عوامل موثر بر ناباروری، مطالعه کنید

۱۸ توصیه مفید برای حاملگی

بله. تصمیم گرفته اید که پدر یا مادر شوید. اما یک مشکل کوچک وجود دارد که کم کم موجب نگرانی شما شده است. چقدر زمان برای وقوع حاملگی لازم است و در این راستا چه اقدامات مفید و مؤثری می توان انجام داد؟

قابل توجه زوجین

در زیر به ذکر چند توصیه ی مفید برای آن دسته از زوجینی که نگران عدم وقوع حاملگی هستند، می پردازیم.

یک سال انتظار

متخصصان بر این باورند که افراد زیر ۲۸ سال از لحاظ تولید مثل هیچ گونه مشکلی ندارند و تنها لازم است یک سال منتظر بمانند. در ۶۰% از زنان، حاملگی طی ۶ ماه و در ۹۰% آنان ظرف یکسال اتفاق می افتد. طبیعتاً با افزایش سن از قابلیت باروری، اندکی کاسته می شود. حتی در زنان، ۲۰ تا ۳۰ ساله نیز تخمک گذاری هر ماه صورت نمی گیرد. در زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله احتمال تخمک گذاری ماهانه به تدریج کاهش می یابد. به همین دلیل است که با افزایش سن و عدم وقوع حاملگی، فرد مایل است هرچه زودتر به نزد متخصص برود.

بحث و گفتگو

قبل از هر چیز لازم است بدانید که آیا هر دو تمایل به بچه دار شدن دارید یا یکی از شما دو نفر مردد است و در این مورد نظر قطعی و ثابتی ندارد؟ زوج های بسیاری وجود دارند که با شک و دودلی سال ها در انتظار تولد فرزندی بوده اند و تا زمانی که شک و تردید آن ها از بین نرفته و در تصمیم خود مصمم نشده اند، حاملگی صورت نگرفته است. دکتر «لوین» می گوید: «در یک مورد از زوج هایی که به من مراجعه می کردند، مرد مسن تر بود و از ازدواج اول خود فرزندانی داشت. به همین دلیل برای پدر شدن در آن مقطع از زندگی خود آمادگی لازم را نداشت و دچار تردید بود. پس از چند جلسه صحبت و گفتگو، احساس کرد که واقعاً مایل است یک بار دیگر پدر شود و درست در همین زمان همسر وی باردار شد.» دکتر «مری لین میلکمن» می گوید: «وحشتناک است. چهار نفر از بیمارانم که جهت ارزیابی نارباوری به من مراجعه کرده بودند، ظرف یک ماه پس از ترک مطب، حامله شدند.»

اشتیاق طبیعی

تا وقتی واقعاً زمان آن نرسیده نگران جداول تخمک گذاری، ترشحات مخاطی و آمیزش طبق برنامه نباشید. اجازه بدهید زمانی که واقعاً اشتیاق به داشتن فرزند دارید حاملگی صورت گیرد و جالب آن که این کار اغلب مؤثرتر واقع می شود.

کاهش میزان کار و فعالیت

عشق بیش از حد به کار و حرفه و فشار دایمی حاصل از آن باعث مساعد شدن زمینه برای ناباروری می گردد. دکتر «لوین» می گوید: «همیشه به بیمارانم می گویم ببینید بازتاب این همه کار کردن برای بدن شما چیست و چه پیامی برایتان دارد؟» به اعتقاد دکتر «لوین» این مسأله اهمیت فوق العاده ای دارد. بدن به طور خودکار تشخیص می دهد زمانی که شما تحت فشار زیادی هستید وقتی مناسبی برای حاملگی نیست.

قرار گرفتن در وضعیت استاندارد حین آمیزش در دوره باروری ماهانه

به شکم قرار گرفتن مرد بهترین حالت آمیزش جهت باردار شدن است. لازم است زن پس از آمیزش به مدت ۲۰ دقیقه به همان حالت باقی بماند و برنخیزد. توصیه دکتر «بلینا» به زوجین آن است که طی دوره باروری ماهانه زن، آمیزش داشته باشند و سپس به خواب روند.

