خشکی واژن در یائسگی، درمانی دارد؟

خشکی واژن در دوران یائسگی اغلب منجر به درد هنگام نزدیکی جنسی می گردد و می تواند در برانگیختگی جنسی اختلالاتی ایجاد کند. بنابراین درمان خشکی واژن در زنان یائسه یکی از مسائل مطرح در این گروه از افراد می باشد. برای رفع خشکی واژن در زنان یائسه درمان های موضعی زیادی در دست است که می توان آن ها را ابتدا مورد توجه قرار داد. برخی از این انتخاب ها بدون نسخه پزشک قابل تهیه می باشند.

کرم های مرطوب کننده واژن و لوبریکانت ها در تخفیف درد ناشی از خشکی واژن در دوران یائسگی موثرند. این محصولات می توانند خشکی واژن متوسط تا شدید را در خانم های میانسال کاهش دهند. کرم های مرطوب کننده واژن و لوبریکانت ها می تواند مخصوصا در خانم هایی مورد توجه قرار بگیرد که به دلایل مختلفی قادر به استروژن درمانی نخواهند بود.

اگر خشکی واژن در شما بسیار شدید بوده و با درد همراه باشد یا اگر لوبریکانت ها و انواع روان کننده واژن موثر واقع نشود در آن صورت باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. علت های خشکی واژن متعدد است در برخی موارد مشکل باید تشخیص و تحت درمان قرار گیرد. استروژن واژینال با دوز اندک، مقداری استروژن را مستقیما وارد واژن می سازد و در این روش احتمال جذب استروژن به صورت سیستمیک چندان مطرح نمی باشد. استروژن می تواند به ضخامت و انعطاف واژن کمک کند. به این ترتیب درد و ناراحتی حین نزدیکی کاهش می یابد. این محصولات تنها با نسخه پزشک قابل تهیه می باشند. در ادامه سعی خواهد شد به بررسی اجمالی هر یک از این محصولات بپردازیم.

لوبریکانت های واژن درد نزدیکی ناشی از خشکی واژن را کاهش می دهند. انواع لوبریکانت ها به فرم ژل و یا مایع وجود دارند. این محصولات قبل از داشتن نزدیکی مستقیما در واژن و ولوو استفاده می شوند. لوبریکانت های واژن جذب پوست نمی گردند و سریع الاثر می باشند. لوبریکانت های واژن در درمان خشکی واژن به صورت موقتی عمل می کنند و برای خانم هایی مناسبند که تنها در طول نزدیکی دچار درد می شوند.

طیفی از این لوبریکانت ها به صورت تجاری در دسترس هستند. لوبریکانت هایی با پایه آبی، سیلیکونی یا روغنی انواعی از لوبریکانت ها را تشکیل می دهند. لوبریکانت های روغنی ممکن است سبب تحریک واژن شود. لوبریکانت های روغنی می تواند نرخ بالای پارگی کاندوم های لاتکس را به دنبال داشته باشد. کاندوم های پلی اورتان در اثر استفاده از لوبریکانت های ورغنی پاره نمی شوند.

مرطوب کننده های واژن همانند لوبریکانت ها می تواند درد ناشی از اصطکاک را حین نزدیکی کاهش دهند و از این طریق به رفع خشکی واژن در یائسگی کمک خواهد کرد. مرطوب کننده های واژن بر خلاف لوبریکانت ها جذب پوست می شوند و همانند ترشح طبیعی واژن عمل می کنند. تفاوت دیگری که در این میان وجود دارد آن است که مرطوب کننده های واژن می توانند به طور منظم مورد استفاده قرار گیرند و فقط محدود به قبل از زمان نزدیکی نمی باشد. تاثیرات مرطوب کننده های واژن طولانی مدت می باشد و سه تا چهار روز به طول می انجامد. برخی مرطوب کننده های واژن دارای اپلیکاتور می باشند که به استفاده واژینال محصول کمک می کند.

از آن جاییکه مرطوب کننده های واژن میزان رطوبت و اسیدی بودن واژن را حفظ می کنند از این روز می توانند به رفع علایم آتروفی واژن (اعم از تحریک و سوزش) در خانم های یائسه کمک نمایند و تنها محدود به بهبود نزدیکی نخواهند بود.

