سندرم مثانه دردناک، درمان خانگی دارد؟

اینترستیشیال سیستیس که به آن سندرم مثانه دردناک هم گفته می‌شود، یک بیماری مزمن است که باعث فشار بر مثانه، درد مثانه و در برخی موارد درد لگن می‌شود. درد ممکن است از یک ناراحتی جزئی تا دردی بسیار شدید باشد. در صورت ابتلا به سندرم مثانه دردناک، سیگنال‌های ارسالی به مغز برای ادرار کردن مختل شده و شما غالباً احساس می‌کنید که نیاز فوری به ادرار کردن دارید و باعث ایجاد تکرر ادرار با حجم کم در بسیاری از افراد می‌شود.

غالباً زنان بیشتر به التهاب مثانه دردناک مبتلا می‌شوند و با این که برخی داروها و روش‌های درمانی برای کاهش علائم سندرم مثانه دردناک وجود دارد اما این عارضه می‌تواند تأثیری بلند مدت بر کیفیت زندگی آنها داشته باشد. اگر شما دچار درد مزمن مثانه و تکرر ادرار شده‌اید باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.

علائم

نشانه‌ها و علائم سندرم مثانه دردناک و ورم مثانه در هر فرد متفاوت است. اگر شما به التهاب مثانه مبتلا هستید، ممکن است علائم شما در طول زمان تغییر کند و متناوباً در واکنش به برخی محرک‌ها مانند قاعدگی، نشستن‌های طولانی مدت، استرس، تمرینات ورزشی و رابطه جنسی تشدید شود.

برخی علائم و نشانه‌های التهاب مثانه دردناک عبارتند از:

-درد بین کیسه بیضه‌ها و مقعد در مردان (پرینیوم یا میان‌دوراه)

-درد مزمن در لگن

-نیاز مداوم فوری به ادرار کردن

-تکرر ادرار، غالباً در حجم کم در طول شب و روز (تا حدود ۶۰ مرتبه در روز)

-احساس درد و ناراحتی در زمانی که مثانه پر می‌شود و کاهش درد پس از تخلیه مثانه

-درد در هنگام مقاربت جنسی

شدت علائم در هر فرد متفاوت بوده و برخی از افراد هم ممکن است در برخی مقاطع علائمی نداشته باشند. با این که علائم و نشانه‌های سندرم مثانه دردناک و ورم مثانه شبیه به عفونت مزمن مجرای ادرار است اما معمولاً عفونتی وجود ندارد. به هر حال، در صورتی که سندرم مثانه دردناک با عفونت مجرای ادرار همراه شود، علائم بیماری تشدید می‌شود.

دلایل

علت اصلی ابتلا به التهاب مثانه هنوز مشخص نیست اما برخی عوامل احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. برای مثال، افراد مبتلا به ورم مثانه ممکن است دچار نقص در پوشش محافظ مثانه (اپیتلیوم) باشند. نشت در اپیتلیوم ممکن است باعث شود که مواد سمی موجود در ادرار نشتی باعث تحریک دیواره مثانه شوند. از دیگر عوامل احتمالی و اثبات نشده که احتمال ابتلا به این سندرم را افزایش می‌دهند می‌توان واکنش‌های خودایمنی، عوامل وراثتی، عفونت یا آلرژی را نام برد.

عواملی که احتمال ابتلا به سندرم مثانه دردناک را افزایش می‌دهند

برخی از عواملی که احتمال ابتلا به التهاب مثانه را افزایش می‌دهد عبارتند از:

جنسیت:

زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به سندرم مثانه دردناک هستند. علائم در مردان ممکن است مشابه سیستیت بینابینی باشد اما غالباً همراه با التهاب غده پروستات است.

رنگ پوست و رنگ مو: افرادی که موهای روشن و قرمز دارند بیشتر در معرض ابتلا به ورم مثانه هستند.

سن:

بیشتر افراد مبتلا به سندرم مثانه دردناک در دهه ۳۰ زندگی یا بعد از آن قرار دارند.

ابتلا به اختلالات درد مزمن: التهاب مثانه همراه با اختلالات درد مزمن مانند سندرم روده تحریک‌پذیر یا فیبرومالژی است.

