شروع غذا دادن به نوزاد، چگونه؟

زمان خوردن غذای واقعی فرا رسیده است؟ کودکان بین ۴ تا ۶ ماهگی، آماده صرف غذا با خانواده هستند. خوب، البته نه به معنای واقعی کلمه! اما دوربین خود رابرای زمانی که کودک در می‌یابد غذا را می‌توان جوید، آماده نگهدارید. قیافه‌هایی که کودک در این مرحله به خود می‌گیرد، واقعاً به یادماندنی و از طرفی مضحک است. او غذا را به بیرون تف خواهد کرد و به موهایش خواهد مالید (اگر مایل به داشتن یک عکس یادگاری عالی هستید، هنگامی‌ که برای اولین بار ماکارونی در اختیار او قرار می‌دهید، دوربین را آماده داشته باشید!). در ابتدا، به این خواهید اندیشید که روی پیش بند کودک ماکارونی بیشتری وجود دارد یا در دهان او. قورت دادن برشتوک برنج یا کمپوت هلو، بخصوص به علت عادت کودک به مکیدن غذایش، به تمرین نیاز دارد. بنابراین، قدری بیشتر صبر و حوصله داشته باشید و برای تغذیه کودک با غذای واقعی آماده شوید. (گاهی غذای واقعی را غذای جامد می‌نامند، ولی آیا مواد موجود در شیشه‌های غذای کودک را دیده‌اید؟ تفاوت زیادی با غذای جامد دارند!).

مایعات کمتر، غذای بیشتر

6 ماهگی - 2 سالگی

پسر کوچولوی من، تا حدود 6 ماهگی، هر نوع غذایی به جز غذاهای نرم کودک و شیرخشک آماده شده را بالا می‌آورد. اما سرانجام در این سن بود که ابتدا او را با گندمک و سپس نان تست (البته بدون لبه‌های ضخیم آن) آشتی دادم. اما مهم‌تر ‌از این مسأله و علاوه بر آن، کاستن تعداد دفعات تغذیه او با شیشه شیر بود. در نتیجه رژیم غذایی با مایعات کمتر، او برای غذای عادی گرسنه‌تر ‌بود. در هر صورت، به خاطر داشته باشید غذای جامد در ابتدا سیرکننده نیست. بنابراین، تغذیه عادی با شیر مادر یا شیشه شیر را ادامه و مقدار مایعات دریافتی را مرحله به مرحله کاهش دهید.

کوچک و زیبا

چنانچه کودکتان بدغذا و ایرادگیر است، قطعات کوچک غذا - دقیق‌تر‌ بگوییم در اندازه بچگانه - برای او مناسب است! سعی کنید برش‌های کوچک میوه (میوه تازه یا کمپوت) یا قطعات کوچک نان همراه با کره نرم بادام زمینی و مربا، برش‌های پنیر نرم (که کودک بتواند آن‌ها را گاز بزند)؛ ژله و یا شاید حتی تن ماهی (چون تکه تکه است) در اختیار او قرار دهید. البته، علاوه بر اینها، همیشه می‌توانید بعضی سبزی‌ها را پخته، به قطعات مناسب برای کودک تقسیم کنید. هشدار! دقت کنید این برش‌های خوراکی بسیار ریز نباشند، زیرا خطر بالقوه خفگی را دربردارند و نیز تا شش ماهگی کودک در صورت داشتن حساسیت نسبت به دانه‌های آجیلی، از خوراندن غذاهای حاوی آن‌ها به کودک پرهیز کنید.