ترک سیگار

کشیدن سیگار موجب ناباروری در زنان و مردان می شود. تحقیقات نشان می دهند که ناکافی بودن تعداد اسپرم و یا عدم تحرک کافی آن در مردان سیگاری در مقایسه با غیر سیگاری ها شایع تر است. طی تحقیقی که در انگلستان بر روی ۱۷۰۳۲ زن انجام گرفت، مشخص شد هر چه تعداد سیگار بیشتری در روز توسط زنان استعمال شود بر میزان نازایی آنان افزوده می گردد. پژوهشگران گمان می کنند سیگار باعث تغییر سطح هورمون در زنان می شود.

روشی متفاوت

خداحافظ ژل! سلام سفیده تخم مرغ!

هنگامی که یکی از متخصصان نازایی به نام دکتر «اندرو تولیدو» اولین بار استفاده از سفیده تخم مرغ را به جای استفاده از نرم کننده های واژینال به افراد توصیه کرد، موجب شگفتی همگان شد. البته او استفاده از سفیده تخم مرغ را تنها در همسرانی که به دلیل عدم وجود ترشحات کافی دچار مشکلند توصیه می کند. وی در ادامه می افزاید از سفیده تخم مرغ تنها باید طی چند روز دوره باروری زن، هنگام آمیزش استفاده شود و خارج از این مدت باید از هر نرم کننده ای که ترجیح می دهند استفاده کنند. شاید بپرسید چرا سفیده تخم مرغ؟

دکتر «تولیدو» در پاسخ به این سؤال می گوید که او به شدت شیفته ی نتیجه ی تحقیقی است که در کشور کانادا در خصوص سفیده تخم مرغ انجام گرفته، زیرا سفیده نسبت به نرم کننده های واژینال کمترین تأثیر را از لحاظ تحرک، دوام و بقا بر اسپرم دارد. دکتر «تولیدو» می گوید: «سفیده تخم مرغ پروتئین خالص است و بخش اعظم اسپرم را نیز پروتئین تشکیل می دهد. بنابراین اسپرم در محیطی که از جنس خودش باشد وظیفه خود را بهتر انجام می دهد.» در مورد ۶ تا ۸ زوج که نیاز به مصرف نرم کننده داشتند سفیده تخم مرغ مؤثر واقع شد و چندین زوج دیگر نیز پس از استفاده از سفیده به آرزوی خود یعنی فرزندار شدن دست یافتند. دکتر «تولیدو» هشدار می دهد افرادی که نسبت به تخم مرغ حساسیت دارند باید از مصرف آن خودداری نمایند. در ضمن قبل از استفاده از سفیده باید تخم مرغ را از یخچال خارج کرد تا کمی گرم شود و سپس سفیده را از زرده جدا نمود، تفاوتی ندارد که آلت مرد یا مهبل زن به سفیده آغشته شود.

قابل توجه زنان

در این قسمت به ذکر اقدامات مفیدی که در باردار شدن زنان مؤثرند می پردازیم.

از تخمک گذاری اطمینان یابید

آیا به طور منظم عادت ماهانه می شوید؟ در صورت منفی بودن پاسخ امکان عدم تخمک گذاری وجود دارد. یک نشانه مهم تخمک گذاری تغییرات قابل توجهی است که در مخاط کردن رحم در اواسط دوره ماهانه روی می دهد. در این زمان مخاط نازک، شفاف و پر آب می شوند. علایم دیگر عبارتند از: دردناک شدن پستان قبل از قاعدگی، دل پیچه و آنچه به قول آلمانی ها میتل اشمرز (Mittle) یا دردهای وسط دوره قاعدگی ناشی از تخمک گذاری نامیده می شوند. راه دیگر برای تست تخمک گذاری استفاده از کیت های مخصوصی است که در داروخانه به فروش می رسند. این کیت ها می توانند میزان هورمون مترشحه هنگام تخمک گذاری را در ادرار تعیین کنند. وقتی که شب و روز مورد استفاده قرار گیرند تنها تا ۵۰% قابل اطمینان هستند. کیت هایی که توسط پزشکان به این منظور استفاده می شوند قابل اطمینان ترند. بهترین زمان برای انجام تست ساعت ده صبح و ظهر است. اگر ماه اول نتیجه تست مثبت باشد بدان معناست که تخمک گذاری انجام می شود. اما اگر پس از سه بار طی سه ماه نتیجه تست منفی باشد بدین مفهوم است که یا کیت به اندازه کافی حساس نبوده و نتیجه تست دقیق نیست و یا تخمک گذاری صورت نمی گیرد. در هر حال در چنین مواردی باید حتماً با پزشک مشاوره نمود.

