بیماری قلبی در بارداری، مشکلی نخواهم داشت؟
در طول بارداری به علت تغییراتی که در بدن ایجاد میشود، برخی از بیماریهای قلبی تشدید میشوند و صدمات غیر قابل جبرانی به مادر و جنین وارد میشود.
متخصص زنان و زایمان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد در نشستی خبری که با موضوع سلامت قلب و بارداری در دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد،گفت: در طول بارداری به علت تغییراتی که در بدن ایجاد میشود، برخی از بیماریهای قلبی تشدید میشوند وصدمات غیر قابل جبرانی به مادر و جنین وارد میشود.
دکتر نفیسه ثقفی حفظ آرامش ،عدم اضطراب وتحت مراقبت بودن مادران بارداری که دچار بیماری های قلبی هستند را امری ضروری دانست.
متخصص زنان و زایمان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار داشت: ناهنجاری های جنینی،تولد با وزن کم،مرده زایی،تولد با بیماری مادرزادی قلبی و سقط اجباری جنین از عوارض اقدام به بارداری فرد مبتلا به بیماری های قلبی بدون دریافت مجوز و مشاوره های لازم است.
دکترنفیسه ثقفی با اشاره به علائمی که در طول بارداری مادر مبتلا به بیماریهای قلبی ممکن است پیش بیاید و باید جدی گرفته شود افزود: سرفه های خشک،خلط خونی،تندی و یا کندی بیش ازحد ضربان قلب،افزایش تعدادتنفس، احساس خستگی،ورم ناگهانی،بزرگی بیش از حد شکم و احساس وجود مایع در شکم،احساس سفتی و چماقی شدن انگشتان دست،و برجستگی رگ های گردن از نشانه هایی هستندکه فرد باید مورد توجه قرار دهد و فورا به مراکز بهداشتی ودرمانی مراجعه و تحت مراقبت قرار بگیرد.
آیا بارداری در بیماران قلبی امکان پذیر است؟
برخی افراد تصور میکنند زنانی که دچار بیماری یا مشکل قلبی هستند هرگز نباید باردار شوند. اما بسیاری از موارد بیماری قلبی را در دوران بارداری میتوان به خوبی مدیریت کرد. با این حال پیش از تصمیم گیری باید بررسی شود آیا بارداری برای بیمار مناسب است یا خیر.
در موارد بسیار نادر ممکن است بیماری قلبی مانع بارداری شده و توصیه پزشک به پیشگیری از بارداری باشد.
در برخی موارد تغییرات هورمونی در بارداری عملاً به بهبود وضعیت قلب کمک میکند. زنانی که در خطر بیشتر مشکلات قلبی قرار دارند، حتماً پیش از بارداری باید با پزشک مشورت کنند و به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند تا مراقبتهای پیش از بارداری را انجام دهند. با این اقدامات احتمال سلامت بارداری بسیار بیشتر میشود.
تأثیر بارداری در قلب
در دوران بارداری قلب باید ۴۰% خون بیشتری به تمام اندامها برساند. بنابراین در دوران بارداری قلب باید سختتر و شدیدتر از حالت معمول کار کند. رگهای خونی برای سازگاری با افزایش جریان خون، اتساع پیدا میکنند. این وضعیت به نوبه خود باعث کاهش فشار خون میشود. کم شدن فشار خون باعث افزایش احتمال انعقاد و تشکیل لخته میشود چرا که این مکانیسم طبیعی بدن برای جلوگیری از خونریزی شدید در هنگام زایمان است. یک قلب سالم و طبیعی میتواند به خوبی با این تغییرات کنار بیاید. اما برای بیمارانی که مشکل قلبی دارند، بارداری همانند تست ورزش نه ماهه است.
بیماران قلبی پیش از باردار شدن چه باید بکنند؟
در صورتی که قصد بارداری دارید، با پزشک خود صحبت کنید و مشکل قلبی خود را به اطلاع او برسانید تا آزمایشهای مورد نیاز را برایتان تجویز کند. همچنین با پزشک زنان و زایمان و پزشک قلب باید در ارتباط باشید. مهمترین کاری که باید هنگام ارزیابی بیمار پیش از بارداری یا در دوران بارداری انجام شود، بررسی این موضوع است که آیا بیمار قادر است فعالیتهای معمولی و روزمره خود را انجام دهد یا خیر. اگر بیمار میتواند تمام کارهای خود از جمله ورزش را به صورت نرمال انجام دهد و عملکرد خوبی دارد، احتمال بارداری موفق و سالم بسیار زیاد است. اگر فعالیتهای روزمره محدود شده است، پزشک از سیستمهای مختلف درجه بندی برای تعیین توانایی بارداری بی خطر و مطمئن استفاده میکند.
