غذاهای مغذی برای کودک، ترکیبات مهم است

شواهدی مبنی بر این‌که غذاهای خاصی باید با ترتیب مشخصی به کودک معرفی شوند، وجود ندارد.

الف) غذاهای دارای مواد مغذی مناسب را انتخاب کنید:

مهم‌است که غذاهای جدید حاوی مواد مغذی موردنیاز کودک باشند. از شیرگیری می‌تواند یک دوران آسیب‌پذیری ازنظر تغذیه‌ای باشد.

در حالی‌که شیرمادر و شیرخشک طوری طراحی شده‌اند که یک تغذیه کامل را فراهم کنند، اضافه‌کردن مواد مختلف به رژیم غذایی، احتمال اینکه غذای جدید از نظر تغذیه‌ای کامل نباشد را به‌وجود می‌آورد.

پس از غلات، دومین غذای مهم برای تغذیه تکمیلی سبزی‌های خالص و میوه ها هستند که غنی از ویتامین و مواد معدنی هستند. مجددا، نیازی نیست آن‌ها را به‌ترتیب خاصی وارد رژیم کنید، اما مطمئن شوید تعادل را رعایت کرده‌اید تا این‌که فقط میوه یا یک‌نوع سبزی را به کودک بخورانید.

اگر شما به‌جای سبزی‌ها مقدار زیادی میوه انتخاب کنید هم‌چنین ممکن است شانس عادت‌دادن کودکتان با طعم ساده سبزی را از دست داده و به‌جای آن ذائقه کودک را به غذاهای شیرین عادت‌دهید. سبزی‌های با رنگ‌های تند مانند سبز موجود در بروکلی یا نارنجی تند هویج و سیب‌زمینی شیرین، همیشه انتخاب خوبی هستند چون غنی از ویتامین‌هایی نظیرC و Aهستند.

اضافه کردن جداگانه غذاهای جدید را ادامه دهید، در هربار یکی، تا آلرژی مربوط به هرغذا را به موقع تشخیص دهید.

گوشت نیز برای شروع غذایی عالی است، چون حاوی آهن و روی هم‌چنین سایر ویتامین‌ها و پروتئین است. برخی از والدین نسبت به گوشت با احتیاط عمل می‌کنند چون با دقت به پیام‌های بهداشتی مبنی بر محدودکردن گوشت در رژیم غذایی خودشان توجه می‌کنند، برخی نیز به دلایل مذهبی یا اخلاقی گیاه‌خوار هستند در حالی‌که رژیم گیاه‌خواری می‌تواند بسیار سالم باشد، ما پزشکان اطفال، گیاه‌خواری در نوزادان و کودکان خردسال را تشویق نمی‌کنیم، چون گوشت یک سیستم حمل برای مواد مغذی مهم است. اگر نوزاد شما گوشت نمی‌خورد، غلات و سایر غذاهای مخصوص کودک را انتخاب کنید که آهن و روی به آن‌ها اضافه شده باشد، و از مرکبات همراه با سبزی‌ها استفاده کنید- ویتامین C به جذب آهن سبزی کمک می کند. هنگامی‌که مطمئن نیستید، از پزشکتان بخواهید احتمال هرگونه کمبود در نوزاد را بررسی کرده و درصورت لزوم از مکمل آهن و روی به شکل قطره استفاده کنید.

سایر منابع خوب پروتئین، حبوبات پخته، خمیر سویا، تخم مرغ و کره بادام زمینی هستند، اما به جز حبوبات، سایر این مواد معمولا آلرژن هستند، بنابراین برای اولین بار با احتیاط مصرف کنید. ماست نیز به‌صورت ساده یا مخلوط با میوه‌ها اما نه به‌صورت شیرین شده یک غذای غنی از پروتئین خوب برای شروع است. غذاهای غنی از مواد مغذی خاص را در جدول زیر ببینید.

چون شما به آهستگی در حال معرفی غذاهای جدید هستید، رژیم نوزاد در هفته‌های اول نسبتا محدود خواهد بود.

اما پس از این‌که غلات، برخی سبزی‌ها و میوه‌ها و غذاهای غنی از پروتئین و سایر غلات را آغاز کردید، می‌توانید از این مواد به صورت متعادل در هر روز استفاده کنید. شروع غذای جامد در نوزاد مانند تنظیم موسیقی است. از غلات به عنوان زمینه شروع می‌کنید، سبزی ومیوه را به عنوان ریتم به‌آن اضافه ‌کنید، پروتئین منبع ملودی است. سرانجام تمام این اجزا باید با یک‌دیگر هم‌آهنگ بوده و یک هارمونی را بنوازند- این همان چیزی است که ما به آن یک رژیم متعادل می‌گوییم.

