نقش خانواده در تعلیم و تربیت، شخصیت کودک مهم است

نارسا خوانی را به هر گونه ناتوانی در خواندن اطلاق می کنند که به واسطه ی آن کودکان از سطح پایه ی کلاس خود در زمینه ی خواندن عقب می مانند وهیچگونه شواهدی دال بر نارسایی هایی چون آسیب عمده ی مغزی یا مشکلات هیجانی و فرهنگی و نیز زبان گفتاری وجود ندارد. نارسا خوانی اصطلاحی است برای کودکانی که علیرغم هوش طبیعی قادر به خواندن نیستند. این کودکان ممکن است واژه های بسیاری را بدانند و به راحتی انها را در مکالمه بکار برند اما قادر به درک و شناسایی نشانه های نوشتنی یا چاپی آن نیستند برخی هم ممکن است حتی واژه ها را بخوانند اما مفهوم انها را درک نکنند. متاسفانه معلمان معمولا این گروه را در ردیف عقب مانده ذهنی و یا بعنوان کودکان تنبل که کوششی برای یادگیری نمیکنند، می شناسند. لازم است اولیای آموزشی، این بیماری را بشناسند و طرز رفتار صحیح با این کودکان را آموزش ببینند.

نارساخوانی یا بی دقتی؟

در ارتباط با مشکل خواندن کودک، برخوردهای مختلفی از سوی والدین و معلمان صورت می گیرد. برخی والدین با اظهار به اینکه این گونه کودکان در روابط اجتماعی، بازی با همسالان و صحبت کردن هیچگونه مشکلی ندارند و تنها در خواندن و نوشتن رفتار متفاوت و چشمگیری دارند، دلیل آن را بی رغبتی به مدرسه و درس و بی دقتی، حواس پرتی ناشی از شیطنت و... می دانند. به این ترتیب کودک را تحت فشار قرار داده و با تمرینات اجباری به ظاهر مشکل وی را حل نموده ولی در واقع مشکل همچنان باقی می ماند و بی رغبتی دانش آموز را به درس بیشتر می کند. برخی دیگر که به مشکل آگهی دارند با کمک گرفتن از مشاورین و معلمین خصوصی، روان شناسی و گفتار درمان مشکل واقعی را می شناسد و برای برطرف کردن آن می کوشند. بنابراین معلمان، والدین و اولیای تربیتی نقش مهمی در این میان بر عهده دارند.

نکات مهم برای برنامه ریزی آموزشی

معلمان عزیزاین را در نظر داشته باشند که درمان نارسا خوانی پرزمان ترین درمان میباشد،لذا نکات قبل از درمان در زیر توصیه میگردد. آموزش باید انفرادی و با توجه به نارساییهای کودک، براساس آمادگی وانگیزش و تحمل کودک تنظیم و آموزش باید از سطحی از سلسله مراتب یادگیری که درآن کودک مشکل دارد، شروع شود. استفاده از روش آموزش چند حسی و عدم برنامه ریزی صرفا بر اساس ناتوانی کودک هم از دیگر نکات مهم برای آموزش این کودکان است.

یک روش آسان و مفید

یکی از روش هایی که به رشد روان خواندن دانش آموزان کمک می کند خواندن متن با صدای بلند است. در این روش معلم متن را با صدای بلند می خواند و دانش آموزان ضمن نگاه کردن به متن به معلم گوش می دهند و هم از محتوای متن لذت می برند و از طرف دیگر نیز از نحوه خواندن معلم الگوبرداری می کنند البته تکرار خواندن گروهی، تقسیم متن به قطعات کوچیکتر هم از روش های درمان نارساخوانی به حساب می آید.