در کدام مشکلات قلبی، میتوان باردار شد
بسیاری از زنانی که دچار مشکلات قلبی زیر هستند میتوانند بارداری سالم و بی خطر داشته باشند حتی اگر پزشکان توصیه به عدم بارداری داشته باشند.
♦ سوفل یا صدای اضافی قلب - سوفل قلب (heart murmur) به صورت شنیده شدن صدای اضافی از قلب در هنگام ضربان تجربه میشود و امری بسیار شایع میباشد. در حقیقت برخی از زنان در دوران بارداری به علت افزایش حجم خون، دچار این وضعیت میشوند. در صورتی که دچار سوفل قلب هستید درباره نیاز به ارزیابیهای بیشتر با پزشک صحبت کنید.
♦ آریتمی قلب - آریتمی به معنی نامنظم شدن ضربان قلب است. گاهی ممکن است در دوران بارداری آریتمی بدتر شود چرا که قلب باید شدیدتر کار کند و حتی ممکن است برای اولین بار در دوران بارداری چنین وضعیتی را تجربه کنید. اغلب این وضعیت نیازی به درمان ندارد اما برای درمان آن در دوران بارداری در صورت لزوم برخی داروها را میتوان استفاده کرد.
♦ افتادگی دریچه میترال - این وضعیت متداول بود و زمانی اتفاق میافتد که دریچه قلبی که محفظه بالا و پایین قلب را از هم جدا میکند، به درستی بسته نمیشود. این وضعیت ممکن است باعث تپش قلب شود اما گاهی کاملاً بدون علامت است. در موارد نادر افتادگی دریچه قلب میتواند باعث عفونت لایه پوشاننده (آستر) قلب، ناهنجاری ضربان قلب یا در موارد شدیدتر نارسایی احتقانی قلبی در دوران بارداری شود. اما این عوارض را میتوان با مصرف دارو در دوران بارداری درمان نمود.
♦ فشار خون بالا - از آنجایی که در زندگی امروزی بیشتر زنان، بارداری را به تأخیر میاندازند فشار خون بالا یکی از متداولترین مشکلات پزشکی است که باید در دوران بارداری مدیریت شود. برای زنان مبتلا به فشارخون بالا بیشترین خطر بارداری، پره اکلامپسی (preeclampsia) است. اما بسیاری از این زنان، پره اکلامپسی یا بارداری تحت کنترل دارند تا زمانی که جنین به سنی میرسد که تولد برایش خطری ندارد. زمانی که افراد مبتلا به فشار خون بالا قصد بارداری دارند، باید داروهایی را که در حال حاضر مصرف میکنند با پزشک بررسی کنند تا مطمئن شوند عامل ضد فشار خون که مصرف میکنند برای استفاده در دوران بارداری بی خطر است.
در کدام مشکلات قلبی بارداری با احتیاط زیاد باید صورت بگیرد
اگر چه بیماریهایی که در ادامه به آنها اشاره میشود مانعی برای بارداری نیستند، اما فردی که قصد بارداری دارد باید ابتدا با متخصص قلب و متخصص زنان و زایمان مشورت کند تا مطمئن شود مشکلی ایجاد نمیشود.
♦ دریچه قلب مصنوعی - این وضعیت بسته به نوع دریچه و محل آن ممکن است نگرانی مهمی بوده و یا چیز خاص نباشد. زنانی که دریچه مصنوعی دارند داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنند. اما برخی از این داروها در دوران بارداری نباید مصرف شوند. پزشک میتواند داروها را تغییر دهد تا مشکلی برای بارداری ایجاد نشود.