ب) عادات خوب را زود شروع کنید:

در حالی‌که شما تنها یک غذا را در هر چند روز یک‌بار می‌توانید شروع کنید، هدف نهایی شما تنوع است، که نه تنهاچاشنی زندگی است بلکه کلیدی برای سلامتی نیز هست. مطالعات جالبی برروی چگونگی توسعه طعم‌ها برای غذاهای مختلف در کودکان انجام شده است و بسیاری ازآنها نشان می‌دهند که عادات غذایی بسیار زود، و در دوسال اول زندگی ایجاد می‌شوند.

بله، نوزادان به شیرینی علاقه دارند، شاید به دلیل طعم شیرینی طبیعی موجود در شیر مادر باشد. اما با کمی تشویق اکثر نوزادان می‌توانند پذیرش طعم بسیاری از انواع مواد غذایی را بیاموزند، و این تمایل به تجربه کردن یک ویژگی خوب شخصیتی برای پرورش به منظور ایجاد سلامت در آینده است. نوزاد را به عنوان یک شنونده مطیع درنظر بگیرید- این ممکن است تنها باری باشد که شما احساس می‌کنید بر هرچه که کودکتان می‌خورد کنترل کامل دارید.ازاین فرصت به‌منظور گذاشتن میوه و سبزی به عنوان بخش بزرگی از رژیم غذایی او و ایجاد حس ماجراجویی و علاقه به طعم‌های جدید استفاده کنید.

بچه‌ها از طریق همانند‌سازی با رفتار بزرگ‌سالان می‌آموزند. اگر ازشیرگیری نوزاد شما به یک فرایند آشفته و ناامید کننده بدل شده، آرام و صبور باشید. سعی کنید غذا خوردن را لذت‌بخش کنید و از طریق ارائه دادن غذاهای جدید همراه با لبخند، نگرش مثبتی ایجاد کنید. بازی قدیمی هواپیما برای فرود آمدن پایین می‌آید ممکن است احمقانه به‌نظر بیاید، اما این نوع از بازی‌ها نه تنها باعث ورود قاشق پر از غذا می‌شود بلکه یک پیام مهم را نیز به‌همراه دارد. اگر غذا خوردن به صورت یک وظیفه خسته کننده برای هردوی شما در بیاید، کودک شما ممکن است با احساسی منفی با غذا روبرو شود.

ج) نوزادان بزرگ‌سالان کوچک نیستند

در اواخر دهه ۱۹۷۰، من و همکارانم در بیمارستان اطفال بوستون شروع به دیدن نوزادانی کردیم که به اسهال شدید بدون علت عفونی مبتلا بودند. با چند پرسش، فهمیدیم که این والدین- که بسیار بهداشتی عمل می‌کردند- نوزادانشان را با رژیم کم‌چربی تغذیه می‌کردند، با این اعتقاد که هرچه برای بزرگ‌سالان مفید است برای نوزادان نیز مفید است.

این به رژیمی منجر شده بود که مقدار زیادی کربوهیدرات داشت وچربی و پروتئین آن به‌طور خطرناکی پائین بود. چربی تنها یک ماده که شکم و ران‌های ما را می‌پوشاند نیست، بلکه حاوی اسیدهای چرب اساسی است که برای حیات ما به‌خصوص برای نوزادان در حال رشد ضروری هستند.

هم‌چنین در بین آن‌ها کسانی بودند که به اشتباه برای تغذیه نوزاد از شیر سویا، نوشیدنی‌های رژیمی، رژیم‌های گیاهی با پروتئین کم، داروهای گیاهی، و سایر غذاهای مد روز بزرگ‌سالان، در برخی موارد با پیامدهای خطرناک استفاده می‌کردند.

بنابراین هنگامی که من درباره شروع زود هنگام عادات غذایی خوب صحبت میکنم منظور تغذیه خردسالان با آخرین مد بهداشتی بزرگسالان نیست. غذای نوزاد نباید طوری تهیه شود که مناسب ذائقه بزرگ‌سالان باشد. درگذشته، کمپانی‌ها، غذاهایی برای نوزادان می‌ساختند که معمولا با اضافه‌کردن شیرین‌کننده‌ها یا طعم‌دهنده‌ها برای مادران جذاب باشد. این روزها، بیشتر غذاهای کودکان ساده و بی مزه، بدون افزودنی است که برای تغذیه نوزاد هم خیلی بهتر است. ممکن است برای شما جالب به‌نظر نرسد، اما نوزادان هنوز وسواس ما در چشیدن مزه‌های مختلف را ندارند و نیازی به افزودن طعم‌دهنده‌ها و افزودنی‌ها به غذای آنان نیست. در واقع، این فرصت مناسبی است برای این‌که نوزادتان را به خوردن غذاها با طعم طبیعی خودشان بدون اضافه کردن تمام چربی، نمک و شکری که ما اغلب به آن مشتاقیم، عادت دهید.