اگر می خواهید یک الهه باروری باشید باید واقعاً شبیه او شوید!

تخمک گذاری در برخی از زنان با چند کیلو افزایش یا کاهش وزن تحریک و فعال می شود. به طور کلی، هر چه وزن شما به وزن ایده آل و متعارف نزدیک تر باشد بهتر است. وزن شما باید بین ۹۰% وزن ایده آل و زیر ۱۲۰% باشد. طبق نتایج حاصله از تحقیقات، چربی بدن موجب تولید و ذخیره هورمون استروژن یعنی هورمونی که بدن را برای حاملگی آماده می کند، می گردد. هنگامی که مقدار استروژن خیلی بالا یا پایین باشد سیستم کلی بدن از تعادل خارج می شود. هر چه چربی در بدن بیشتر باشد استروژن بیشتری تولید می شود. در یک تحقیق ۲۹ نفر از زنان بسیار لاغر اندام که قادر به تخمک گذاری نبودند پس از افزایش وزن و تا ۹۵% نزدیک شدن به وزن ایده آل، مجدداً قدرت تخمک گذاری خود را بازیافتند. ظرف سه سال ۲۴ نفر از این ۲۹ زن باردار شدند. در یک پژوهش دیگر ۱۱ زن از ۱۳ زن سنگین وزن و نازا پس از کاهش وزن، قدرت تخمک گذاری مجدد یافتند و ده تن از این تعداد باردار شدند.

ترک ورزش

ترک ورزش به دو دلیل توصیه می شود. نخست آنکه اگر ورزش موجب کاهش مقدار چربی و در نتیجه وزن بدن شود، ممکن است تخمک گذاری متوقف گردد. حتی اگر وزن بدن را در حد طبیعی و ایده آل حفظ کنید ولی روزانه بیش از یک ساعت به کارهای سخت نظیر دویدن، شنا یا اسکی مارپیچ بپردازید، احتمال متوقف شدن تخمک گذاری را افزایش می دهید. شواهد بدست آمده از یک تحقیق بر روی ۳۶۴ زن مبتلا به اختلال تخمک گذاری نشان می دهد زنانی که تاکنون باردار نشده اند و در روز بیش از یک ساعت به ورزش های سخت می پردازند احتمال ناباروری را در خود افزایش می دهند. در این تحقیق مشخص شد ورزش اثر خود را بر باروری از طریق مکانیسمی جدای از قابلیت آن در کاهش وزن اعمال می کند.

حال این سؤال مطرح است که واقعاً چه چیز مسبب این مسأله است؟ دکتر «گرین» در این مورد مطمئن نیست و دکتر «بلینا» احتمال می دهد اندورفین ها یعنی ترکیبات شیمیایی مشابه مرفین مترشحه از مغز، حین انجام ورزش های سنگین بر میزان پرولاکتین موجود در بدن تأثیر داشته باشند. امکان دارد افزایش پرولاکتین مانع از تخمک گذاری شود. به هر حال خانم دکتر «گرین» که خود از دوندگان دوی ماراتن است و مشکلی در تولد فرزندان خود نداشته، معتقد است ضمن توجه به این نکته نباید بیش از حد از اثر ورزش بر ناباروری وحشت به خود راه داد. بهترین کار آن است که مدتی ورزش را کنار بگذارید و ببینید تخمک گذاری مجدداً فعال می شود یا خیر.

