آسیب دیدن جنین، تاثیر لوازم آرایش است؟

عوامل متعددی در سقط جنین یا بروز نقایص مادرزادی نقش دارند اما برخی از این عوامل برای ما ناشناخته یا کمتر شناخته شده‏اند. یکی از عوامل موثر در ایجاد این مشکلات که خانم‏ها کمتر به آن توجه می‏کنند، استفاده از کرم‏های آرایشی یا محصولات زیبایی متعددی است که در آرایشگاه‏ها به خانم‏ها توصیه می شود.

برخی از این کرم‏ها حاوی ترکیب‌هایی هستند که می‏توانند به جنین آسیب برسانند. اگر قصد بارداری دارید یا در حال حاضر باردار هستید، هیچ کرم و دارویی را بدون مشورت با پزشک خود استفاده نکنید.

با دکتر بهروز باریک‏ بین، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره همین موضوع گفت‌وگو کرده‌ایم.

استفاده از کدام لوازم آرایش در بارداری یا قبل از آن ممنوع است؟

داروهایی که برای پوست و مو به کار می‌روند ۳ نوع موضعی، خوراکی و تزریقی دارند. در مورد داروهای موضعی این احتمال وجود دارد که مواد موجود در آنها از طریق استعمال پوستی جذب بدن شوند و چنانچه این مواد برای جنین خطرناک باشند، باعث مرگ یا نقایص مادرزادی در جنین خواهند شد. به همین دلیل توصیه شده است در دوران بارداری از این ترکیب‌ها استفاده نشود.

مثلا استفاده از کرم‏های حاوی ترتینویین که معمولا برای لایه‏برداری و جوانسازی پوست، درمان جوش‏ها و جوشگاه‏ها تجویز می‏شود، در دوران بارداری ممنوع است زیرا به راحتی جذب می‌شود و در رشد جنین اختلال ایجاد می‏کند اما کرم‏های لایه‏بردار حاوی اسید میوه یا AHA منعی ندارند به شرط آنکه پوست به خوبی در مقابل آفتاب محافظت شود تا لک بارداری تشدید نشود. مصرف برخی از ترکیب‌های شیمیایی مانند هیدروکینون و رزورسینول نیز که به‌عنوان داروی ضدلک و به‌طور موضعی استفاده می‏شوند در دوران بارداری ممنوع است. به همین دلیل اگر خانمی دچار لک دوره بارداری است، ‌باید دارویی مصرف کند که فاقد هیدروکینون باشد؛ مانند محلول یا کرم ویتامین c و ضدآفتاب‏های فیزیکی.

استفاده از کرم ضدآفتاب در بارداری

من شخصا به‌عنوان یک پزشک متخصص پوست به خانم‌های باردار ضدآفتاب‏های شیمیایی را توصیه نمی‏کنم تا هیچ ماده شیمیایی‌ای از راه پوست جذب بدن نشود و خطری جنین را تهدید نکند.

داروها؟

دسته دوم، داروهای خوراکی هستند که می‏توان به چند داروی بسیار مهم در بین آنها اشاره کرد که در درمان برخی بیماری‏های خاص پوستی استفاده می‏شوند. یکی از این داروها «ایزوترتینویین» یا «آکوتان» نام دارد که برای درمان جوش‏های صورت به کار می‏رود. فردی که از این دارو استفاده کرده است نباید به هیچ‌وجه تا حدود ۳ ماه بعد از قطع آن باردار شود زیرا یکی از مهم‌ترین داروهای خطرناک برای جنین است و می‏تواند باعث نقص عضو در آن شود.

متاسفانه بسیاری از بیماران این دارو را با داروی دیگری که در درمان پسوریازیس تجویز می‏شود، اشتباه می‏گیرند و گمان می‏کنند بعد از مصرف ایزوترتینویین نباید تا ۳-۲ سال باردار شوند اما آنها ایزوترتینویین را با دارویی هم‏ خانواده با آن به نام «نئوتیگازون» یا «تیگازون» اشتباه می‏گیرند. این دارو که برای درمان پسوریازیس یا برخی از بدخیمی‏های پوستی تجویز می‌شود، می‏تواند در چربی بدن ذخیره و به تدریج آزاد شود و مدت‏ها در بدن باقی بماند، به همین دلیل خانم‏هایی که آن را مصرف کرده‏اند نباید تا ۳-۲ سال پس از قطع مصرف باردار شوند.

یکی از داروهای خوراکی مهم دیگر «فیناستراید» است. مصرف این دارو برای خانم‏های باردار ممنوع است زیرا می‏تواند اختلال مهمی در جنین و جنسیت آن ایجاد کند. خانم‏هایی که فیناستراید مصرف می‏کنند، تا ۶ ماه پس از قطع مصرف این دارو نباید باردار شوند.

نظرتان در مورد داروهای تزریقی زیبایی مانند بوتاکس یا پرکننده‏ ها چیست؟

شرکت‏های سازنده این دارو‏ها توصیه می‏کنند خانم‏ها در دوران بارداری از این مواد استفاده نکنند زیرا اگر به هر دلیلی مشکلی برای جنین ایجاد شود، انگشت اتهام متوجه کارخانه سازنده محصولات تزریقی زیبایی است و آنها را بدنام می‏کند اما خیلی وقت‌ها تزریق دوز مناسب بوتاکس استاندارد و با کیفیت در خانمی که از بارداری خود اطلاعی نداشته، مشکلی ایجاد نکرده است. با این حال بهتر است خانم‏ها در این دوران و حتی دوران شیردهی از تزریق بوتاکس یا سایر ژل‏ها، فیلرها و پرکننده‏ها خودداری کنند.

لیزر هم در بارداری ممنوع است؟

لیزر یک نور است که عمق نفوذ آن داخل پوست بیشتر از چند میلی‏متر نیست بنابراین استفاده از آن در دوران بارداری از نظر علمی هیچ اشکالی ندارد اما با توجه به اینکه اگر به هر دلیلی مشکلی در جنین به وجود بیاید ممکن است آن را به لیزر ارتباط بدهند، شرکت‏های سازنده دستگاه‏های لیزر توصیه می‏کنند در دوران بارداری از لیزر استفاده نشود.

خانم‏ها می‏ توانند در دوران بارداری عمل ابریژن انجام بدهند؟

درم‏ابریژن کار بسیار دردناکی است و به تزریق داروهای بی‏حسی نیاز دارد بنابراین خانم‏های باردار به هیچ وجه نباید این کار را انجام دهند اما در مورد میکرودرم‏ابریژن مشکل خاصی وجود ندارد و می‌توان به صورت ملایم از آن استفاده کرد.

برخی خانم‏ها هیچ دارویی مصرف نمی‌کنند اما به هر حال از کرم‏ها مانند کرم‏های مرطوب‏ کننده و… در طول روز و شب استفاده می‏کنند. این کار می‌تواند مشکل‌زا باشد؟

کرم‏های مرطوب‏کننده معمولی حاوی عناصر لایه ‏بردار نیستند ولی کرم‏هایی که پوست را تحریک و پوسته‏ ریزی ایجاد می‏کنند، ممکن است حاوی ترتینویین یا رتینول باشند بنابراین بهتر است از آنها استفاده نشود. خانم‏های باردار باید در مورد تمام کرم‏ های مصرفی خود با پزشک متخصص پوست مشورت کنند.