♦ تنگی دریچه میترال - این وضعیت نادر بوده و زمانی اتفاق میافتد که دریچه میترال قلب باریک شده و به درستی باز نمیشود. بنابراین جریان خون که باید وارد بطن چپ قلب شود مسدود میشود. بطن چپ قلب محفظه اصلی پمپاژ قلب است. خطر بارداری در این افراد به میزان تنگی دریچه، سابقه این بیماری و نوع درمانی که فرد در گذشته داشته است، بستگی دارد. این امکان وجود دارد که بیمار با مراقبت درست یا اصلاح انسداد شدید دریچه پیش از بارداری، بتواند بارداری سالم و بی خطر داشته باشد.
♦ کاردیومیوپاتی - چند نوع کاردیومیوپاتی وجود دارد ( این وضعیت در زنان از بدو تولد وجود ندارد) که ممکن است هنگام تضعیف شدن عضله قلب به دلایل متعدد، اتفاق بیفتد. همچنین برخی انواع این بیماری ژنتیکی هستند اما از نظر بالینی تا نوجوانی یا اوایل بزرگسالی اهمیت چندانی ندارند.
♦ کاردیومیوپاتی اتساعی - یک نوع بسیار نادر نارسایی قلبی که معمولاً حاصل عفونت است و باعث میشود قلب همانند یک بادکنک پر شده با آب، بزرگ شود.
♦ کاردیومیوپاتی متعاقب زایمان - نارسایی قلبی که در شش ماهه اول بارداری در یک نفر از هر ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ زن باردار اتفاق میافتد. این وضعیت را میتوان در دوران بارداری با مصرف دارو مدیریت کرد اما به بیشتر زنان توصیه میشود دیگر باردار نشوند.
♦ کاردیومیوپاتی محدود کننده - وضعیتی است که در افرادی ایجاد میشود که فشار خون بالا یا چاقی مزمن دارند. عضله قلب سالهای زیادی مجبور به فعالیت شدید بوده و بزرگتر و قطورتر از حد طبیعی شده است. این وضعیت فرد را در خطر نارسایی قلبی به خصوص در هنگام زایمان قرار میدهد.
در کدام مشکلات قلبی بارداری نباید اتفاق بیفتد
در برخی شرایط نادر ممکن است فرد نتواند باردار شود. این موارد به صورت زیر هستند:
♦ سندرم مارفان - یک بیماری ارثی است که باعث میشود افراد بسیار بلند قد شده و بازوهایشان بسیار کشیده شود. این افراد اغلب دچار اوربایت هستند. افرادی که دچار سندرم مارفان هستند ( برخی از آنها ممکن است خود از آن اطلاع نداشته باشند) در بافت همبند نقص دارند. این امر باعث میشود هایپرموبایل (انعطاف پذیری بیش از حد) داشته باشند. نگرانی که از بابت بارداری در برخی از این بیماران وجود دارد، ضعف آئورت است که ممکن است باعث پارگی آن شود. این وضعیت مرگبار میباشد. زنانی که به سندرم ماررفان شک دارند، باید تحت معاینه قرار بگیرند.
♦ پرفشاری ریه در اثر سندرم آیزن منگر - این وضعیت نادر بوده و در زنانی اتفاق میافتد که از بدو تولد سوراخی در قلبشان وجود دارد. این سوراخ قلب باعث میشود خون به ریه ها برگشته و به مرور زمان فشار خون ریه بالا برود. هنگامی که فشار خون ریه خیلی بالا بماند، قلب دیگر قادر نیست خون را به ریه ها پمپاژ کند و در نتیجه فرد نمیتواند اکسیژن کافی دریافت کند. نتیجه این وضعیت مرگ است. از آنجایی که بارداری فشار خون را پایین میآورد، اغلب این وضعیت خطرناک را زودتر ایجاد میکند.
♦ تنگی شدید آئورت - در این وضعیت دریچه آئورت که مسئول خون رسانی به بدن است، باریک میشود. در نتیجه این وضعیت خون به سختی از رگ عبور میکند. نتیجه این است که خون خیلی سریع به قلب و ریه بازگشته و نارسایی قلبی اتفاق میافتد. خوشبختانه با جراحی میتوان مشکل را برطرف نمود اما زنانی که دچار تنگی آئورت هستند، پیش از بارداری باید معاینه شوند تا مشخص شود با جراحی میتوان این مشکل را برطرف نمود و امکان بارداری وجود دارد یا خیر.