چه خودتان غذا را درست کنید چه از غذاهای آماده مخصوص کودک استفاده کنید، به جای غذاهایی که برای شما تهیه شده‌اند انواع ساده و بدون هیچ‌گونه افزودنی یا طعم‌دهنده را انتخاب کنید. و تمایل طبیعی کودک به شیرینی را به‌جای اضافه کردن شکر، با میوه‌ها ارضا کنید.

د) آب‌میوه در حد تعادل

بسیاری از والدین دوست دارند نوزادان را با آب‌میوه تغذیه کنند، فقط برای این‌که آن‌ها رادر طول روز مشغول نگه‌دارند یا این‌که قبل از خواب چیزی برای مکیدن به آن‌ها بدهند. با این‌حال، حتی آب‌میوه‌های صددرصد طبیعی هم حاوی مقدار قابل توجهی شکر هستند که می‌توانند موجب پوسیدگی و فساد دندان شوند- که به‌ آن سندرم پوسیدگی دندان در نوزاد می‌گویند. نوشیدن مقدار زیادی آب‌میوه می‌تواند بار کربوهیدرات رژیم را بالا ببرد و درنتیجه به اسهال منجر شود. آب‌میوه درواقع یک غذای مایع، مثل شیرخشک است

و والدین نباید آن را به عنوان جای‌گزینی برای آب در نظر بگیرند. نوزادان باید آب‌میوه را درحد تعادل دریافت کنند و یا اصلا مصرف نکنند. درواقع، نوزادانی‌که شیرمادر یا شیرخشک می‌خورند به مایع اضافی، حتی آب، حتی اگر در مناطق گرم و خشک زندگی کنند هم نیاز ندارند. در حالی‌که آب‌میوه صددرصد خالص مزیت فراهم کردن ویتامینC را دارد، بهتر است نوزادان این ویتامین و سایر ویتامین‌ها را از میوه کامل بدست آورند.

برای شش‌ماه اول از آب‌میوه استفاده نکنید و در شش‌ماه دوم نیز از 120 تا 180 گرم آب‌میوه یا کمتر استفاده کنید. از آب‌میوه مخصوص نوزادان یا آب‌میوه خالص استفاده کنید- بدون شکر - آب‌میوه‌های غنی‌شده- و به جای شیشه از فنجان استفاده کنید.

آیاخود من باید غذای کودکم راتهیه کنم؟

همه ما در باره این‌که خوردن زیاد غذاهای فرایندشده می‌توانند برای سلامت ما پرهزینه باشند شنیده‌ایم. بسیاری از بزرگ‌سالان آگاه به مسائل بهداشتی این‌روزها در جستجوی غذاهای کامل طبیعی و حذف چربی‌های ترانس، نمک و شکر موجود در غذاهای آماده هستند. وقتی این افراد بچه‌دار می‌شوند، طبیعتا تصور می‌کنند که تغذیه بهتر یعنی این‌که غذای نوزادشان را خودشان تهیه کنند- درست است؟

خب، برای نوزادان به این سادگی نیست. غلات مخصوص نوزادان، و برخی دیگر از غذاهای آماده کودک، حاوی مواد مغذی از قبیل آهن و روی هستند که ما می‌دانیم در رژیم‌غذایی نوزاد مقدار آن‌ها می‌تواند کم باشد. این افزودنی‌ها واقعا مفیدند و می‌توانند زحمت ما برای تامین تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز کودک توسط غذاهای دیگر را کم کنند. و بهترین نوع غذای کودک بدون اضافه‌کردن نمک و شکر که معمولا در غذاهای بسته‌بندی شده موجودند، تهیه می‌شوند.

باید از غذاهایی که مخصوص کودکان هستند استفاده کنید، که معمولا از برنج و جو تهیه شده‌اند و با آهن و روی غنی شده‌اند. با این‌حال، غذاهای کودک می‌توانند گران باشند و برخی والدین دوست دارند خودشان غذای نوزادشان را تهیه کنند.

