مشکلات مادران شیرده، ممکن است بچه خفه شود؟

در صورتی که شیر مادر خیلی زیاد باشد و یا بازتاب جهش شیر بیش از حد فعال باشد ،ممکن است شیر خوار خیلی زود پستان مادر را پس بزند و از شیر باز شود. شیرخوار تحت تاثیر جریان شدید شیر مادر ممکن است احساس خفگی کند یا با عجله شیر بخورد.

الف)زیاد بودن شیر

۱-پرخونی اولیه یا احتقان پستان

احتقان ممکن است به اشکال مختلف و به دلیل افزایش جریان خون ،ادم بینابینی و یا شیر موجود در پستان باشد.پر خونی پستان پس از زایمان موجب ناراحتی خفیف تا شدید مادر شده و با مسطح شدن هاله و نوک پستان ،در برقراری جریان شیر و پستان گرفتن نوزاد اشکال به وجود آید.در این حالت اگر شیر به طور موثری تخلیه نشود ،تولید آن ظرف چند روز کاهش می یابد.در صورتی که نوزاد قادر به مکیدن پستان و تخلیه شیر نباشد ،دوشیدن پستان با دست یا با شیر دوش الکتریکی برای برقراری جریان شیر و تداوم تولید آن مفید خواهد بود.حتی دوشیدن مختصر می تواند پستان را نرم تر و پستان گرفتن و شیر خوردن نوزاد را بهتر کند . می توان از تجویز مسکن هایی نظیر استامینوفن یا ایبو پروفن که برای شیر خوار هم مضر نیست ،جهت تخفیف درد مادر بهره جست.

روش های دیگر مثل استفاده از کمپرس مرطوب و گرم همراه با ماساژ پستان در قبل از تغذیه نوزاد ،به شروع جریان شیر کمک میکند.استفاده از کمپرس سرد بین فواصل شیردهی درد و تورم را کاهش می دهد.برگ های سرد شده کلم ،سال هاست که در اروپا برای تخفیف احتقان پستان استفاده می شود و هیچ عارضه جانبی گزارش نشده است .گرچه ممکن است ترکیباتی در برگ های کلم وجود داشته باشد که از طریق پوست جذب شوند ودر کاهش ورم نقش داشته باشند ولی تحقیقات نشان می دهد که بسته های ژل سرد هم به همان اندازه در کاهش تورم پستان مؤثر است.

۲)پرشیری

اگر پرخونی ،اولین علامت افزایش شیر فرض شود ،پرشیری (تولید بیش از حد و کنترل نشده شیر که بیش از نیاز شیر خوار باشد)در مرحله بعدی قرار دارد. .این شیرخواران ممکن است از درد های کولیکی رنج ببرند و دفع مکرر و زیاد مدفوع کف آلود داشته باشند که موجب تحریک پوست ناحیه پوشک شیر خوار می شود .این مشکل بیشتر در مادرانی رخ می دهد که اجازه تخلیه کامل یک پستان را به شیر خوار نمی دهند و پس از فواصل کوتاه ۵ تا ۱۰دقیقه ،پستان خود را که هنوز خوب تخلیه نشده است برای شیر دادن به نوزاد عوض می کنند. این شیرخوا ران مقادیر زیادی از شیر پیشین غنی از لاکتوز و مقدار اندکی شیر پسین غنی از چربی را می خورند که منجر به درجاتی از سوء جذب ،تولید گاز و گاهی عدم رشد کافی شیرخوار علیرغم برخورداری وی از شیر فراوان مادر می شود.آزمایش بر روی مواد دریافتی شیر خوار نشان داده در صورتی که شیر خوار در هر نوبت شیر خوردن از یک پستان تغذیه شود،گرچه اندکی کمتر شیر دریافت میکند،ولی در مجموع چربی بیشتری به وی می رسد. از آن جا که لازم نیست شیر خوار در هر نوبت شیر خوردن حتما از هر دو پستان تغذیه شود،یکی از راه حل های مناسب ،حصول اطمینان از تخلیه کامل یک پستان دیگر به دهان او گذاشته شود.اگر پستان پرشیر دیگر برای مادر ایجاد ناراحتی می کند.می توان آن را با دست یا با شیر دوش دوشیده و شیر آن را نگه داشت. معمولا تولید بیش از حد شیر در چند هفته اول پس از زایمان با تقاضای شیرخوار سازگاری دارد.پرشیری همچنین می تواند با افزایش تولید شیر در شروع حاملگی مجدد تظاهر کند.این امر خود را با نشت مداوم شیر در فواصل شیر دهی علیرغم تغذیه کامل شیر خوار نشان میدهد. اگر تولید زیاده از حد شیر برای یک یا دو هفته ادامه یابد،بررسی از نظر آدنوم هیپوفیز،هیپر تیروئید یسم ویا تیروئیدیت پس از زایمان ضروری است.درمان این عارضه معمولا به صورت علامتی و شامل استفاده از کرست های سفت و چسبان است.مادرانی که تولید بیش از حد شیر دارند ممکن است با محرک های مختلف بینایی و شنوایی متوجه نشت شیر شوند.فشار مستقیم بر نوک پستان می تواند از این نشت بکاهد و این را می توان دقیقا با قرار دادن بازوها روی قفسه سینه یا فشار دادن قسمت فوقانی بازو یا آرنج روی پستان (مثل زمانی که دست یک طرف گوش طرف مقابل را لمس می کند)انجام داد.می توان از بالشتک های پستانی (pad )استفاده کرد که باید یک با رمصرف یا به سهولت قابل شستشو باشند.

