هرچند این بار نوشیدنی شیرینی که به آزمایش‌شونده داده می‌شود، حاوی مقادیر کمتری گلوکز است.
اگر در تنها یک نمونه از سه نمونه خون مادر باردار، قند خون از حد تعیین‌شده بیشتر باشد (اندکی کمتر از ارقام کنونی)، مادر مبتلا به دیابت بارداری تشخیص داده می‌شود.
حال پرسش این است که چه نیازی به چنین تغییری است. مطالعات جدید نشان می‌دهند سطوح قند خون که در حال حاضر سالم در نظر گرفته می‌شود، در واقع می‌تواند نشان از پیامدهای جدی‌تر بارداری باشد. در زنانی که طبق دستورالعمل جدید مبتلا به دیابت بارداری تشخیص داده می‌شوند - بسیاری از آنها بر اساس رویه کنونی مشکلی ندارند - احتمال تولد فرزندی دچار اضافه وزن و ابتلا به پراکلمپسی تا دو برابر بیشتر است و تا ۴۵ درصد بیش از سایر زنان ممکن است زایمان پیش‌ازموعد یا زایمان به شیوه سزارین را تجربه کنند.
بوید متزگر، رئیس این هیئت بین‌المللی و استاد غدد درون‌ریز در دانشگاه نورث‌وسترن در شیکاگو در این‌باره می‌گوید: «تفاوت‌های این روش جدید با روش متداول کنونی، جدی و اساسی است».
لزوم کنار گذاشتن روش‌های قدیمی
متزگر و هیئت‌اش بر این باورند زمان جای‌گزینی دستورالعمل‌های کنونی تشخیص دیابت بارداری فرا رسیده است، چه این دستورات ۴۰ سال پیش ارائه شدند، زمانی که تصور می‌شد تنها پیامد اصلی دیابت بارداری، احتمال بیشتر ابتلای مادر به دیابت نوع دوم در سنین بالاتر است. متزگر خاطرنشان می‌کند: «آن موقع نمی‌دانستیم دیابت بارداری می‌تواند خود روند بارداری را به خطر بیندازد».
اما خبر خوب در این میان آن است که با وجود لزوم تزریق انسولین در برخی زنان مبتلا، بیشتر موارد دیابت بارداری را می‌توان با تمرینات جسمی مداوم و منظم و تغییر در رژیم غذایی، از قبیل کاهش مصرف شیرینی‌ها و خوردن وعده‌های غذایی بیشتر اما در حجم کمتر، درمان کرد. به گفته متزگر، «احتمال موثر بودن این درمان بسیار بالاست».
اگر مبتلا به دیابت بارداری شده‌اید، حال بر اساس دستورات متداول کنونی یا روش جدید، بدانید تغییر سبک زندگی که طی دوره بارداری، پس از بارداری و سال‌های بعد، به شما توصیه می‌شود می‌تواند ضامن سلامت شما در آینده باشد. خانم داونز در این‌باره می‌گوید: «برای بسیاری از زنان، خبر ابتلا به دیابت بارداری می‌تواند بهترین اتفاقی باشد که برای‌شان رخ می‌دهد».
چه گروه‌هایی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند؟
بر اساس نتایج یک تحقیق جدید درباره دیابت بارداری، زنان متعلق به این گروه‌ها بیشتر با خطر ابتلا به دیابت بارداری روبه‌رویند:
- طبق نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۰ که شرح آن در نشریه تخصصی زنان‌وزایمان منتشر شد، زنانی که طی سه ماه نخست بارداری بیش‌ازحد چاق می‌شوند، بیشتر در معرض دیابت بارداری قرار دارند. مطالعه گروه پزشکی کایزر پرمننت در اوکلند کالیفرنیا نشان می‌دهد، این احتمال برای زنانی که در ابتدای بارداری‌شان دارای اضافه وزن بوده‌اند، حتی بیشتر است.
- زنان کره‌تبار یا فیلیپینی‌تبار در مقایسه با زنان سفیدپوست یا آفریقایی‌تبار تا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند. این موضوع نیز حاصل مطالعه گروه کایزر پرمننت است.
- زنانی که در حد فاصل یک هفته به لقاح خود، پنج بار یا بیشتر نوشیدنی‌های شیرین می‌خورند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. این یافته حاصل مطالعه‌ای در دانشگاه هاروارد است.
- بر اساس نتایج مطالعه‌ای در دانشگاه نیویورک، زنانی که دچار بیماری لثه‌اند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
- مطالعه دیگری در دانشگاه نورث‌وسترن شیکاگو نشان می‌دهد احتمال ابتلای به دیابت بارداری در زنانی که هنگام خواب عمدتا خرناس می‌کشند، ۱۴.۳ درصد است. این رقم در مورد سایر زنان تنها ۳.۳ درصد می‌باشد.