آشپزی برای کودک

برای کودکان خردسال‌تر، غذا هر چه ساده‌تر، بهتر. میوه‌ها و سبزی‌های سالم و طبیعی را انتخاب کنید. پوست آن‌ها را خوب بسابید و تمیز کنید و هسته، پوست، دانه و یا نخ‌های کناری (مثلاً رشته‌های جانبی لوبیا سبز) را که ممکن است موجب خفگی کودک گردد، جدا نمایید. سبزی‌ها را بخارپز کنید - نرم می‌شوند و جویدن آن‌ها آسان‌تر ‌می‌گردد و نسبت به حالت جوشانده شدن مقدار بیشتری از ویتامین‌ها و مواد معدنی آن‌ها حفظ می‌شود. برای طعم‌دار کردن غذا، به افزودن شکر یا نمک نیاز نیست، بلکه تنها کمی‌ آبلیمو که هم خاصیت نگهدارندگی و هم افزایش طعم طبیعی را دارد، کافی است. از سرخ کردن عمیق که موجب افزایش چرب غیر سالم به غذا می‌گردد، خودداری کنید.

وعده‌های غذایی یکسان

فکرکنید باید غذای جداگانه‌ای برای کودک تهیه کنید، بلکه به سادگی می‌توانید مقداری از غذای عادی خانواده (قبل از افزودن نمک و ادویه‌های مختلف) را با آسیاب و یا مخلوط کن نرم و مخلوط و با غفلت مناسب برای استفاده کودک آماده نمایید و در دسترس او قرار دهید.

از قبل منجمد کنید

در یک نوبت به مقدار کافی غذا بپزید. آن را پوره و یا مخلوط کرده و در قالب یخ یخچال بریزید. روی قالب را با نایلون محافظ بپوشانید و در فریزر منجمد کنید. بعد از انجماد، قالب‌های غذا را از قالب یخ جدا کنید و در کیسه فریزری که هوای آن تخلیه شده است، قرار دهید. (دقت کنید حتماً روی آن برچسب بزنید: غذای بچه) با توجه به نیاز، هر بار یک مکعب غذا از کیسه بردارید و بعد از رفع انجماد، آن را به کودک بخورانید.

خارج کردن از انجماد

به منظور خارج کردن آهسته غذا از انجماد، معادل غذای یک روز کودک را در یخچال قرار دهید. آب شدن یخ آن حدود چهار ساعت طول خواهد کشید. برای خارج کردن سریع غذا از انجماد، یک ظرف مقاوم در برابر حرارت را بر فراز آب در حال جوش ملایم در یک قابلمه کوچک قرار دهید. در صورت استفاده از مایکروفر برای آب کردن یخ غذا و یا گرم کردن آن، دقت کنید آن را خوب به هم بزنید تا ذرات داغ غذا درون آن باقی نماند.

حفظ طعم غذا

هر پدر و مادری که طعم بعضی غذاهای نرم و از صافی رد شده مانند نخود سبز یا کدو را چشیده (و بعد شکلکی در آورده باشد) به احتمال زیاد به افزون کمی ‌کره، نمک و یا شکر به آن اقدام می‌نماید. اما این کار را نکنید! دوست داشتن طعم ادویه‌ها یک ذوق و ذائقه اکتسابی است و با کمی ‌شانس، کودکتان تحسین می‌شود و علاقه به طعم واقعی غذاها را فرا خواهد گرفت. خود من شخصاً سال‌ها برشتوک صبحانه‌ام را با شکر شیرین می‌کردم، اما حالا فرزندانم را از این عمل منع می‌کنم. آن‌ها یک کاسه پر از برشتوک را بدون شکر می‌خورند و از افزودن چند قطعه موز و یا توت فرنگی به آن، لذت می‌برند.

سبزی‌ها مقدّمند!

