مراقبت بعد از جراحی پستان، توصیه های مهم

آیا تا به حال متوجه تورم در بازو یا پایتان بعد از جراحی سرطان پستان شده‌اید؟ اگر جواب مثبت است حتماً به پزشکتان بگویید. او احتمالاً شما را از نظر لنف ادم بررسی خواهد کرد. این یک وضعیت شایع است که برای زنان بعد از بعد از جراحی سرطان پستان ایجاد می‌شود.

لنف ادم چیست؟

تجمع لنف، مایعی که بدن شما آن را می‌سازد، زمانی اتفاق می‌افتد که عروق لنفاوی که لنف از طریق آنها تخلیه می‌شود، وجود نداشته باشند، آسیب دیده باشند و یا برداشته شده باشند.

دو نوع لنف ادم وجود دارد، اولیه و ثانویه

اولیه: این نوع نادر است و زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان تولد عروق لنفاوی شما کامل تشکیل نشده باشند یا ناقص باشند.

ثانویه: این نوع لنف ادم زمانی اتفاق می‌افتد که یک انسداد یا یک مشکل دیگر جریان لنف در شبکه لنفاوی بدن شما را تغییر دهد. این اتفاق فقط بعد از جراحی سرطان پستان نمی‌افتد، بلکه می‌تواند در اثر یک عفونت اسکار به جا مانده از یک زخم، تروما، ترمبوز عروق عمقی (گیرکردن یک لخته در ورید)، پرتوتابی یا دیگر درمان‌های سرطان ایجاد شود.

چه کسی در معرض خطر لنف ادم است؟

افرادی که هر کدام از این مداخلات در آنها انجام شده باشد، ممکن است در خطر ایجاد لنف ادم باشند:

ماستکتومی ساده به همراه برداشتن گره‌های لنفاوی زیر بغل

لامپکتومی به همراه برداشتن گره‌های لنفاوی زیر بغل

ماستکتومی رادیکال به همراه برداشتن گره‌های لنفاوی زیر بغل

پرتودرمانی برای یک ناحیه که گره‌های لنفاوی در آن وجود دارند.

درمان ترکیبی جراحی و پرتوتابی بر روی یک منطقه که دارای گره لنفاوی است (مثل گردن، زیر بغل، کشاله ران، لگن و شکم)

لنف ادم در شما می‌تواند چند روز بعد از جراحی ایجاد شود، اما همچنین ممکن است ماه‌ها و یا سال‌ها بعد از آن اتفاق بیافتد. اگر درمان نشود، بدتر خواهد شد.

علائم لنف ادم چیست؟

مقدار کمی تورم ۴ تا ۶ هفته بعد از جراحی سرطان پستان در بازوی شما طبیعی خواهد بود. بعضی از زنان ممکن است قرمزی یا درد در بازوی خود داشته باشند که می‌تواند نمایانگر عفونت یا التهاب باشد. اما اگر شما فکر می‌کنید هر کدام از علائم زیر را دارید، فوراً به پزشکتان مراجعه کنید. درمان سریع می‌تواند لنف ادم را خیلی بهتر تحت کنترل قرار دهد این علائم عبارتند از:

تورم بازو، دست، انگشتان، شانه، قفسه سینه یا پاها

یک احساس «پُر بودن» یا سنگینی در پاها یا دست و بازو

سفت شدن پوست

کم شدن انعطاف‌پذیری در دست، مچ یا مچ پا

مشکل در پوشیدن لباس در قسمت خاصی از بدن

تنگ شدن دستبند، ساعت مچی یا حلقه که تاکنون برایتان اندازه بوده است.

چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما به سابقه پزشکی شما نگاه خواهد کرد (شامل جراحی‌ها و درمان‌هایی که انجام داده‌اید)، همچنین درمان‌های کنونی و علائم حاضر آن.

او همچنین برای شما یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. او ممکن است به شما توصیه کند تست‌هایی مانند CT-Scan، MRI و یا سونوگرافی انجام دهید تا از تجمع مایع لنف مطمئن شوید.

لنف ادم چگونه درمان می‌شود؟

این مسئله به شدت لنف ادم و علت آن بستگی خواهد داشت. اگر علت یک عفونت باشد پزشکتان احتمالاً آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.

درمان‌های دیگر عبارتند از بانداژ کردن، رعایت بهداشت مناسب پوست و رژیم غذایی مناسب، پوشاک فشارنده، ورزش کردن، و تخلیه لنف به صورت دستی، نوعی ماساژ آرام بر روی پوست که لنف را به تدریج تخلیه می‌کند.