زمانی دیابت بارداری ملیتوس (GDM) یا قند خون بالا در دوره بارداری، عارضه به‌نسبت نادری بود و تنها 3 تا 4 درصد زنان باردار را درگیر می‌کرد. اما طی سال‌های اخیر، شیوع این بیماری دو برابر شده و اینک بین 6 تا 8 درصد زنان باردار با این عارضه دست به گریبانند. و نکته دیگر آن‌که، در صورت به‌کارگیری دستورالعمل‌های جدید برای تشخیص این عارضه، دایره این بیماری و عوارض آن به شکل چشم‌گیر و ترسناکی بزرگ‌تر نیز خواهد شد.
به بیان ساده‌تر و روشن‌تر، چنان‌چه دستورالعمل‌های جدید تشخیص دیابت بارداری که توسط هیئتی متشکل از ۵۰ متخصص تدوین شده است، در ایالات متحده به کار گرفته شود، تا ۱۶ درصد زنان باردار آمریکایی ممکن است این جمله را از زبان پزشک بشنوند که «شما دچار دیابت بارداری هستید!».
در زنان مبتلا به دیابت بارداری، گلوکز (قند خون) اضافی همراه جریان خون مادر و از طریق جفت به فرزندش منتقل می‌شود. پیامدهای حاد این عارضه شامل پراکلمپسی (یک عارضه فشار خون بسیار بالا که می‌تواند حتی مرگ‌بار باشد)، زایمان پیش‌ازموعد و به دنیا آوردن نوزادی درشت و دارای اضافه وزن، غالبا از طریق سزارین است. بین 70 تا 80 درصد زنان مبتلا به دیابت بارداری در ایالات متحده در نهایت دچار دیابت نوع دوم می‌شوند.
تحقیق جدیدی نشان می‌دهد دیابت بارداری، علاوه بر مادر برای فرزند وی نیز دارای پیامدهای بلندمدت است. دنیل داونز، استاد زنان‌وزایمان و متخصص حرکت‌شناسی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در این‌باره می‌گوید: «فرزندان مادران مبتلا به دیابت بارداری خود نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع دوم قرار دارند». اما حتی کودکانی با وزن نرمال هنگام تولد که دیابت بارداری مادران‌شان درمان نمی‌شود، نیز با احتمال بالاتر افزایش وزن و چاقی در خردسالی و بزرگسالی روبه‌رویند.
هرچند اضافه وزن خود از عوامل اصلی ابتلا به دیابت بارداری است، حدود نیمی از زنانی که دچار این عارضه می‌شوند، اضافه وزنی ندارند. سن مادر خود عامل دیگری است - زنان بالای 25 سال و به خصوص زنان بالای 35 سال با خطر بیشتری در این زمینه مواجهند - و ژن عامل مهم دیگری محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، ممکن است شما با وجود سالم و لاغر بودن، باز هم دچار این بیماری شوید، چرا که به لحاظ ژنتیکی مستعد آن هستید یا حتی ممکن است پای عوامل دیگری نیز در میان باشد.
کاهش آستانه ابتلا
در حال حاضر، زنان باردار آمریکایی در حد فاصل هفته ۲۴ تا ۲۸ تحت غربالگری دیابت بارداری قرار می‌گیرند. روال کار به این ترتیب است که مادر باردار، در مطب پزشک یک بطری سودای به شدت شیرین می‌نوشد و یک ساعت بعد از وی نمونه خون گرفته می‌شود.
اگر قند خون در این آزمایش بالاتر از 140 میلی‌گرم گلوکز در هر دسی‌لیتر پلاسمای خون باشد، مادر برای انجام آزمایش خوراکی تحمل گلوکز (OGTT) به آزمایشگاه معرفی می‌شود. این آزمایش دوم باید در حالت ناشتا صورت گیرد. به مادر محلول سودای بسیار شیرین‌تری نسبت به آزمایش نخست داده و سپس ظرف سه ساعت، چهار بار از وی نمونه خود گرفته می‌شود. اگر قند خون شما در دو نمونه از چهار نمونه خون، بالاتر از حد باشد، شما دچار دیابت بارداری شده‌اید.
اما اگر دستورالعمل‌های جدید هیئت بین‌المللی که تحت بررسی انجمن دیابت آمریکا و کالج آمریکایی زنان و زایمان قرار گرفته است، همانند ژاپن در ایالات متحده نیز به اجرا درآید، نحوه تشخیص دیابت بارداری به شکل قابل توجهی دستخوش تغییر خواهد شد. در این حالت، غربالگری در مطب پزشک کنار گذاشته می‌شود و تمام زنان باردار تحت شکل دیگری از آزمایش OGTT، این بار طی دو ساعت و سه بار نمونه‌گیری از خون قرار می‌گیرند. در این شکل دیگر، باز هم آزمایش باید در حالت ناشتا صورت گیرد، هرچند این بار نوشیدنی شیرینی که به آزمایش‌شونده داده می‌شود، حاوی مقادیر کمتری گلوکز است.