استروژن واژینال با دوز اندک برای بهبود جریان خون در واژن و بهبود ضخامت و کشش بافت واژن در خانم هایی تایید شده است که در دوران قبل و بعد از یائسگی قرار دارند و از خشکی واژن رنج می برند. استروژن واژینال می تواند به عنوان درمان آتروفی واژن به عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود و همانند لوبریکانت ها یا مرطوب کننده های واژن تنها به عنوان یک راه حل موقتی محسوب نمی شود. بنابراین اگر خشکی واژن در دوران یائسگی در خانم ها با گزینه هایی مانند لوبریکانت یا مرطوب کننده ها بهبود نیافت در آن صورت می توان به استفاده از استروژن واژینال نیز توجه داشت.

خانم هایی که از علائم شدید (مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه) یائسگی رنج می برند ممکن است دوز بیشتری از هورمون را دریافت کنند. اما در مورد خانم هایی که تنها به خشکی واژن در یائسگی دچارند استروژن واژینال می تواند به عنوان درمان خشکی واژن در نظر گرفته شود.

از طرفی باید توجه داشت در موارد شدید آتروفی واژن استروژن واژینال بسیار موثر تر از قرص های استروژن می باشد. استروژن واژینال باید در کمترین دوز موثر تجویز گردد. اگر شما به سرطان سینه دچار باشید پزشک قبل از تجویز استروژن (چه خوراکی و چه واژینال) شرایط شما را در نظر خواهد داشت و معایب و مزایای حاصل از تجویز استروژن را خواهد سنجید.

استروژن واژینال برای رفع درد ناشی از نزدیکی اثربخشی بسیار بالایی دارد. در حدود ۹۳ درصد خانم ها پس از درمان بهبود معنی داری را گزارش کرده اند و ۵۷ تا ۷۵ درصد خانم ها نتایج قابل قبولی به لحاظ رضایت جنسی نشان دادند.

استروژن واژینال به فرم های مختلفی در بازار دارویی وجود دارد. تهیه استروژن واژینال به نسخه پزشک نیاز خواهد داشت:

کرم استروژن واژینال به مقدار اندکی در واژن استفاده می شود و دفعات مصرف دو تا سه بار در هفته می باشد. کرم های واژینال با نام های تجاری متعددی در بازار وجود دارند. باید توجه داشت نمی توان کرم های واژینال را به صورت لوبریکانت ها تنها قبل از نزدیکی استفاده کرد. زیرا استروژن می تواند توسط پوست شریک جنسی جذب بدن او شود.

حلقه های واژینال با دوز اندک وارد واژن شده و به مدت سه ماه در موضع اثربخشی موثری دارند و پس از این بازه باید جایگزین شوند. نیازی نیست قبل از نزدیکی حلقه های واژینال را خارج کنید. حلقه های واژینال با دوز اندک تنها خشکی واژن در دوران یائسگی را برطرف می کند. برخی دیگر از حلقه های واژینال با دوز بالای استروژن وجود دارند که برای درمان گرگرفتگی و سایر علائم ناشی از یائسگی استفاده می شوند.

قرص های واژینال نیز وجود دارند که دو بار در هفته و با استفاده از اپلیکاتور یا انگشت مورد استفاده قرار می گیرند. خیلی از خانم ها استفاده از قرص های استروژن را در مقایسه با کرم های استروژن بیشتر ترجیح می دهند.

باید توجه داشت همه فرم های استروژن موثر می باشند و اغلب آن ها عوارض جانبی حداقلی دارند اما پاسخ خانم ها به این محصولات می تواند متفاوت باشد.

اگر درمان استروژن واژینال برای شما مناسب باشد همچنان می توانید از لوبریکانت ها و مرطوب کننده ها نیز در صورت لزوم استفاده کنید. برخی اوقات بعد از استروژن درمانی بافت واژن به نحو مناسبی بازیابی می شود پس از آن شما می توانید استفاده از هورمون را قطع کرده از لوبریکانت ها یا مرطوب کننده ها به تنهایی استفاده کنید.

دکتر زهره کریمی جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی عنوان کردند، در صورتیکه استفاده از روش های درمانی قبلی موثر نباشد، درمان خشکی واژن با لیزر واژینال با طول موج های خاص واژن انجام می شود. بطور کلی لیزر واژینال برای درمان خشکی واژن چهار مرتبه به فاصله یکماه انجام می شود و سپس هر یکسال یکبار دوز یادآور آن تکرار شده و انجام لیزر واژینال در ۹۵ درصد موارد خشکی واژن را به مدت طولانی تری از بین می برد. به این روش جوانسازی واژینال نیز گفته می شود.