درمان باید در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود تا مشکلات را در شرایط بهتری بتوان کنترل کرد. اگر شما برای لنف ادم درمان پزشکی دریافت نکنید، این می‌تواند باعث تورم بیشتر و سفت شدن بافت‌های بدنتان شود (که این مسئله روی حرکات شما و عملکردتان تأثیر خواهد گذاشت). لنف ادم خودش می‌تواند زمینه‌ساز عفونت یا بیماری‌های دیگر باشد.

من چگونه می‌توانم از ایجاد لنف ادم جلوگیری کنم؟

از خودتان مراقبت صحیح انجام دهید تا از بروز چنین مشکلی پیشگیری کنید. تغذیه مناسب داشته باشید:

غذاهای پرچرب وپرنمک را از رژیم‌تان حذف کنید.

غذاهای متنوعی میل کنید تا انواع مواد موردنیاز بدنتان تا تأمین کنید.

در طول روز حداقل ۲ تا ۴ وعده میوه و ۳ تا ۵ وعده سبزیجات مصرف کنید.

مقدار زیادی آب بنوشید.

از برچسب روی بسته‌بندی موادغذایی استفاده کنید تا انتخاب‌های مناسبی داشته باشید.

از نوشیدن الکل بپرهیزید.

فیبر کافی را از غلات کامل مانند نان‌ها، ماکارونی و پاستا و برنج دریافت کنید، میوه‌ها و سبزیجات هم منابع خوبی برای فیبر هستند.

سعی کنید وزن ایده‌آل خود را حفظ کنید. یک متخصص تغذیه یا پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند

منظم ورزش کنید.

قبل از انجام هر برنامه ورزشی ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. بر اساس اینکه پزشکتان چه ورزش‌هایی را برایتان مناسب می‌داند، شما می‌توانید پیاده‌روی، شنا کردن یا ورزش‌های سبک هوازی مانند دوچرخه سواری (هر ورزش هوازی که بتواند ضربان قلب و پمپاژ قلب شما را افزایش دهد) انجام دهید. تیم درمانی شما همچنین ممکن است یک برنامه ورزشی تخصصی و متناسب شرایط شما برایتان تجویز کنند. به هر حال شما حداقل باید روزی ۳۰ دقیقه و ۵ بار در هفته ورزش مناسب وضعیتتان را انجام دهید. شما باید قبل از شروع هر جلسه تمرین، ۵ دقیقه بدنتان را گرم کنید و بعد از پایان هر جلسه ۵ تا ۱۰ دقیقه برای سرد کردن بدنتان زمان بگذارید.

اگر بلند کردن وزنه جزئی از برنامه ورزشی روتین شما است، با پزشک خود در مورد محدودیت وزنی و چگونه افزایش دادن وزن وزنه‌ها مشورت کنید. انجام دادن هر ورزشی که باعث درد بدن شما می‌شود را متوقف کنید. اگر در طول ورزش کردن بازوی طرفی که جراحی انجام داده‌اید خسته شد، آن را با نرمش سرد کنید سپس به آن استراحت بدهید و بعد آن را بالا ببرید.

از بروز عفونت جلوگیری کنید:

هنگام انجام دادن کارهای خانه و باغبانی کردن دستکش دستتان کنید.

هنگام کوتاه کردن ناخن‌هایتان سعی کنید از بریدن ناخن روی سطح انگشتتان خودداری کنید (ناخن را از ته کوتاه نکنید) و مراقب ناخن‌های پایتان باشید.

قبل از آماده کردن و میل کردن غذا، بعد از استفاده از توالت و بعد از دست زدن به لباس‌های آلوده، دستان خود را با آب گرم و صابون بشویید.

از پوستتان در مقابل خراشیدگی، زخم، سوختن، و دیگر محرک‌هایی که ممکن است منجر به عفونت شوند محافظت کنید.

برای اصلاح موهای بدنتان از ماشین‌های برقی به جای تیغ استفاده کنید و سر ماشین را مرتب ضدعفونی کنید.

برای جلوگیری از گزش حشرات، از دفع کننده حشرات استفاده کنید.

اگر فکر می‌کنید دچار عفونت شده‌اید، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید. حواستان به این علائم هشدار دهنده عفونت باشد:

تب بالای ۴/۱۰۰ درجه فارنهایت

تعریق یا لرز

راش پوستی

درد، قرمزی، حساسیت به لمس یا تورم

یک بریدگی یا زخم که بهبود نمی‌یابد

زخم قرمز و گرم که ترشحات دارد

گلودرد، احساس خراشیدگی در گلو یا درد هنگام بلعیدن

ترشحات بینی زیاد، احتقان بینی، سردرد یا حساسیت به لمس در گونه‌ها و اطراف بینی

تهوع، استفراغ یا اسهال

تداوم بیش از چند روز سرفه خشک یا خط‌دار

ضایعات برجسته سفید رنگ در دهان یا روی زبانتان

علائم شبیه آنفولانزا (لرز، درد بدن، سر درد و خستگی، یا احساس بی‌حالی غیرطبیعی

ادرار کدر، خونی یا بدبو

مشکلات در دفع ادرار مثل درد یا سوزش، احساس فوریت، یا تکرر ادرار

لباس، جواهرات و کفش‌های تنگ نپوشید:

شما باید یک کرست اندازه خودتان بپوشید. بندهای کرست شما نباید آنقدر تنگ و سفت باشند که روی بدنتان جا بگذارند. اگر لازم است یک پد نرم زیر آن بگذارید. کفش‌های راحت و جلو بسته بپوشید و از پوشیدن کفش‌های تنگ و پاشنه‌بلند خودداری کنید. جواهرات و دستبند و ساعت مچی شل و آویزان استفاده کنید (حداقل در سمتی که جراحی انجام شده است)

با بازوی طرف جراحی شده، اجسام سنگین بلند نکنید:

از انجام حرکات تکرار شونده و سنگین با بازوی طرف جراحی خودداری کنید (حرکاتی مانند سائیدن، کشیدن یا هل دادن). سعی کنید با بازو و دستی که جراحی در آن طرف انجام شده است کیف یا چمدان حمل نکنید.

پوست خود را تمیز نگه دارید:

پوست خود را خشک کنید (محل‌های چین‌دار و محل بین انگشتان دست و پایتان را) و بعد از آن در این نواحی از لوسیون‌ها استفاده کنید. در هنگام ویزیت توسط پزشک احتیاط کنید تا پوستتان هنگام معاینه آسیب نبیند. از پزشک بخواهید فشارخون شما را از طریق بازوی طرف مقابل جراحی اندازه‌گیری کنید. (در صورت امکان)، به پرستاربگویید تزریقات وریدی و سرم را از دست مقابلتان انجام دهد.

در صورت داشتن هر علامتی به پزشک خود اطلاع دهید.

اگر در طرف جراحی بدنتان راش، تورم، قرمزی، یا تاول ایجاد شده است یا اگر دمای بدنتان بیشتر از ۴/۱۰۰ درجه فارنهایت است به پزشکتان مراجعه کنید. این علائم هشدار دهنده عفونت ممکن است نشان دهنده لنف ادم باشند و باید سریعاً مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرند.

اگر من قبلاً به لنف ادم دچار شده باشم، چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم؟

تمام نکاتی که برای پیشگیری از ایجاد لنف ادم به آنها اشاره شد را رعایت کنید. آنها احتمال تورم بیشتر را کاهش می‌دهند. همچنین این نکات می‌تواند برای شما مفید باشد:

از تغییرات بیش از حد دمای محیط خود جلوگیری کنید.

قبل از رفتن به مسافرت با پزشک خود صحبت کنید.

از حمام با آب داغ، سونا، حوض آب گرم، جکوزی و حمام بخار (سونا بخار) تا حدامکان استفاده نکنید.

برای حمام کردن و ظرف شستن به جای آب داغ از آب گرم استفاده کنید.

همیشه قبل از بیرون رفتن، از کرم‌های ضد آفتاب (با حداقل SPF 30) استفاده کنید.

زمانی که قصد سفر هوایی دارید، در مورد لزوم استفاده از لباس‌های فشارنده برای بازوی طرف جراحی شده با جوراب‌های مخصوص برای پاهایتان، از پزشک خود سؤال کنید. در پروازهای طولانی، استفاده از بانداژهای اضافی می‌تواند مفید باشد.

زمانی که دراز کشیده‌اید یا نشسته‌اید، با استفاده از بالش، دست یا پای خود را بالاتر نگه دارید.

سعی کنید مدت طولانی‌ای را روی بازو یا پای دارای لنف ادم خود تکیه ندهید.

پزشکتان ممکن است شما را به یک کار درمان که در درمان لنف ادم تخصص دارد ارجاع دهد. او ممکن است برای شما تمرین‌های ویژه‌ای برنامه‌ریزی کند، فعالیت‌هایتان را تا حدی محدود کند و احتمالاً استفاده از یک دستکش یا جوراب فشارنده یا دستگاه‌های دیگر را توصیه خواهد کرد. همانطور که ذکرشد، در مواقع لزوم به پزشکتان مراجعه کنید.

لنف ادم در آخر چه می‌شود؟

با انجام مراقبت‌ها و درمان‌های مناسب، اندام دارای لنف ادم شما می تواند به اندازه و شکل طبیعی خود بازگردد. این وضعیت معمولاً قابل کنترل خواهد بود تا تورم آن بیشتر نشود. اما یادتان باشد اینکه علائم هشدار دهنده را جدی بگیرید و به موقع درمان کنید، بسیار اهمیت دارد.