اگر در تنها یک نمونه از سه نمونه خون مادر باردار، قند خون از حد تعیین‌شده بیشتر باشد (اندکی کمتر از ارقام کنونی)، مادر مبتلا به دیابت بارداری تشخیص داده می‌شود.
حال پرسش این است که چه نیازی به چنین تغییری است. مطالعات جدید نشان می‌دهند سطوح قند خون که در حال حاضر سالم در نظر گرفته می‌شود، در واقع می‌تواند نشان از پیامدهای جدی‌تر بارداری باشد. در زنانی که طبق دستورالعمل جدید مبتلا به دیابت بارداری تشخیص داده می‌شوند - بسیاری از آنها بر اساس رویه کنونی مشکلی ندارند - احتمال تولد فرزندی دچار اضافه وزن و ابتلا به پراکلمپسی تا دو برابر بیشتر است و تا ۴۵ درصد بیش از سایر زنان ممکن است زایمان پیش‌ازموعد یا زایمان به شیوه سزارین را تجربه کنند.
بوید متزگر، رئیس این هیئت بین‌المللی و استاد غدد درون‌ریز در دانشگاه نورث‌وسترن در شیکاگو در این‌باره می‌گوید: «تفاوت‌های این روش جدید با روش متداول کنونی، جدی و اساسی است».
لزوم کنار گذاشتن روش‌های قدیمی
متزگر و هیئت‌اش بر این باورند زمان جای‌گزینی دستورالعمل‌های کنونی تشخیص دیابت بارداری فرا رسیده است، چه این دستورات ۴۰ سال پیش ارائه شدند، زمانی که تصور می‌شد تنها پیامد اصلی دیابت بارداری، احتمال بیشتر ابتلای مادر به دیابت نوع دوم در سنین بالاتر است. متزگر خاطرنشان می‌کند: «آن موقع نمی‌دانستیم دیابت بارداری می‌تواند خود روند بارداری را به خطر بیندازد».
اما خبر خوب در این میان آن است که با وجود لزوم تزریق انسولین در برخی زنان مبتلا، بیشتر موارد دیابت بارداری را می‌توان با تمرینات جسمی مداوم و منظم و تغییر در رژیم غذایی، از قبیل کاهش مصرف شیرینی‌ها و خوردن وعده‌های غذایی بیشتر اما در حجم کمتر، درمان کرد. به گفته متزگر، «احتمال موثر بودن این درمان بسیار بالاست».
اگر مبتلا به دیابت بارداری شده‌اید، حال بر اساس دستورات متداول کنونی یا روش جدید، بدانید تغییر سبک زندگی که طی دوره بارداری، پس از بارداری و سال‌های بعد، به شما توصیه می‌شود می‌تواند ضامن سلامت شما در آینده باشد. خانم داونز در این‌باره می‌گوید: «برای بسیاری از زنان، خبر ابتلا به دیابت بارداری می‌تواند بهترین اتفاقی باشد که برای‌شان رخ می‌دهد».
چه گروه‌هایی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند؟
بر اساس نتایج یک تحقیق جدید درباره دیابت بارداری، زنان متعلق به این گروه‌ها بیشتر با خطر ابتلا به دیابت بارداری روبه‌رویند:
- طبق نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۰ که شرح آن در نشریه تخصصی زنان‌وزایمان منتشر شد، زنانی که طی سه ماه نخست بارداری بیش‌ازحد چاق می‌شوند، بیشتر در معرض دیابت بارداری قرار دارند. مطالعه گروه پزشکی کایزر پرمننت در اوکلند کالیفرنیا نشان می‌دهد، این احتمال برای زنانی که در ابتدای بارداری‌شان دارای اضافه وزن بوده‌اند، حتی بیشتر است.
- زنان کره‌تبار یا فیلیپینی‌تبار در مقایسه با زنان سفیدپوست یا آفریقایی‌تبار تا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند. این موضوع نیز حاصل مطالعه گروه کایزر پرمننت است.
- زنانی که در حد فاصل یک هفته به لقاح خود، پنج بار یا بیشتر نوشیدنی‌های شیرین می‌خورند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. این یافته حاصل مطالعه‌ای در دانشگاه هاروارد است.
- بر اساس نتایج مطالعه‌ای در دانشگاه نیویورک، زنانی که دچار بیماری لثه‌اند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
- مطالعه دیگری در دانشگاه نورث‌وسترن شیکاگو نشان می‌دهد احتمال ابتلای به دیابت بارداری در زنانی که هنگام خواب عمدتا خرناس می‌کشند، ۱۴.۳ درصد است. این رقم در مورد سایر زنان تنها ۳.۳ درصد می‌باشد.
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