آنمی فقر آهن در کودکان، چیست؟

آنمی فقر آهن چیست؟
همان طور که میدانید، آهن ازمواد معدنی مهم و مورد نیاز برای رشد و نمو کودک است و کمبود این ماده در بدن کودکان میتواند باعث بروز اختلالات جبران ناپذیری شود. به همین علت،والدین نباید از این ماده غذایی غافل شوند وباید توجه داشته باشند که رژیم غذایی کودک غنی از مواد غذایی حاوی آهن کافی باشد.همان طور که گفته شد، آهن یک ماده مغذی مورد نیاز برای ادامه حیات است.این ماده غذایی برای ساخت گلبول هلی قرمز خون ضروری هستند البته مواد دیگری مثل اسید فولیک و پروتئین و ویتامین های ب6 و ب12 و c هم برای ساخت گلبول لازم است.بنابراین اگر آهن از طریق موائ غذایی به بدن نرسد،ابتدا از ذخیره آهن در بدن استفاده میشود و در صورت ادامه کمبود به مرور زمان از این ذخیره آهن کاسته شده و آنمی فقر آهن بروز میکند.متاسفانه این مشکل یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه ای در جهان است.امروزه در ایران به علت بهبود تغذیه و استفاده از مکمل آهن درصد ابتلا به این مشکل در مقایسه با قدیم بسیار کم شده است و این نشان دهنده اهمیت تغذیه صحیح در رفع این مشکل میباشد.
مقدار مورد نیاز
دریافت روزانه آهن باید جایگزین آهن از دست رفته از طریق مدفوع ،ادرار و پوست شود.مقدار آهن از دست رفته تقریبا 14 میکروگرم به ازای هر کیلو از وزن بدن است.یک نوزاد طبیعی هنگام تولد 75 میلی گرم آهن به ازای هر کیلو از وزن بدنش دارد که دوسوم آن در گلبولهای قرمز متمرکز شده است و بقیه آن ذخیره شده است.از این ذخیره برای رشد و جایگزینی آهن از دست رفته استفاده میشود.بنابراین در این دوره نیاز به دریافت آهن کم است .در 4 تا 6 ماهگی ،ذخایر آهن کاهش می یابد و شیرخوار نیاز به دریافت آهن دارد. برای رشد و تکامل کودک باید مقدار ثابتی آهن در رژیم غذایی‌اش وجود داشته باشد؛ کودکان 7 تا 12 ماهه 11 میلی‌ گرم، یک تا 3 ساله 7 میلی ‌گرم، 4 تا 8 ساله 10 میلی ‌گرم، 9 تا 13 ساله 8 میلی ‌گرم، دختران 14 تا 18 ساله 15 میلی‌ گرم و پسران در این سنین 11 میلی‌ گرم آهن به صورت روزانه احتیاج دارند.

آنمی فقر اهن در کودکان و راه های درمان آن
کودکان در معرض خطر ابتلا به آنمی
نوزادانی که با وزن کمتر از 2500 گرم به دنیا می آیند و یا آنهایی که زودتر از 37 هفته متولد میشوند. زیرا فرصت کافی برای ذخیره آهن در کبد خود نداشتند.
کودکان ۲ تا ۵ ساله ای که به عفونتهای گوارشی،تنفسی و یا آلودگی های انگلی مبتلا هستند.آنمی فقر آهن در ۲ سال اول زندگی ،تاثیرات جبران ناپذیری روی سلامت و رشد مغزی کودک دارد و باعث کاهش ضریب هوشی آنان خواهد شد.
فراموش نکنید که دختران نوجوان بیشتر از پسران در معرض کمبود آهن قرار خواهند داشت.
عوامل ایجاد کننده آنمی
استفاده نکردن شیرخوار از شیر مادر
شروع نکردن تغذیه تکمیلی در زمان مناسب
مطلوب و مناسب نبودن غذای کمکی و رژِیم غذایی نامناسب
ابتلا به عفونتهای مکرر اسهالی و تنفسی و سایر بیناریهایی که باعث کاهش اشتهای کودک میشوند
عادات نامناسب غذایی مثل مصرف چای بلافاصله بعد از غذا

علایم آنمی
علایم آنمی به شدت و میزان آن بستگی دارد.ممکن است در مراحل ابتدایی و در موارد کم خونی ملایم و متوسط بدون هیچ علائمی باشد. اما در کل اگر علایم زیر را در کودک دیدید باید به آنمی شک کنید زیرا این علایم جزو علایم شایع آنمی هستند.
خستگی
ضعف
زودرنجی
ویار غذاهای غیر معمول
سردرد
کم اشتهایی
خواب رفتن و سوزن سوزن شدن پاها و دست ها
خواب آلودگی
کم رنگ شدن لبها و مخاط چشم
سوزش زبان
رنگ پریدگی پوست
ناخن های شکننده
حالت تهوع
رنگ پریدگی قسمت سفید چشم ها
در مراحل پیشرفته ممکن است تنگی نفس و ورم قوزک پا هم دیده شود.

تشخیص آنمی
بهترین روش برای تشخیص این نوع آنمی،بررسی و اندازه گیری فریتین خون است.زیرا کاهش آن مراحل ابتدایی به ابتلا به کمبود آهن را نشان میدهد در حالیکه هنوز ممکن است میزان هموگلوبین در حد طبیعی باشد.وقتی هموگلوبین پایین تر از حد نرمال است نشان دهنده این موضوع است که تقریبا تمام ذخایر آهن بدن از دست رفته و نیاز به درمان طولانی تر است.
توصیه هایی برای پیشگیری از ابتلا به آنمی
تغذیه شیرخوار را تا دوسالگی با شیرمادر ادامه دهید.
از بعد از 6 ماهگی در کنار شیر مادر به کودک غداهای کمکی مناسب را شروع کنید.
۱۵ قطره در روز به کودکان از ۶ ماهگی به بعد قطره آهن بدهید.البته این میزان برای کودکان به دنیا آمده با وزن طبیعی می باشد.
برای شیرخواران با وزن زیر 2500 از زمانیکه وزنشان به دو برابر وزن اولیه میرسد تا پایان 24 ماهگی ، قطره آهن به میزان 15 قطره توصیه میشود.
قطره آهن باید بین دو وعده شیر داده شود تا کلسیم شیر مانع جذب آهن نشود.
ویتامیم c باعث افزایش جذب آهن میشود بنابراین از آب مرکبات همراه قطره میتوانید برای افزایش جذب آهن استفاده کنید.
از غذاهای حاوی آهن در رژیم غذایی روزانه کودک استفاده کنید.مثل آلوبخارا،جو،زردآلو،کشمش،اسفناج،جگر،عدس،گوشت فرمز،بوقلمون،تخم مرغ،سویا،ماهی،سبزیجات برگ دار،لوبیا و ....
از نانهای حاوی جوش شیرین استفاده نشود.
قبل و بعد از غذا چای ننوشید.
سعی کنید از جوانه غلات و حبوبات به دلیل مقادیر بالای ویتامین c و بالابردن جذب آهن استفاده کنید.