اگر شما تصمیم گرفتید غذای کودکتان را خودتان تهیه کنید، بهتراست از دکتر درباره دادن مکمل آهن و روی به نوزادتان، به شکل قطره، برای جای‌گزینی آن مقداری که غذاهای آماده تامین می‌کنند، سوال کنید. به‌یاد داشته باشید که غذای نوزاد همان غذای بزرگ‌سالان ریخته شده در مخلوط‌کن نیست.

والدینی که تصمیم می‌گیرند خودشان غذای کودکشان را آماده کنند می‌توانند به دادن یک غذای پرکربوهیدرات که تهیه آن آسان‌تر است، تمایل یابند. این غذاها حاوی مقدار زیادی از مواد افزودنی است که در غذای بزرگ‌سالان یافت می‌شوند.

اگر شما خودتان غذایتان را تهیه می‌کنید، با کمی زمان و کار اضافی می‌توانید غذایی جداگانه برای نوزادتان تهیه کنید. به قانون یک غذای جدید در هرزمان پای‌بند بمانید، و به‌جای کربوهیدرات برروی پروتئین، میوه وسبزی تاکید کنید. میوه و سبزی تازه یا منجمد بهتر از انواع کنسرو شده هستند که اغلب دارای نمک و شکر اضافی هستند.

ه) لبنیات در تغذیه تکمیلی

من دوره کارآموزی پزشکی‌ام را زمانی شروع کردم که بسیاری از مادران هنوز کودکان خود را با شیرگاو به عنوان یک شیرخشک خانگی تغذیه می‌کردند. ما اغلب نوزادانی را می‌دیدیم که با کم‌خونی شدید ناشی از خوردن شیرگاو به بیمارستان آورده می‌شدند، چون شیرگاو می‌تواند باعث تحریک سطح داخلی معده نوزاد و خونریزی‌های خفیف شود و هم‌چنین با جذب آهن از سایر غذاها نیز تداخل می‌کند. هضم لاکتوز شیر ممکن است مشکل باشد، و هم‌چنین شیر حاوی مقدار زیادی پروتئین است که می‌تواند باعث صدمه به کلیه‌های نوزاد درحال رشد شود. در حال‌حاضر، شیرخشک‌های ساخته شده از شیرگاو، آن‌چنان تعدیل می‌شوند که از اکثر اثرات مخرب آن بر سیستم گوارشی نوزاد پیش‌گیری می‌شود.

نوزادان در طی سال اول زندگی هرگز نباید با شیرگاو تغذیه شوند. جای‌گزین بهتر شیر، ماست ساده شیرین‌نشده است. باکتری‌های زنده موجود در ماست به سیستم گوارشی با کمک به هضم لاکتوز، آن را قابل هضم‌تر ازشیر می‌کنند.

و چون ماست مانند شیر مایع نیست نوزادان در هر وعده مقدار کمتری از آن را می‌خورند. همین‌طور در مورد سایر محصولات لبنی مانند پنیر ملایم نیز این نکته صدق می‌کند، دادن پنیر در دوره از شیرگیری به نوزاد کار خوبی‌است، چون در هروعده مقدار کمی از آن خورده می‌شود و مانند آن‌چه با خوردن شیر اتفاق می‌افتد، سبب مصرف اضافه لاکتوز و پروتئین نمی‌شود.

-تغذیه در اولین سال تولد

در اولین سال‌گرد تولد، اکثر بچه‌ها یک رژیم مخلوط با انواع مواد غذایی مصرف می‌کنند. همان‌طورکه در جدول

آمده‌است، تغذیه تکمیلی دراین زمان باید از نسبت تقریبا مساوی از سبزی‌ها، میوه‌ها، غلات و دانه‌ها و منابع پروتئینی تشکیل‌شده باشد. نگه‌داری رشد طبیعی درطی اولین سال تولد برای سلامت فعلی و آینده نوزاد حیاتی است. درحالی‌که توصیه‌های عمومی درباره مقدار هر وعده و دفعات تغذیه وجود دارد، نیازها به‌طور قابل ملاحظه‌ای در بین افراد متفاوت است.

تقاضای نوزادتان برای غذای بیشتر یا کمتر را دنبال کنید و هم‌چنین کارت‌رشد او را برای تصمیم‌گیری درمورد مقدار غذایی ‌که به او می‌دهید درنظر بگیرید. سال آینده انتقال از غذای مخصوص کودکان به یک رژیم غذایی جامد کامل خواهد بود.