بیماری ام اس در بارداری، راهکارهای مدیریت

به جز داروی کوپاکسون (Copaxone)، مصرف دیگر داروهای ام‌اس که حمله‌های عصبی را کم می‌کنند، در دوران بارداری مجاز نیست. خوشبختانه، بارداری، به خودی‌خود باعث کاهش حمله‌های عصبی به ویژه در سه ماهه سوم می‌شود. در بیماری ام‌اس، بدن به اشتباه، به نخاع، مغز و عصب بینایی حمله می‌کند.

در نزدیک به ۸۵ درصد موارد، ام‌اس با حمله‌های عودشونده و بهبود دوباره آن شناسایی می‌شود. حمله‌های عصبی با ظهور ناگهانی برخی علایم مانند تاری دید و یا بدتر شدن علایم قبلی مانند خستگی، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن دست، مشکل در راه رفتن، مشکلات مثانه‌ای و روده‌ای و ضعف جسمانی خود را نشان می‌دهند. معمولا متخصصان به زنانی که تصمیم به بارداری دارند، توصیه می‌کنند که مصرف داروهای دفع‌کننده حمله‌های ام‌اس را متوقف کنند.

به اعتقاد دکتر بیانکا وینستاک گاتمن، عصب‌شناس دانشگاه بوفالو جاکوب و مدیر مؤسسه تحقیق و درمان ام‌اس، قطع کامل داروهای ام‌اس، می‌تواند خطر عود حمله‌های عصبی را افزایش دهد. بنابراین پزشک باید بهترین روش درمانی را که هم برای مادر و هم برای کودک بی‌خطر باشد انتخاب کند. مطالعات نشان می‌دهند که گاهی ادامه داروهای قدیمی مانند کوپاکسون (Copaxone)، در صورت تمایل به بارداری بلامانع است اما تحقیقات بر روی اثرات داروهای جدیدی مانند تسفیدرا (Tecfidera) و فینگولیمود (Fingolimod) در دوران بارداری هنوز ادامه دارد.

اما چالش دیگر بیماری ام اس در بارداری، مربوط به قدرت باروری می‌شود. بیماری ام‌اس به صورت ذاتی بر قدرت باروری تأثیر نمی‌گذارد اما مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که حدود ۱۰ درصد از زنانی که مبتلا به ام‌اس هستند، در باردار شدن دچار مشکل هستند. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است افراد مبتلا به بیماری ام‌اس، به دخالت پزشکی در زمینه باروری، مانند هورمون درمانی یا لقاح آزمایشگاهی احتیاج داشته باشند. هرچه سن فرد بالاتر باشد احتمال نیاز او به درمان باروری بیشتر است.

راهکارهای بارداری برای زنان مبتلا به ام‌اس

- مصرف ویتامین‌های بارداری به همراه فولیک‌اسید

- اجتناب از مصرف الکل و سیگار

- داشتن رژیم غذایی سالم

- ورزش کردن

- عادات خواب مناسب

مدیریت ام‌اس در طول بارداری

به جز داروی کوپاکسون (Copaxone)، مصرف دیگر داروهای ام‌اس که حمله‌های عصبی را کم می‌کنند، در دوران بارداری مجاز نیست. خوشبختانه، بارداری، به خودی‌خود باعث کاهش حمله‌های عصبی به ویژه در سه ماهه سوم می‌شود. به این پدیده، وضعیت تحمل ایمنی بدن در بارداری می‌گویند. به این معنا که به خاطر مادر، مهمان درون شکمش و حتی جفت و برای رشد آن‌ها، تغییراتی باید در سیستم ایمنی رخ دهد تا بدن میهمان‌های جدید را بپذیرد. این تغییرات در سیستم ایمنی منجر به کاهش حمله‌های عصبی در ام‌اس می‌شود. علاوه بر حمله‌ها، بارداری بر علایم بیماری هم تأثیر گذاشته و باعث کاهش شدت آن‌ها می‌شود.