♦ سابقه حمله قلبی - در بیشتر موارد به افرادی که سابقه حمله قلبی داشته اند توصیه میشود باردار نشوند چرا که نرخ از دست رفتن بارداری و نرخ عوارض بارداری برای مادر در افرادی که حمله قلبی داشته اند بسیار بسیار زیاد است.
دکتر نفیسه ثقفی حفظ آرامش ،عدم اضطراب وتحت مراقبت بودن مادران بارداری که دچار بیماری های قلبی هستند را امری ضروری دانست.
متخصص زنان و زایمان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد اظهار داشت: ناهنجاری های جنینی،تولد با وزن کم،مرده زایی،تولد با بیماری مادرزادی قلبی و سقط اجباری جنین از عوارض اقدام به بارداری فرد مبتلا به بیماری های قلبی بدون دریافت مجوز و مشاوره های لازم است.
دکترنفیسه ثقفی با اشاره به علائمی که در طول بارداری مادر مبتلا به بیماریهای قلبی ممکن است پیش بیاید و باید جدی گرفته شود افزود: سرفه های خشک،خلط خونی،تندی و یا کندی بیش ازحد ضربان قلب،افزایش تعدادتنفس، احساس خستگی،ورم ناگهانی،بزرگی بیش از حد شکم و احساس وجود مایع در شکم،احساس سفتی و چماقی شدن انگشتان دست،و برجستگی رگ های گردن از نشانه هایی هستندکه فرد باید مورد توجه قرار دهد و فورا به مراکز بهداشتی ودرمانی مراجعه و تحت مراقبت قرار بگیرد.
آیا بارداری در بیماران قلبی امکان پذیر است؟
برخی افراد تصور میکنند زنانی که دچار بیماری یا مشکل قلبی هستند هرگز نباید باردار شوند. اما بسیاری از موارد بیماری قلبی را در دوران بارداری میتوان به خوبی مدیریت کرد. با این حال پیش از تصمیم گیری باید بررسی شود آیا بارداری برای بیمار مناسب است یا خیر.
در موارد بسیار نادر ممکن است بیماری قلبی مانع بارداری شده و توصیه پزشک به پیشگیری از بارداری باشد.
در برخی موارد تغییرات هورمونی در بارداری عملاً به بهبود وضعیت قلب کمک میکند. زنانی که در خطر بیشتر مشکلات قلبی قرار دارند، حتماً پیش از بارداری باید با پزشک مشورت کنند و به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند تا مراقبتهای پیش از بارداری را انجام دهند. با این اقدامات احتمال سلامت بارداری بسیار بیشتر میشود.
تأثیر بارداری در قلب
در دوران بارداری قلب باید ۴۰% خون بیشتری به تمام اندامها برساند. بنابراین در دوران بارداری قلب باید سختتر و شدیدتر از حالت معمول کار کند. رگهای خونی برای سازگاری با افزایش جریان خون، اتساع پیدا میکنند. این وضعیت به نوبه خود باعث کاهش فشار خون میشود. کم شدن فشار خون باعث افزایش احتمال انعقاد و تشکیل لخته میشود چرا که این مکانیسم طبیعی بدن برای جلوگیری از خونریزی شدید در هنگام زایمان است. یک قلب سالم و طبیعی میتواند به خوبی با این تغییرات کنار بیاید. اما برای بیمارانی که مشکل قلبی دارند، بارداری همانند تست ورزش نه ماهه است.
بیماران قلبی پیش از باردار شدن چه باید بکنند؟
در صورتی که قصد بارداری دارید، با پزشک خود صحبت کنید و مشکل قلبی خود را به اطلاع او برسانید تا آزمایشهای مورد نیاز را برایتان تجویز کند. همچنین با پزشک زنان و زایمان و پزشک قلب باید در ارتباط باشید. مهمترین کاری که باید هنگام ارزیابی بیمار پیش از بارداری یا در دوران بارداری انجام شود، بررسی این موضوع است که آیا بیمار قادر است فعالیتهای معمولی و روزمره خود را انجام دهد یا خیر. اگر بیمار میتواند تمام کارهای خود از جمله ورزش را به صورت نرمال انجام دهد و عملکرد خوبی دارد، احتمال بارداری موفق و سالم بسیار زیاد است. اگر فعالیتهای روزمره محدود شده است، پزشک از سیستمهای مختلف درجه بندی برای تعیین توانایی بارداری بی خطر و مطمئن استفاده میکند.