عوارض جانبی

برخی عوارض جانبی ناشی از ابتلا به سندرم مثانه دردناک عبارتند از:

-کاهش ظرفیت مثانه

-مشکلات جنسی

-مشکلات عاطفی و هیجانی

تشخیص

اقدامات زیر می‌تواند به تشخیص ابتلا به التهاب مثانه کمک کند:

-دانستن سوابق پزشکی و ثبت کارکرد مثانه

-معاینه لگن

-آزمایش ادرار

-سیستوسکوپی

-بایوپسی

-سیتولوژی ادرار

-تست حساسیت به پتاسیم

درمان

با اقدامات درمانی ساده نمی‌توان علائم التهاب و ورم مثانه را از بین برد و یک روش درمانی هم وجود ندارد که برای همه مؤثر واقع باشد. ممکن است نیاز باشد که شما روش‌های درمانی مختلف یا ترکیب از روش‌های درمانی متفاوت را آزمایش کنید تا بتوانید رویکردی که در درمان و کاهش علائم بیماری شما مؤثر باشد را پیدا کنید.

داروهای خوراکی

داروهای خوراکی ممکن است برخی از علائم التهاب مثانه را بهبود بخشد. برخی از این داروها عبارتند از:

-داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی

-داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای

-آنتی‌هیستامین‌ها

-پنتوسان پلی سولفات سدیم (المیرون)

-تحریک عصب‌ها

تحریک عصب به روش‌های زیر انجام می‌شود:

روش TENS:

با کمک روش TENS پالس‌های الکتریکی ضعیف، درد لگن و در برخی موارد تکرر ادرار را برطرف می‌کند. با روش TENS همچنین می‌توان گردش جریان خون به سمت مثانه را بهبود بخشید. با استفاده از این روش، عضلات تقویت شده و بهتر می‌توانند مثانه را کنترل کرده و موادی را ترشح کنند که باعث کاهش درد می‌شود.

اتصالات الکتریکی در پایین کمر و درست بالای ناحیه شرمگاهی پالس‌های الکتریکی را ارسال می‌کنند. طول دوره درمان و تناوب آن به شرایط بیماری شما بستگی دارد.

تحریک عصب ساکرال:

عصب ساکرال، نخاع را به عصب‌های مثانه ارتباط می‌دهد. تحریک این عصب‌ها ممکن است نیاز به دفع فوری ادرار و سندرم مثانه دردناک را کاهش دهد.

با تحریک عصب ساکرال، یک سیم نازک در نزدیکی عصب ساکرال، پالس‌های الکتریکی را به سمت مثانه ارسال می‌کند مشابه آنچه پیس میکر برای قلب انجام می‌دهد. اگر انجام این روش درمانی باعث کاهش علائم شد ممکن است شما دستگاه را از طریق عمل جراحی برای همیشه در بدن خود قرار دهید. در این روش درمانی درد ناشی از التهاب مثانه مدیریت نمی‌شود بلکه علائم تکرر ادرار و نیاز به دفع فوری ادرار کاهش می‌یابد.

اتساع مثانه

علائم در برخی افراد مبتلا که سیستوسکوپی را با اتساع (گشاد شدن) مثانه انجام می‌دهند به طور موقتی کاهش می‌یابد. برای اتساع مثانه، مثانه به وسیله آب کشیده می‌شود. اگر شما با انجام این روش به مدت طولانی بهبود یافتید باید این کار را تکرار کنید.

داروهایی که به صورت تدریجی در مثانه تزریق می‌شوند

در تزریق تدریجی مثانه، پزشک داروی تجویزی دی متیل سولفوکسید (ریمزو-50) را به وسیله یک لوله باریک انعطاف‌پذیری (کاتتر) درون مجرای ادرار وارد می‌کند. این دارو در برخی موارد با داروهای دیگر مانند بیحس کننده‌های موضعی ترکیب شده و به مدت 15 دقیقه در مثانه باقی می‌ماند. با ادرار محلول از بدن خارج می‌شود. ممکن است لازم باشد که شما درمان به وسیله دی متیل سولفوکسید را به مدت 6 تا 8 هفته به صورت هفتگی انجام دهید و سپس در صورت نیاز مثلاً هر دو هفته یک مرتبه به مدت یک سال درمان را ادامه دهید. رویکرد جدیدتر تزریق در مثانه، استفاده از محلول‌های حاوی داروهای لیدوکائین، سدیم بی‌کربنات و همچنین پنتوزان یا هپارین است.