ترمیم نارسا خوانی بینایی

برای درمان این کودکان از روش فنوتیک استفاده میکنیم. در این روش آموزش، از صداهای مجزا که تدریجاباهم ترکیب می شوندوکلمات رابوجود می آورند،شروع می کنیم. مربی چند حرف بیصدا را که از نظرصدا و ظاهر کاملا متفاوتند، مانند"م،س،ت" بر می گزیند. سپس هریک را بر کارتی تایپ می کند، آنگاه با نشان دادن آن حرف به کودک، صدای آنرا در می آورد، و کودک را تشویق به تلفظ صدای آن میکند. بعد از اینکه کودک شکل و صدای حرف را آموخت، از او خواسته میشود به کلماتی که با این حرف شروع می شود فکر کند. پس از فراگیری چند حرف بیصدا، فعالیت تغییر می کند، و در تمرینی دیگر ترکیب صداها و نیز حروف با صدا و به دنبال آن جملات ساده و کوتاه و در نهایت داستان به کودک آموخته می شود.

ترمیم نارسا خوان شنوایی

ذکر این نکته لازم است که هرچند آموزش از طریق شنوایی انجام می شود، اماهدف بهبود بخشیدن به مشکلات بینایی است. لذا فعالیتهایی چون:جور کردن تصاویر و کلمات نوشتاری، نقاشی خطوط اصلی کلمات و اشیا توصیه می گردد. بدین گونه به کودک می آموزیم که هرکلمه شکل ومفهوم مشخصی دارد. برای درمان کودکان نارسا خوان شنوایی روش آموزش کل کلمه به صورت نوشتاری توصیه می شود. مثلا" کارتی راکه حاوی عکس "سگ" و نیز کلمه ی سگ است به کودک نشان می دهیم و همزمان کلمه را بیان می کنیم و از او می خواهیم کلمه را تکرار کند. یا در آموزش کلمه " پریدن" از کودک می خواهیم که عملا بپرد و بلافاصله کارت حاوی کلمه ی پریدن را به او نشان میدهیم وا و را تشویق به تلفظ آن می کنیم.

نقش تربیتی والدین و معلمان

۱- کودک خود را با کودکان دیگر مقایسه نکرده و او را مورد سرزنش قرار ندهید.

۲- فرزندان دیگر خانواده را متوجه کنید که مشکلات خواهر یا برادرشان در اثر تنبلی یا سر کشی نیست .

۳- به کودک بات وانایی های دیگری که دارد، اعتماد به نفس ببخشید تا احساس ارزشمندی کند .

۴- نکات مثبت وخوب این کودکان تایید شود .

۵- به آنها اجازه دهید تا قدرت انتخاب داشته باشند و هر کاری را تجربه کنند ازجمله در انتخاب وسایل شخصی حق انتخاب داشته باشند.

۶- جلسات آموزشی باید حتی الامکان لذت بخش ومتنوع باشد .

۷- زمانی را برای آموزش انتخاب کنید که فرزند احساس آرامش کند .

۸- جلسات آموزشی در خانه نباید طولانی باشد.

۹- در مقابل پیشرفت و کارهای خوب کودکان باید پاداش مناسب داده شود .

۱۰- همیشه مشوق کودک باشید نه اینکه از او انتقاد کنید. از گفتن جملاتی مثل "عجله کن"،"ببین داری چه کاری می کنی؟" اجتناب کنید و به جای آنها جملاتی مانند "تو داری در خواندن واقعا پیشرفت می کنی" را به کار ببرید.

۱۱- گاهی به نظر می رسدکه فرزند شما چیزهایی را که از روز قبل می دانسته است، فراموش کرده است، نگران نشوید، پیشرفت کند وآهسته با پیشرفت ناگهانی و به دنبالش پیشرفت کند، در این کودکان امری طبیعی است.

۱۲- به کودک در تصحیح اشتباهات وخطاهایش کمک کنید و شیوه ای باید انجام دهد،به اونشان دهیدباید آگاه باشید که بسیاری از کودکان معانی لغات رادر داستان نمی دانند. لذا باید مکث کنید ومعانی رابرای کودک بگویید .