زمان مناسب برای آمیزش

اگر تخمک گذاری صورت می گیرد، ممکن است تنها علت نازایی عدم آمیزش در دوره باروری ماهانه باشد. دکتر «لوین» می گوید: «گاه زوج های شاغلی به ما مراجعه می کنند که ممکن است در هفته فقط یک یا دو بار آمیزش داشته باشند که آن هم در زمان مناسب یعنی دوره باروری ماهانه صورت نگرفته است.» حال با این مشکل چه می توان کرد؟ سعی کنید زمان تخمک گذاری را تعیین و پیش بینی کنید. اگر مایل نیستید افراد دیگر متوجه این مسأله شوند کافی است تاریخ عادت ماهانه بعدی را حساب کرده و چهارده روز از آن کم کنید. سپس از شب ۱۶-۱۱ هر شب آمیزش داشته باشید. یا می توان از کیت های تست تخمک گذاری که بدون نسخه به فروش می رسند استفاده کرد. این کیت ها ۳۶-۲۴ ساعت قبل از تخمک گذاری به شما اخطار می دهند. زمانی که تست، زمان تخمک گذاری را نشان می دهد همان شب و فردای آن شب آمیزش داشته باشید.

دوش واژینال (شستن مهبل) (۱)

هر اقدامی که باعث تغییر PH مهبل شود محیط را برای اسپرم نامناسب می سازد. شستن مهبل، استفاده از نرم کننده ها و ژل ها از جمله این اقدامات محسوب می شوند. توصیه دکتر «میلکمن» به بیماران عدم شستشوی مهبل است. وی می گوید: «مهبل را به حال خود رها کنید. زیرا این عضو خود بهترین روش را برای تمیز کردن خود دارد.»

عدم مصرف کافئین

نوشیدن بیش از یک فنجان قهوه در روز شانس ناباروری را افزایش می دهد. چنانچه همین مقدار کافئین از طریق شکلات، نوشابه های غیر الکلی و یا سایر نوشیدنی های کافئین دار به بدن برسد اثر مشابهی بر باروری فرد خواهد گذاشت. در یک تحقیق بر روی ۱۰۴ زن نابارور که سعی در بارور شدن داشتند مشخص شد احتمال حاملگی زنانی که بیش از مقدار کافئین موجود در یک فنجان قهوه کافئین مصرف می کنند نسبت به زنانی که کافئین کمتری مصرف می کنند ۵۰% کمتر است.

قابل توجه مردان

توصیه ما به مردان، که طرف دیگر این معادله را تشکیل می دهند بیشتر و به قرار زیر است:

به اسپرم مدتی فرصت بدهید

به گفته ی دکتر «نیل بوم» هرگونه بیماری ویروسی که با تب همراه باشد تا سه ماه اسپرم ها را تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش آن ها می گردد. سرماخوردگی های شدید نیز چنین تأثیری بر اسپرم ها دارند. به چه علت تأثیر ویروس ها بر اسپرم تا این حد طولانی است؟ بنا به اظهار دکتر «بوم» مدت زمان تولید هر اسپرم ۷۸ روز است. به علاوه اسپرم پس از این مدت به ۱۲ روز وقت برای بالغ شدن نیاز دارد. در ضمن هر قاشق چای خوری مایع منی در حال طبیعی، حداکثر حاوی ۲۰ میلیون اسپرم است. اگر این مایع را زیر میکروسکوپ مشاهده کنید خواهید دید که ۶۰% از آن ها به سمت جلو شناورند. اگر پس از سرماخوردگی یا آنفلوانزا شمارش اسپرم طبیعی باشد بدان معناست که بیماری بر تعداد اسپرم ها و احتمال باروری تأثیری نداشته است. اما اگر تعداد اسپرم ها در حد مرز طبیعی باشد این امکان وجود دارد که بیماری موجب ناباروری آن ها شده باشد.

نقش استروییدها در ناباروری

استروییدهای آنابولیک می توانند مانع از فعالیت غده هیپوفیز شده، باعث برهم خوردن تعادل هورمون ها در بدن شوند. ناباروری در ورزشکاران امری است بسیار شایع. استفاده طولانی مدت از استروییدها می تواند باعث وارد آمدن آسیب های جبران ناپذیر به بیضه ها شود.