عمل جراحی

پزشکان به ندرت برای درمان سندرم مثانه دردناک انجام عمل‌های جراحی را توصیه می‌کنند زیرا برداشتن مثانه درد را کاهش نمی‌دهد و می‌تواند باعث بروز عوارض دیگری شود.

افراد مبتلا به درد شدید یا افرادی که مثانه آنها قادر به نگهداری مقادیر بسیار کمی ادرار است می‌توانند عمل جراحی انجام دهند. البته معمولاً در صورتی که روش‌های دیگر درمانی مؤثر واقع نشوند و علائم باعث کاهش شدید کیفیت زندگی شده باشد عمل جراحی انجام می‌شود. روش‌های مختلف جراحی عبارتند از:

فولگوراسیون:

در این روش نسبتاً کم تهاجمی، ابزاری از طریق مجرای ادرار وارد بدن شده و زخمی که به دلیل ابتلا به سندرم مثانه دردناک ایجاد شده است را می‌سوزاند.

برداشتن: این روش نیز یک روش کم تهاجمی است که در آن ابزاری از طریق مجرای ادرار وارد بدن شده و اطراف زخم را برش می‌دهد.

تقویت مثانه:

در این فرایند، جراح ظرفیت مثانه را با استفاده از قرار دادن یک پچ در مثانه افزایش می‌دهد. البته این عمل در موارد نادر و کاملاً خاص انجام می‌شود. با انجام این عمل، درد از بین نمی‌رود و برخی افراد باید مثانه خود را چندین مرتبه در روز به وسیله کاتتر تخلیه کنند.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

برخی از افراد با رعایت نکات زیر علائم بیماری خود را می‌توانند کاهش دهند:

تغییرات رژیم غذایی:

حذف یا کاهش غذاهایی که مثانه را تحریک می‌کنند می‌تواند به کاهش علائم ناراحت‌کننده التهاب مثانه کمک کند.

محرک‌های عمومی مثانه، نوشیدنی‌های کربنات دار، کافئین در هر شکلی (شامل شکلات)، مرکبات و غذاهای حاوی مقادیر زیاد ویتامین C. همچنین از مصرف غذاهای مشابه مانند گوجه، غذاهای شور، الکل و ادویه‌جات پرهیز کنید. شیرین‌کننده‌های مصنوعی نیز ممکن است باعث تشدید علائم در برخی افراد شوند.

آموزش مثانه:

آموزش مثانه شامل زمان‌گیری ادرار است، طبق یک برنامه در ساعات مشخص توالت بروید نه زمانی که نیاز به آن پیدا می‌کنید. با این کار ادرار شما با فواصل مشخص مثلاً هر نیم ساعت یک مرتبه دفع می‌شود چه شما نیاز به رفتن به توالت داشته باشید و چه نیازی نداشته باشید. سپس به مرور زمان این فواصل زمانی بین توالت رفتن را افزایش دهید.

در خلال آموزش مثانه، شما یاد می‌گیرید که تا نیاز به دفع فوری ادرار خود را به روش‌های ریلکسیشن مانند تنفس آرام و عمیق یا پرت کردن حواس با انجام فعالیت‌های دیگر کنترل کنید.

برخی اقدامات خود مراقبتی که به شما در کاهش علائم کمک می‌کند عبارتند از:

پوشیدن لباس‌های گشاد:

از بستن کمربند یا پوشیدن لباس‌هایی که بر شکم شما فشار وارد کند خودداری کنید.

کاهش استرس:

سعی کنید از روش‌های تجسمی یا بیوفیدبک برای کاهش استرس استفاده کنید.

اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید:

استعمال دخانیات، هر بیماری دردناکی را تشدید می‌کند و همچنین احتمال ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد.

تمرینات ورزشی:

تمرینات ساده کششی ممکن است به شما در کاهش علائم سندرم مثانه دردناک کمک کند.