در صورتی که سبزی‌ها تنها به عنوان غذا در برنامه تغذیه کودکان قرار داده شوند، از میزان علاقه آنان به مصرف سبزی‌ها تعجب خواهید کرد. هنگام خرید غذای کودک، همیشه از نوع «فرنی مانند» آن‌ها اجتناب و سبزی‌های شیرین نشده مثل هویج، سیب زمینی شیرین، نخود سبز و... را انتخاب می‌کردم. در مرحله بعدی تغذیه، چند حلقه موز به برشتوک برنج می‌افزودم و سپس به سراغ هلو و سایر غذاهای شیرین می‌رفتم. در ابتدای شروع غذای جامد، مواد معدنی اصلی مورد نیاز کودک، هنوز از شیر مادر یا شیرخشک تأمین می‌شود؛ بنابراین، لزومی‌ ندارد در مورد تعادل رژیم غذایی او، نگرانی به خود راه دهید. حالا، البته در مورد فرزندتان صددرصد این قول را نمی‌دهم، ولی بزرگ‌ترین فرزندم (که خوردن سبزی‌ها را قبل از صرف دیگر انواع غذا شروع کرده بود)، در ده سالگی سالادخوری حریص و قهّار است.

غذای کیست؟

اینک که از غذا خوردن شروع شده است، قاشق را نیز به قضیه وارد کنید و اجازه دهید کوچولویتان آن را آزمایش کند. به هر حال، غذا غذای اوست. بعضی کودکان - بخصوص شش ماهه و بزرگ‌تر ‌- شخصاً غذا خوردن را دوست دارند. بنابراین، به او غذاهای انگشتی بدهید و یا قاشق در اختیارش بگذارید (اما کنار او باقی بمانید تا شاهد آنچه پیش می‌آید باشید) به او خوش خواهد گذشت و در نهایت مقداری غذا در دهان او قرار خواهد گرفت و - با کمی ‌شانس و موقعیت شناسی، قادر خواهید بود برای اذیت کردن او در سال‌های آینده، عکس‌های بی‌نظیری بگیرید!

بازی روی صندلی پایه بلند

هنگامی ‌که زمان نشاندن کودک در صند لی پایه بلند و تغذیه او فرا می‌رسد، برای کمی ‌تمیزتر نگهداشتن کف اتاق یا آشپزخانه، چند روش می‌توانید داشته باشید. در ابتدا، چون هنوز به مرحله آموزش آداب صرف غذا به کودک، وارد نشده‌ایم، پیشنهاد می‌کنیم حتی بشقابی برای غذا خوردن او تدارک نبینید - استفاده از سینی (میز) صندلی پایه بلند کافی است. غذاهای انگشتی قابل قرار داده شدن مستقیم بر روی سینی در اختیار کودک قرار دهید. در خانواده ما، چنانچه کودک، به علت نوع غذا، خود به تنهایی قادر به خوردن آن نبود، غذای اصلی را شخصاً به او می‌خوراندم. ولی غذاهایی از قبیل موز، گندمک و تکه‌هایی نان نرم را روی سینی قرار می‌دادم تا کودک نیز بتواند چیزی بخورد، مثل بازی «یکی برای من، یکی برای تو.» اگر واقعاً میل دارید کودک شخصاً کاسه‌ای برشتوک بخورد، کاسه‌ای با چسبانک در زیر آن تهیه کنید. چنانچه برشتوک خشک به کودک می‌دهید، تنها به اندازه مرطوب شدن برشتوک‌ها، در کاسه شیر بریزید.

دور از دسترس نگهدارید!

زمانی که کودک به اندازه کافی رشد کرده و قادر به دیدن همه اشیای موجود در آشپزخانه شده باشد، حواس خود را جمع کنید! همه چیز را خواهد قاپید. دقت کنید، صندلی پایه بلند او را در محلی قرار دهید که کابینت‌ها، میزها و همه اشیای دیگر، دور از دسترس قرار داشته باشند. به منظور سرگرم نگهداشتن کودک، یکی دو اسباب بازی در سینی صندلی بگذارید و یا کاسه‌ای با یک قاشق چوبی در اختیار او قرار دهید تا آن‌ها را به هم بزند و بنگ بنگ صدا تولید کند و سرگرم شود. بدین ترتیب، در حالی که کودک با ایمنی از فعالیت‌های آشپزخانه دور نگهداشته شده است، بخشی از آن‌ها را حس خواهد کرد.