داشتن آگاهی در خصوص داروها و الکل

بسیاری از داروهایی که بدون نسخه و یا با نسخه به مصرف می رسند در کاهش تعداد اسپرم ها نقش دارند. اگر از عوارض داروی مصرفی خود مطلع نیستند حتماً با یک پزشک یا داروساز مشورت نمایید. سایمتیدین- که برای درمان زخم معده به کار می رود- برخی از آنتی بیوتیک ها و داروهای شیمی درمانی از جمله این داروها می باشند. هم چنین مطالعات چند ساله نشان می دهند معتادان به ماری جوآنا و الکل در باروری با مشکل مواجه اند.

خنک نگه داشتن بیضه ها

شگرد طبیعت برای خنک تر نگه داشتن بیضه ها به میزان نیم درجه نسبت به دمای درونی بدن، قرار دادن آن ها در سطح و خارج از بدن است. بنا بر این اگر دمای درونی بدن و یا دمای بیضه ها افزایش یابد ممکن است تولید اسپرم دچار اختلال گردد. دکتر «بوم» در خصوص فعالیت بدنی بیش از حد، دمای زیاد، حمام داغ، و لباس های زیر تنگ و چسبان که موجب افزایش دمای این عضو می شوند به مردانی که مایل به داشتن فرزند هستند هشدار می دهد.

فراموش نکنید که پرهیز از آمیزش موجب رشد سریع تر اسپرم ها می شود

اگر واقعاً خواهان پدر شدن هستید داشتن آمیزش هر روز توصیه نمی شود زیرا در این صورت تعداد اسپرم ها کاهش می یابد. این امر برای زوج های معمولی چندان اشکالی تولید نمی کند اما اگر تعداد اسپرم ها در حد مرز طبیعی باشند آمیزش زیاد ممکن است موجب ناباروری گردد. بیشتر متخصصان معتقدند بهتر است مرد ۲ روز قبل از شروع دوره باروری ماهانه زن از آمیزش اجتناب کند تا اسپرم ها فرصت کافی برای ساخته شدن داشته باشند و سپس می توانند یک روز در میان آمیزش داشته باشند.

هشدار پزشکی

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

دوست دارید صاحب فرزند شوید ولی بدنتان با شما همکاری لازم را ندارد. آیا باید فرصت بیشتری به آن بدهید؟ یا زمان آن رسیده که نزد متخصص نازایی بروید؟ در موارد زیر مراجعه به پزشک ضروری است.

۰ چنانچه خون قاعدگی کم و یا فواصل قاعدگی نامنظم، و ترشحات مخاطی بدون تغییر باشد زیرا در این شرایط ممکن است تخمک گذاری صورت نگیرد.

۰ چنانچه سه دوره متوالی از کیت های تست باروری استفاده شده و نشانه ای از تخمک گذاری رؤیت نگردیده است.

۰ اگر کمتر از ۳۵ سال سن داشته باشید و پس از یک سال عدم پیشگیری از بارداری حاملگی صورت نگرفته باشد، و یا سن شما بالای ۳۵ سال باشد و پس از گذشت شش ماه موفق به حاملگی نشده باشید.

۰ ترشح شیر، رویش موهای زاید با الگوی مردانه پشت لب فوقانی، چانه یا سینه ها. این علایم ممکن است نشانگر عدم تعادل هورمون ها در بدن باشند.

۰ ابتلا به نوعی انگل به نام «کلامیدیا» که راه انتقال آن تماس جنسی است و در زنان موجب تخریب لوله های فالوپ و در مردان سبب التهاب و ایجاد زخم در سیستم مجاری می شود.

۰ دارا بودن سابقه ی عفونت حفره لگنی، اندومتریوز، بیماری پلی کیستیک تخمدان، جراحی مجاری ادرار یا حفره شکم، آسیب و زخم پرینه (حد فاصله مهبل و مقعد) تب های بالا، اریون یا سرخک.

۰ استفاده از IUD (آی.یو.دی).

۰ احتمال قرار گرفتن یکی از زوجین در معرض سرب که از عوامل مؤثر در نازایی است.

پی نوشت :

۱- منظور از دوش واژینال، شستن مهبل با دوش نیست چرا که مثلاً نشستن در لگن حاوی آب یا سرکه نیز دوش واژینال محسوب می شود.«ویراستار پزشکی»