مسئله سقط جنین، دلیل محکم لازم است؟

مسأله «سقط جنین» مسأله تازه و نوینی نیست، اما آنچه که مسأله تازه و جدیدی است این است که آیا سقط جنین، مربوط به جنین های طبیعی است که در رحم مادر پرورش می یابد یا این که با توجه به پیشرفت های علمی پزشکی و پرورندان جنین در لوله های آزمایشگاهی، سقط جنین در این مورد هم مطرح می شود؟

امروزه، تا زمانی که رحم مادر قابلیت پرورندان نطفه را ندارد، نطفه را در لوله های آزمایشگاهی و یا سایر ابزارهای دستگاه های پزشکی می پرورانند و سپس، آن را به رحم مادر منتقل می کنند، با توجه به این توضیح، آیا سقط جنین، این مورد را هم در بر می گیرد و می توان گفت: جنینی سقط شده است یا نه؟

تا زمانی که در جنین روح دمیده نشده است می توان آن را سقط کرد، ولی پس از دمیده شدن روح در جنین آن را نمی توان سقط کرد و سقط چنین جنینی، همانند سقط جنین طبیعی است و سقط آن نیازمند دلیل خاص است؛ بنابراین در صورت سقط چنین جنینی عنوان قتل بر آن صادق است. ممکن است گفته شود: سقط جنین آزمایشگاهی جایز است، ولی روایات مطرح شده این چنین چیزی را برنمی تابد؛ چه در برخی از روایات علت حرمت سقط جنین این امر بیان شده که جنین آغاز رشد انسانی است و در برخی روایات دیگر هم تعبیر دیگری آمده است؛ حال اگر ملاک حرمت سقط جنین این علت باشد، این ملاک، هم در جنین طبیعی وجود دارد و هم در جنین آزمایشگاهی.

مسأله دیگر این است که آیا سقط جنین معیوب جایز است یا نه؟ زن و مردی که در آستانه ازدواج هستند. آنان با رجوع به پزشک در می یابند که از لحاظ ژنتیکی نمی توانند با یکدیگر ازدواج کنند و در صورت ازدواج، فرزندان آنان معیوب به دنیا می ایند، ایا این زن و مرد می توانند در صورت ازدواج اقدام به باروری و بچه دار شدن کنند و ایا حاکم می تواند با اِعمال حق ولایت خود از چنین ازدواج ها و پیوندهایی جلوگیری کند؟

از برخی روایات استفاده می شود که در صورت معیوب بودن (وجود عیب در جنین) سقط جنین جایز است و از برخی دیگر از روایات استفاده می شود که اقدام ایجاد به حمل معیوب از نظر شارع مکروه، بلکه نامشروع است. ممکن است در مقابل این استدلال به اجماع تمسک کرد و گفت: هیچ فقیهی به جواز حمل معیوب و سقط آن فتوا نداده است که در پاسخ می گوییم: هیچ فقیهی هم به عدم آن فتوا نداده است و اصلاً این مسأله، مورد توجه فقیهان قرار نگرفته است؛ بنابراین با توجه به روایات خاصی که گفته: «زوج حق ندارد با زن دیوانه ازدواج کند و با او همبستر شود و اگر همبستر شد نباید دارای فرزند شود» مبغوض بودن اقدام به حمل معیوب از نظر شارع ثابت می گردد.

البته، فقیهان در این مورد (حمل معیوب) معتقدند: سقط جنینی که در آن روح دمیده نشده، جایز است، ولی در صورتی که در آن روح دمیده شده باشد جایز نیست، ولی این سخن تمام نیست. اسقاط حمل معیوب را پیش از دمیده شدن روح و پس از آن، جایز دانسته اند، مشروط به آن که وجود جنین، خطر مرگ را برای مادر به دنبال داشته باشد و این نظر قوی تر است.

عسر و حرج را مجوز اسقاط جنین نیست و سقط جنین نامشروع و جنین های آزمایشگاهی که پس از فوت پدر بارور شده، متولد می شوند را هم صحیح ندانست؛ زیرا آنچه مسلم است این است که چنین فرزندانی فقط ارث نمی برند؛ بنابراین، این چنین، جنین هایی را هم نمی توان ساقط کرد.