ضعف جسمانی، بی‌حسی و سوزن‌ سوزن شدن دست و پاها، در طول بارداری کم می‌شوند. البته این اتفاق برای همه علایم نمی‌افتد، برخی علایم به دلیل هم‌زمانی با علایم بارداری، تشدید هم می‌شوند از جمله خستگی، مشکلات تعادلی (به ویژه با اضافه وزن دوران بارداری) و عدم کنترل ادرار. راهکارهای مدیریت ام‌اس عبارتند از:

در طول بارداری

- یک تیم پزشکی حرفه‌ای انتخاب کنید. اطمینان پیدا کنید که عصب‌شناس و متخصص زنان و زایمان شما با یکدیگر در ارتباط باشند و سلامت شما را زیر نظر داشته باشند. - ویتامین D مصرف کنید. با اینکه خطر انتقال بیماری ام‌اس به جنین پایین (در حدود ۳ تا ۵ درصد) است، اما مصرف هزار تا ۲ هزار ویتامین D در روز، می تواند این خطر را کمتر کند. زنان باید با پزشکان خود درباره بهترین دوز ویتامین D صحبت کنند زیرا ممکن است در افراد مبتلا به ام‌اس متغیر باشد.

- به طور منظم ورزش کنید.

ورزش باعث کاهش خستگی می‌شود و علاوه بر اینکه به حفظ سلامت عضلات و مفاصل شما کمک می‌کند، باعث تولید اندروفین و افزایش شادی شما هم می‌شود. توصیه واحدی برای میزان ورزش وجود ندارد اما پیاده‌روی روزانه بهترین گزینه است.

- اگر امکان دارد، مصرف داروهای دیگر را متوقف کنید. معمولا بیماران مبتلا به ام‌اس داروهای دیگری مربوط به درمان گرفتگی عضلات، افسردگی، کاهش انرژی یا مشکلات روده‌ای و مثانه‌ای مصرف می‌کنند. با پزشکتان درباره اثرات هریک از این داروها بر روی کودک صحبت کنید. ممکن است نیاز باشد به تدریج دوز داروها را کم کنید و آن‌ها را تغییر دهید. - یک گروه حمایتی تشکیل دهید. گروهی متشکل از اعضای خانواده و دوستان داشته باشید تا در نگهداری از نوزاد و انجام کارهای روزانه مانند پخت و پز، تمیزکاری و خرید به شما کمک کنند. پس از تولد نوزاد خطر بروز حمله‌ها، به‌ویژه در زنانی که سابقه حمله عصبی در قبل از بارداری داشته‌اند، با تولد نوزاد دوباره بازمی‌گردد. نزدیک به یک سوم زنان مبتلا به ام‌اس، پس از زایمان دچار حمله می‌شوند و این خطر تا ۶ ماه وجود دارد.

برای کاهش حمله‌های عصبی پس از زایمان می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

- خودتان به نوزاد شیر دهید. تحقیقات نشان می‌دهند که زنانی که به نوزادشان شیر می‌دهند، با کاهش احتمال بروز حمله‌های عصبی روبه‌رو می‌شوند.

- سریعا مصرف داروها را از سر بگیرید. به خصوص اگر پیش از بارداری میزان حمله‌های عصبی در شما بالا بوده، بسیار مهم است که مصرف داروهایتان را ادامه دهید. اما با آغاز مصرف دارو، باید شیردهی را فراموش کنید. البته مصرف داروهای استروئیدی ماهیانه در دوران شیردهی ضرری ندارد.

- مراقب شرایط روحی خود باشید. زنان مبتلا به ام‌اس، در معرض شدید ابتلا به افسردگی پس از زایمان قرار دارند. هر لحظه احساس می کنید شرایط روحی‌تان در نگهداری از کودک مناسب نیست، خانواده و اطرافیان را در جریان بگذارید.

- استرس‌تان را کاهش دهید. یوگا و مدیتیشن را امتحان کنید. استرس روانی می تواند خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد. تکیه بر تیم حمایتی بهترین راهکار است.