پوسیدگی دندان در بارداری، قابل درمان است

شاید شما هم این باور قدیمی را شنیده باشید که دندان ها در دوران باردار ی خراب یا پوسیده می شوند و اصولا بارداری باعث از دست دادن دندان ها می شود. (یک دندان به ازای کودک) جنین برای تامین نباز به کلسیم خود از دندان های مادر استفاده می کند و این باعث نرم شدن لثه ها می گردد. اما این عقیده کاملا اشتباه است و کلسیم موجود در ساختمان دندان به هیچ وجه از آن جدا نمی شود. پوسیدگی دندان ها در دوران بارداری به دلیل رعایت نکردن اصول بهداشت دهان رخ می دهد و یا شرایطی که ویژه حاملگی است و در زیر راجع به آن بحث می کنیم :

پوسیدگی دندان در بارداری :

تهوع و استفراغ (بیماری صبحگاهی) :

استفراغ مکرر سبب می شود سطوح دندان به طور متناوب در معرض اسید معده قرار گیرد و این اسید قادر به حل کردن مینای دندان است.

مصرف بیش از حد مواد قندی یا ترش : خانم هایی که به مواد غذایی یا شیرین یا ترش ویار دارند و از این مواد زیاد استفاده می کنند، به پوسیدن دندان های خود کمک می کنند.

کاهش ظرفیت معده : به دلیل اینکه در اواخر حاملگی ظرفیت معده کم می شود، مادر در حجم های کمتر ولی به دفعات بیشتر غذا می خورد و طبعا کمتر هم مسواک می زند. لذا پلاک میکروبی که زمینه ساز پوسیدگی دندان است فرصت تشکیل می یابد. شستن دندان ها را پس از هر بار صرف غذا حتی با آب خالی هم توصیه می کنیم.

کم حوصلگی :

بیشتر مادران در این دوران کم حوصله اند و به بهداشت دهان و دندان خود کمتر اهمیت می دهند.

مادرانی که دندان های پوسیده دارند، می توانند پس از تولد نوزاد، میکروب های مولد پوسیدگی را به دهان کودک خود انتقال دهند.

بیماری های لثه :

عامل اصلی بیماری های لثه، همان پلاک میکروبی است که پوسیدگی دندان را ایجاد می کند. به مرور زمان، پلاک میکروبی به زرد یا قهوه ای تغییر رنگ می دهد و تبدیل به "جرم دندان" می شود که مثل سیمان سخت، روی قسمتی از سطح دندان را می پوشاند. با تشکیل پلاک میکروبی و جرم در مجاورت لثه، لثه ملتهب شده و موقع مسواک زدن خونریزی می کند. به این حالت "التهاب لثه" می گویند.

بیماری لثه چگونه پیشرفت می کند؟

زمانی که جرم تشکیل شد به راحتی و با مسواک برداشته نمی شود و نیز باعث تجمع بیشتر پلاک میکروبی می گردد و در نتیجه بیماری لثه پیشرفت می کند.

عوامل دیگری نیز در پیشرفت بیماری لثه موثرند که از این قرارند :

* ابتلا همزمان به بیماری های دیگری که کل بدن را درگیر می کنند مانند دیابت و …

* مصرف بعضی دارو ها مثل دی فنیل هیدانتویین (فنی توئین) که در درمان صرع استفاده می گردد.

* برخی هورمون ها که مقدار آن در طی بارداری افزایش می یابد مثل پروژسترون.

* احتمالا استعمال دخانیات و استرس و اضطراب نیز سبب تشدید التهاب لثه می گردند.

اگر بیماری لثه پیشرفت کند و به دندانپزشک مراجعه نکنید، التهاب لثه مزمن می شود و استخوان نگهدارنده دندان (استخوان فک) دچار عفونت شده و تحلیل می رود و در نهایت دندان ها شل یا لق می گردند.

بیماری لثه در دوران بارداری :

به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری، معمولا شاهد بروز التهاب لثه در ماه دوم یا سوم هستیم که تا ماه هشتم ادامه می یابد و در دوران پس از زایمان از بین می رود. در طول دوران بارداری ممکن است دچار تورم، قرمزی و درد لثه شوید. بعضی مواقع این التهاب شدیدتر شده و به شکل برجستگی بزرگی روی لثه دیده می شود که معمولا درد ندارد و سرطانی هم نمی باشد.

