مشکل تنهایی کودکان، عوارض تک فرزندی است؟

سبک زندگی فردی و اجتماعی افراد دچار تغییر و تحول شده است.یکی از این تغییرات سبک زندگی، تمایل زوج های جوان به داشتن فرزند کمتر و بعضا پدیده تک فرزندی است.

فروغ السادات موسوی مشاور و روانشناس خانواده درباره تمایل خانواده های جوان به تک فرزندیگفت: تغییرات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی فراوان در سه دهه اخیر در جامعه سبب شده تا شاهد تغییرات زیادی در نگرش افراد جامعه به موضوعات گوناگون باشیم. از جمله این تغییرات ورود گسترده بانوان به عرصه دانش اندوزی و به تبع آن رسیدن به جایگاه های شغلی و اجتماعی بالاتر نسبت به گذشته است. هم چنین شاهد تغییر نگرش جامعه نسبت به ازدواج و کاهش فشارهای اجتماعی برای متاهل شدن؛ زنان هستیم.

موسوی با بیان اینکه تحصیل و اشتغال دختران سبب شده تا زنان نسبت به گذشته بارداری را در سنین بالاتری تجربه کنند، ادامه داد: در واقع تغییر سبک زندگی فردی و اجتماعی زنان سبب شده تا ازدواج و فرزند آوری دیگر در رتبه های اول فهرست اولویت های زندگی فردی و اجتماعی زنان نباشد.

این مشاور خانواده افزود: از سوی دیگر به دلیل مسائل اقتصادی و اشتغال، مردان نیز نسبت به گذشته در سنین بالاتر اقدام به ازدواج می کنند.

موسوی در ادامه با اشاره به چالش های چون بالارفتن نرخ طلاق، مشکلات مالی و اقتصادی خانواده و نبود پوشش های حمایتی از سوی دولت گفت: مجموع این عوامل سبب شده تا زوج های جوان تمایل چندانی به فرزند آوری نداشته باشند.

این مشاور و روانشناس خانواده رواج فرهنگ مصرف و لذت گرایی را عامل دیگری دانست که سبب شده فرزندآوری در جامعه کاهش پیدا کند. چرا که اولویت از خانواده به فرد و فرد گرایی منتقل شده است و زوجین تلاش می کنند تا در عین تاهل همچنان از زندگی فردی لذت ببرند.

موسوی رشد روحیه مصرف گرایی و افزایش سطح توقعات افراد از زندگی را یکی دیگر از عوامل موثر در زمینه کاهش فرزندآوری در جامعه عنوان کرد و گفت: به طور مثال در گذشته چند خواهر و برادر در یک اتاق با هم زندگی می کردند، لیکن امروزه هم والدین هم فرزندان، برخورداری از امکاناتی نظیر اتاق مجزا، ثبت نام فرزندان در کلاس های فوق برنامه علمی، ورزشی، تفریحی و ... را یک امر بدیهی می دانند و در شرایطی که برآورده نمودن این سطح از انتظارات برای چند فرزند مقدور نباشد، زوجین تک فرزندی را انتخاب می کنند.

موسوی با اشاره به مشکلات متعددی که خانواده ها ی تک فرزند با آن درگیر هستند، گفت: معمولا فرزندان خانواده های تک فرزند چون در محیط خانه با پدر و مادر هستند بیشتر با والدین خود همانندسازی کرده و معمولا بزرگسالانه رفتار می کنند. این کودکان اغلب امکان لذت بردن از بازی با سایر کودکان را ندارند.

موسوی ادامه داد: در بسیاری از اوقات به دلیل مشغله والدین تک فرزندان دچار احساس تنهایی، افسردگی، نبود روحیه ی مشارکت و جمع پذیری هستند چرا که در زمان های که نیاز به تعامل و ارتباط با دیگران را دارند؛ معمولا تنها هستند.

علی رضا اکبرزاده جامعه شناس و مدرس دانشگاه نیز در گفت و گو با ایمنا گفت: عدم تمایل خانواده ها به فرزند آوری و پدیده تک فرزندی، که در علم جامعه شناسی به "امپراطوران کوچک" معروف است. ناشی از تغییر در "سبک زندگی" افراد جامعه است. موضوع تک فرزندی از سه منظر علل، پیامدهای اجتماعی و تاثیر آن بر ارتباطات اجتماعی مطالعه می شود؛ چرا که مجموع این عوامل سبب می شود تا در نهایت افراد تصمیم بگیرند که تنها یک فرزند داشته باشندو

اکبرزاده با اشاره به رشد آمار طلاق در جامعه گفت: مشاهده ی ناپایداری خانواده ها و نگرانی از بلاتکلیفی فرزندان بعد از طلاق سبب شده تا انگیزه برای فرزندآوری در سال های اول زندگی در جامعه کاهش پیدا کند.

اکبرزاده در مورد پیامدهای تک فرزندی گفت: جامعه ای که همه ی آحاد آن تک فرزند ها باشند قطعا جامعه شادابی نیست. انسان هایی درون گرا و فاقد اعتماد به نفس و در عین حال مغرور که توانایی ارتباطات قوی اجتماعی را ندارند و در لاک تنهایی خود فرو می روند. جامعه تک فرزندها شبیه، شبه جزایری منفرد است که روابط عاطفی در آن به حداقل می رسد.