در کدام مشکلات قلبی، میتوان باردار شد
بسیاری از زنانی که دچار مشکلات قلبی زیر هستند میتوانند بارداری سالم و بی خطر داشته باشند حتی اگر پزشکان توصیه به عدم بارداری داشته باشند.
♦ سوفل یا صدای اضافی قلب - سوفل قلب (heart murmur) به صورت شنیده شدن صدای اضافی از قلب در هنگام ضربان تجربه میشود و امری بسیار شایع میباشد. در حقیقت برخی از زنان در دوران بارداری به علت افزایش حجم خون، دچار این وضعیت میشوند. در صورتی که دچار سوفل قلب هستید درباره نیاز به ارزیابیهای بیشتر با پزشک صحبت کنید.
♦ آریتمی قلب - آریتمی به معنی نامنظم شدن ضربان قلب است. گاهی ممکن است در دوران بارداری آریتمی بدتر شود چرا که قلب باید شدیدتر کار کند و حتی ممکن است برای اولین بار در دوران بارداری چنین وضعیتی را تجربه کنید. اغلب این وضعیت نیازی به درمان ندارد اما برای درمان آن در دوران بارداری در صورت لزوم برخی داروها را میتوان استفاده کرد.
♦ افتادگی دریچه میترال - این وضعیت متداول بود و زمانی اتفاق میافتد که دریچه قلبی که محفظه بالا و پایین قلب را از هم جدا میکند، به درستی بسته نمیشود. این وضعیت ممکن است باعث تپش قلب شود اما گاهی کاملاً بدون علامت است. در موارد نادر افتادگی دریچه قلب میتواند باعث عفونت لایه پوشاننده (آستر) قلب، ناهنجاری ضربان قلب یا در موارد شدیدتر نارسایی احتقانی قلبی در دوران بارداری شود. اما این عوارض را میتوان با مصرف دارو در دوران بارداری درمان نمود.
♦ فشار خون بالا - از آنجایی که در زندگی امروزی بیشتر زنان، بارداری را به تأخیر میاندازند فشار خون بالا یکی از متداولترین مشکلات پزشکی است که باید در دوران بارداری مدیریت شود. برای زنان مبتلا به فشارخون بالا بیشترین خطر بارداری، پره اکلامپسی (preeclampsia) است. اما بسیاری از این زنان، پره اکلامپسی یا بارداری تحت کنترل دارند تا زمانی که جنین به سنی میرسد که تولد برایش خطری ندارد. زمانی که افراد مبتلا به فشار خون بالا قصد بارداری دارند، باید داروهایی را که در حال حاضر مصرف میکنند با پزشک بررسی کنند تا مطمئن شوند عامل ضد فشار خون که مصرف میکنند برای استفاده در دوران بارداری بی خطر است.
در کدام مشکلات قلبی بارداری با احتیاط زیاد باید صورت بگیرد
اگر چه بیماریهایی که در ادامه به آنها اشاره میشود مانعی برای بارداری نیستند، اما فردی که قصد بارداری دارد باید ابتدا با متخصص قلب و متخصص زنان و زایمان مشورت کند تا مطمئن شود مشکلی ایجاد نمیشود.
♦ دریچه قلب مصنوعی - این وضعیت بسته به نوع دریچه و محل آن ممکن است نگرانی مهمی بوده و یا چیز خاص نباشد. زنانی که دریچه مصنوعی دارند داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنند. اما برخی از این داروها در دوران بارداری نباید مصرف شوند. پزشک میتواند داروها را تغییر دهد تا مشکلی برای بارداری ایجاد نشود.
♦ تنگی دریچه میترال - این وضعیت نادر بوده و زمانی اتفاق میافتد که دریچه میترال قلب باریک شده و به درستی باز نمیشود. بنابراین جریان خون که باید وارد بطن چپ قلب شود مسدود میشود. بطن چپ قلب محفظه اصلی پمپاژ قلب است. خطر بارداری در این افراد به میزان تنگی دریچه، سابقه این بیماری و نوع درمانی که فرد در گذشته داشته است، بستگی دارد. این امکان وجود دارد که بیمار با مراقبت درست یا اصلاح انسداد شدید دریچه پیش از بارداری، بتواند بارداری سالم و بی خطر داشته باشد.