بهترین راه پیشگیری از ایجاد مشکلات لثه در دوران بارداری، داشتن لثه سالم قبل از بارداری است. بیماری های لثه درمان نشده در دوران حاملگی می توانند باعث زایمان زودرس یا به دنیا آمدن نوزاد نارس و کم وزن شوند. حساسیت لثه در دوران بارداری ممکن است سبب شود شما به خوبی از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید و پلاک میکروبی که دائما روی دندان ها تشکیل می گردد به خوبی تمیز نشود و التهاب لثه بدتر گشته و بیماری پیشرفت کند. اگر مبتلا به التهاب لثه شده اید، نیازی نیست که درمان را تا وضع حمل عقب اندازید؛ برداشتن پلاک میکروبی توسط دندانپزشک ضروری است.

پیشگیری از پوسیدگی دندان در دوران بارداری

اکنون که می دانیم عامل اصلی پوسیدگی و بیماری لثه، پلاک میکروبی است، اگر به موقع و به طور صحیح آن را از سطح دندان ها برداریم دندان ها و لثه سالمی خواهیم داشت.

برای رسیدن به این هدف ۴ راهکار پیشنهاد می گردد :

رعایت بهداشت دهان و دندان : که شامل استفاده از مسواک و نخ دندان می باشد. در زمان مسواک زدن باید کلیه سطوح خارجی، داخلی و جونده دندان ها تمیز شوند، بنابراین مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان و در محل اتصال لثه و دندان قرار دهید. بعد از هر بار مصرف مواد غذایی و به خصوص قندی دندان ها را مسواک بزنید و یا حداقل در دو زمان این کار را انجام دهید : شب ها قبل از خواب و صبح ها پس از صبحانه. تاکید می کنیم پس از هر بار استفراغ، دهان خود را بشویید و در صورت امکان مسواک بزنید. در ضمن می توانید(نصف قاشق چایخوری جوش شیرین در یک لیوان آب جوشیده سرد شده) محلول جوش شیرین غرغره نمایید.

استفاده از فلوراید :

فلوراید ماده ای است طبیعی که باعث افزایش مقاومت دندان ها می گردد. این ماده معمولا از طریق آب آشامیدنی و به میزان کمتر از طریق غذاهای دریایی مثل ماهی و میگو و نیز چای ، بعضی میوه ها و سبزیجات به بدن انسان می رسد. برای تاثیر بهتر حتما باید از طریق موضعی نیز فلوراید را دریافت کنید. فلوراید های موضعی در شکل های مختلفی وجود دارند مانند دهانشویه ها، ژل ها، خمیر دندان ها، کف و محلول و ژل که سه مورد آخر در مطب دندانپزشکان یافت می شوند.

از آن جایی که سطوح جونده دندان بیشتر از بقیه سطوح می پوسند، استفاده از مواد مسدود کننده شیارهای دندانی را توصیه می کنیم.

مراجعه به دندانپزشک :

قبل از اینکه تصمیم به بارداری بگیرید و نیز هر سه ماه یکبار در طی بارداری جهت معاینه دهان و دندان به دندانپزشک مراجعه نمایید. در صورت نیاز به درمان های دندانپزشکی، معمولا سه ماهه دوم زمان مناسب و کم خطری است؛ سه ماهه اول به دلیل وجود کسالت هایی چون تهوع و استفراغ و نیز تشکیل اندام های جنین و احتمال سقط جنین، زمان مناسبی نیست و سه ماهه سوم به دلیل اینکه خوابیدن روی صندلی دندانپزشکی به خاطر وزن بالا برای مادر مشکل است و همچنین استرس ناشی از درمان طولانی مدت می تواند منجر به بروز علائم زایمان شود، می تواند خطرساز باشد؛ اما اگر درمان اورژانس نیاز باشد، باید در هر زمانی از حاملگی انجام شود. تا حد امکان از خانم های باردار، رادیو گرافی به عمل نمی آید ولی در صورت تشخیص دندانپزشک با پوشش سربی و رعایت نکات ایمنی، گرفتن عکس رادیولوژی از دندان امکانپذیر می باشد. پس از زایمان می بایست یکبار تا سه ماهگی و بار دیگر تا ۱۲ ماهگی جهت معاینه دهان و دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.