۳)جریان بیش از حد شیر

در صورتی که شیر مادر خیلی زیاد باشد و یا بازتاب جهش شیر بیش از حد فعال باشد ،ممکن است شیر خوار خیلی زود پستان مادر را پس بزند و از شیر باز شود.شیرخوار تحت تاثیر جریان شدید شیر مادر ممکن است احساس خفگی کند یا با عجله شیر بخورد تا بتواند با جریان شیر همراهی کند.خانم هایی که شیر فراوانی دارند،همچنین ممکن است درد های شدید لحظه ای به علت بازتاب جهش شیر داشته باشند.درمان این عارضه کنترل جریان شیر است.

دوشیدن مختصر پستان برای کاهش جریان شیر و سپس به دهان شیر خوار گذاشتن ،معمولا مفید واقع می شود.

ب)کم شیر بودن

علیرغم آن که بسیاری از مادران فکر می کنند کم شیر هستنداما کمبود واقعی شیر نادر است. هر عاملی از جانب مادر یا شیر خوار که خوردن شیر را محدود سازد می تواند به سرعت منجر به کاهش تولید شیر شود که این امر به علت مهار شیمیایی و مکانیکی ناشی از تجمع شیر باقی مانده رخ می دهد.

شایع ترین علل ناکافی بودن شیر عبارتند از:

-روش غلط شیر دهی از نظر زمان و مدت

-استفاده زود هنگام از غذای کمکی

-برطرف نشدن پرخونی پستان ها

-جدا کردن مادر و شیر خوار و قرار گرفتن نامناسب شیرخوار در بغل و درست نگرفتن پستان مادر توسط شیر خوار در هنگام شیر خوردن

گاهی شیر خوار بیمار است و تمایلی به شیر خوردن نشان نمی دهد یا توانایی مکیدن و خارج کردن شیر را ندارد که این موضوع منجر به کاهش تولید شیر می شود.

درمان کم شیری

از آنجا که تولید شیر ارتباط مثبتی با دفعات شیردهی و میزان تخلیه پستان بستگی دارد،درمان کم شیری به افزایش دفعات و دقت در تخلیه پستان بستگی دارد. باید علت اصلی را را پیدا و برطرف کرد،اقدامات معمول غلط در شیر باید با افزایش دفعات شیر دهی شامل تغذیه نوزاد در شب اصلاح گردد.

چنانچه جهش شیر خوب نباشد،برطرف کردن درد با مسکن ها و درمان موضعی نوک پستان می تواند مفید واقع گردد. دوشیدن دستی یا الکتریکی شیر می تواند موجب تسهیل مکیدن شیرخوار و افزایش ترشح شیر شود.دوشیدن شیر اضافی بین فواصل شیردهی یا بلافاصله پس از تغذیه شیرخوار اغلب به افزایش جریان شیر کمک می کند.یادآوری این نکته به مادران ضروری است که آشامیدن بیش از حد مایعات و شیر ،کمکی به افزایش شیر کمک نمی کند.

شیر افزاها

داروها و گیاهان دارویی متعددی به عنوان شیر افزا توصیه شده اند.هورمون رشد،کلرپرومازین،متوکلروپرامید،هورمون رهاکننده تیروتروپین و سولپیرید همگی موجب افزایش شیر شده اند.در میان این مواد استفاده از متوکلوپرامید به خاطر بی خطر،مؤثر و در دسترس بودن و فقدان نسبی عوارض جانبی در مقایسه با سایر مواد شیر افزا در آمریکا رایج تر است.

بعضی از سبزی ها ،طعم دهنده ها و ادویه هایی که به طور روزمره استفاده می کنیم می توانند به زیاد شدن شیر مادر کمک کنند.از جمله رازیانه،زیره سیاه،سیاه دانه،بادام زمینی،ریحان سبز وجعفری را می توان نام برد.