♦ کاردیومیوپاتی - چند نوع کاردیومیوپاتی وجود دارد ( این وضعیت در زنان از بدو تولد وجود ندارد) که ممکن است هنگام تضعیف شدن عضله قلب به دلایل متعدد، اتفاق بیفتد. همچنین برخی انواع این بیماری ژنتیکی هستند اما از نظر بالینی تا نوجوانی یا اوایل بزرگسالی اهمیت چندانی ندارند.
♦ کاردیومیوپاتی اتساعی - یک نوع بسیار نادر نارسایی قلبی که معمولاً حاصل عفونت است و باعث میشود قلب همانند یک بادکنک پر شده با آب، بزرگ شود.
♦ کاردیومیوپاتی متعاقب زایمان - نارسایی قلبی که در شش ماهه اول بارداری در یک نفر از هر ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ زن باردار اتفاق میافتد. این وضعیت را میتوان در دوران بارداری با مصرف دارو مدیریت کرد اما به بیشتر زنان توصیه میشود دیگر باردار نشوند.
♦ کاردیومیوپاتی محدود کننده - وضعیتی است که در افرادی ایجاد میشود که فشار خون بالا یا چاقی مزمن دارند. عضله قلب سالهای زیادی مجبور به فعالیت شدید بوده و بزرگتر و قطورتر از حد طبیعی شده است. این وضعیت فرد را در خطر نارسایی قلبی به خصوص در هنگام زایمان قرار میدهد.
در کدام مشکلات قلبی بارداری نباید اتفاق بیفتد
در برخی شرایط نادر ممکن است فرد نتواند باردار شود. این موارد به صورت زیر هستند:
♦ سندرم مارفان - یک بیماری ارثی است که باعث میشود افراد بسیار بلند قد شده و بازوهایشان بسیار کشیده شود. این افراد اغلب دچار اوربایت هستند. افرادی که دچار سندرم مارفان هستند ( برخی از آنها ممکن است خود از آن اطلاع نداشته باشند) در بافت همبند نقص دارند. این امر باعث میشود هایپرموبایل (انعطاف پذیری بیش از حد) داشته باشند. نگرانی که از بابت بارداری در برخی از این بیماران وجود دارد، ضعف آئورت است که ممکن است باعث پارگی آن شود. این وضعیت مرگبار میباشد. زنانی که به سندرم ماررفان شک دارند، باید تحت معاینه قرار بگیرند.
♦ پرفشاری ریه در اثر سندرم آیزن منگر - این وضعیت نادر بوده و در زنانی اتفاق میافتد که از بدو تولد سوراخی در قلبشان وجود دارد. این سوراخ قلب باعث میشود خون به ریه ها برگشته و به مرور زمان فشار خون ریه بالا برود. هنگامی که فشار خون ریه خیلی بالا بماند، قلب دیگر قادر نیست خون را به ریه ها پمپاژ کند و در نتیجه فرد نمیتواند اکسیژن کافی دریافت کند. نتیجه این وضعیت مرگ است. از آنجایی که بارداری فشار خون را پایین میآورد، اغلب این وضعیت خطرناک را زودتر ایجاد میکند.
♦ تنگی شدید آئورت - در این وضعیت دریچه آئورت که مسئول خون رسانی به بدن است، باریک میشود. در نتیجه این وضعیت خون به سختی از رگ عبور میکند. نتیجه این است که خون خیلی سریع به قلب و ریه بازگشته و نارسایی قلبی اتفاق میافتد. خوشبختانه با جراحی میتوان مشکل را برطرف نمود اما زنانی که دچار تنگی آئورت هستند، پیش از بارداری باید معاینه شوند تا مشخص شود با جراحی میتوان این مشکل را برطرف نمود و امکان بارداری وجود دارد یا خیر.
♦ سابقه حمله قلبی - در بیشتر موارد به افرادی که سابقه حمله قلبی داشته اند توصیه میشود باردار نشوند چرا که نرخ از دست رفتن بارداری و نرخ عوارض بارداری برای مادر در افرادی که حمله قلبی داشته اند بسیار بسیار زیاد است.
منبع:
نی نی نما
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