از کجا بدانیم شیرمان کافی است؟

اگر مادری نگران حجم شیر خودش باشد باید نکات زیر را با او مرور کرد تا خود در مورد شیرش قضاوت کند. هرچه یک شیرخوار، موثرتر سینه‌های مادر را بمکد، تولید شیرمادر بیشتر میشود. مکیدن موثر سینه‌ها توسط شیرخوار به ترشح ۲ هورمون پروالکتین و اکسیتوسین از غده هیپوفیز مادر منجر میشود. پروالکتین، هورمون تولید شیر است و هر چه دفعات مکیدن شیرخوار بیشتر و مکیدن های او موثرتر باشد، ترشح پروالکتین افزایش یافته و در نتیجه تولید شیرمادر بیشتر میشود.
هورمون دوم اکسیتوسین است که موجب انقباض مجرای شیر میشود تا شیر به طرف نوک سینه هدایت شده و شیرخوار بتواند آن را دریافت کند. به این امر ریفالکس جاری شدن شیر یا رگ کردن سینه گفته میشود. تولید شیر از اصل عرضه و تقاضا تبعیت میکند. در ابتدا بدن مادر نمیداند که نیاز فرزند چقدر است ولی با مکیدن های مکرر یعنی حداقل 8 تا 12 بار در 24 ساعت بدن او به طور اتوماتیک حجم شیر را مطابق نیازهای کودک تنظیم میکند.
"از روز پنجم به بعد که شیرمادر زیاد میشود؛ در صورتی که نوزاد هرچه یک شیرخوار، موثرتر سینه‌های مادر را بمکد، تولید شیرمادر بیشتر میشود"
حداقل 6 تا 8 کهنه پارچه‌ای مرطوب با حداقل یک نوبت کاملا خیس یا 5 تا 6 پوشک یکبار مصرف را در هر 24 ساعت خیس کند، مادر میتواند بگوید که شیرش کافی است.
طی ۲ یا ۳ روز اول که نوزاد فقط آغوز میخورد، تنها یک یا دو پوشک را خیس میکند. برای اینکه مادر به مقدار خیس بودن پوشک، پی ببرد، میتواند پوشکی را با ۳۰ تا ۶۰ میلی لیتر آب خیس کند. بعد از ۶ هفته، تعداد کهنه‌های پارچه‌ای خیس شده ممکن است به ۵ یا ۶ کهنه خیس در روز و پوشک های یکبار مصرف به ۴ یا ۵ عدد در روز کاهش یابد ولی میزان خیس بودن آن به ۱۲۰ میلیلیتر یا بیشتر افزایش پیدا کند. علت این امر بزرگ شدن مثانه و قدرت نگهداری حجم بیشتر ادرار در آن است.
باید در نظر داشت که در همه سنین ادرار باید کمرنگ و کمبو باشد. اگر مادر نگران حجم شیر خود است یا اینکه به نظرش میرسد مقدار شیر او کم است، توصیه میشود مقدار دریافتی و خروجی شیرخوار را یادداشت کند. به این ترتیب که ضمن افزایش نوبت های شیردهی در روز، تعداد نوبت تغذیه، پوشک خیس شده و دفع مدفوع را یادداشت کند.
ظرف ۶ هفته، تعداد ۲ تا ۵ بار دفع مدفوع در روز نشانه آن است که شیرخوار کالری لازم را دریافت میکند. ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از افزایش حجم شیرمادر، رنگ و قوام مدفوع نوزاد از مکونیوم که تیره و قیرگونه است به تدریج تغییر میکند. پس از دفع مکونیوم، مدفوع نوزادی که فقط شیرمادر میخورد شل میشود یا قوامی شبیه سوپ پیدا کرده و رنگ زرد سبز تا رنگ سبز تیره دارد. اگر رنگ مدفوع گاه گاهی سبز باشد هم امری طبیعی است.