اسهال و استفراغ کودکان، چاره‌جویی مادران

اسهال و استفراغ در کودکان نوپا بسیار متداول است. هنگامی که اسهال و استفراغ توأم باشد به معنای عفونت معده یا روده است، اما استفراغ به تنهایی احتمالاً به دلیل عفونت ناشی از سرماخوردگی یا آنفلونزا و یا گاهی در اثر مشکلات جدی‌تر است. اگر کودک شما به شدت بیمار است یا در این مورد تردید دارید باید بی‌درنگ به پزشک مراجعه کنید. شاید توجه به نکات زیر برای کمک به کودک بد حالی که اسهال و استفراغ دارد، به درد شما بخورد.
کودکی که عفونت روده دارد به مایعات بیش‌تر احتیاج دارد تا غذاهای جامد، زیرا اسهال و استفراغ باعث از دست دادن آب بدن می‌شود و کم شدن وزن بیمار نیز به همین دلیل است. اسهال و استفراغ ناشی از عفونت روده یا معده همیشه منشأ ویروسی دارد و مصرف آنتی‌بیوتیک نه تنها چاره‌ساز نیست که اسهال را تشدید هم می‌کند.
چاره‌جویی مادرانی که کودکشان استفراغ می‌کند و باعث تعجب است:
- مشکل چیست؟
- غذایی را که به او می‌دهم برمی‌گرداند.
- به او چه می‌دهید؟
- خیلی زیاد نمی‌دهم. فقط یک لیوان شیر با قاشقی پر از شکر، یک زرده تخم‌مرغ و نمک و کمی هم فرنی تا او از پا نیفتد.
بعد از این همه غذا تازه مادر تعجب می‌کند که چرا فرزندش روی او بالا آورده است!
تنها راه صحیح درمان استفراغ مصرف کم و مکرر مایعات است. منظور از کم یعنی مقدار آن از سی سانتی‌متر مکعب تجاوز نکند و منظور از مایع، مایعات خالص است، نه شیر و غذاهای آبکی و مواد پروتئینی. تمام داروخانه‌ها موادی می‌فروش‌اند که وقتی به آن آب افزوده شود مایع به دست آمده جایگزین آب از دست رفته بدن کودک خواهد شد. در اصل باید این مایع را به کودک داد ولی راه آسان‌تر و ارزان‌تری هم وجود دارد و آن مصرف شربت آب‌لیموست.
شربت آب‌لیمو محتوی ۱۰ درصد شکر و مقداری مواد معدنی است که اگر گاز آن زیاد نباشد نوشیدنی مطبوعی برای کودکان است.
چنان‌چه کودک را مجبور به خوردن مایعی کنید که دوست ندارد، باز آن را بالا می‌آورد. حتی می‌توانید شربت آب‌لیمو را در جایخی بگذارید و پس از یخ‌زدن آن را به کودک بدهید تا بمکد.
هنگامی که کودک استفراغ می‌کند نباید به او شیر داد، زیرا دیر هضم است و هر مادری می‌داند تمیز کردن آن از تمیز کردن شربت آب‌لیمو دشوارتر است. منظور از مصرف مکرر مایعات هر یک ربع یا نیم ساعت در طول روز است. اگر هر وقت کودک مایعات طلب می‌کند مادر به خواست او تن در دهد، کودک استفراغ خواهد کرد. راه آسان برای حل این مشکل کوک کردن ساعت شماطه‌دار است تا هر پانزده دقیقه یک‌بار زنگ بزند. به این ترتیب کودک می‌داند چه موقع باید نوشیدنی خود را بنوشد و اگر صبور باشید و عجله به خرج ندهید، به زودی استفراغ کودک بند می‌آید.
اسهال عفونی حاد همیشه ویروسی است و در موارد خاص باید از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد. اگر به کودک مایعات داده شود از تعداد دفعات مدفوع کاسته می‌گردد و اسهال کم‌کم بند می‌آید. پس از آن کودک دچار یبوست خواهد شد که نیازی به چاره‌جویی نیست، زیرا صرفاً بیانگر این است که روده کاملاً خالی است و چیزی برای تخلیه ندارد.

چند توصیه
- استفراغ در تمام کودکان رایج است و یکی از حالات دوران کودکی است.
- اسهال و استفراغ در اثر عفونت معده و روده به وجود می‌آید و عامل آن ویروس است. به کودکی که اسهال و استفراغ دارد نباید غذاهای پرکالری و شیر و آنتی‌بیوتیک داد.
- مصرف زود به زود و کم حجم مایعات توصیه می‌شود.
- اگر کودک بیمار ضعیف به نظر می‌رسد و از میزان ادرارش کاسته شده است و بدنش سرد و چشمانش بی‌فروغ است و شما نگران هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.