جفت در رحم مادر، چه نقشی دارد؟

جفت چیست؟ شاید این پرسش شما مادر محترمی که باردار بوده و یا قصد بارداری دارید و یا به عنوان فردی که دنبال اطلاعاتی در این زمینه هستید باشد. در این مطلب قصد داریم در مورد جفت و نقش آن در رحم در زمان بارداری صحبت کنیم. یکی از قسمت هایی که در زمان بارداری و در رحم خانم حامله تشکیل می گردد جفت می باشد. جفت عضوی از بدن زنان باردار است که فقط در زمان بارداری و در طرف دیواره داخلی رحم (آندومتر) تشکیل می شود و بعد از زایمان هم از رحم خارج می گردد. ابتدا لازم است ذکر شود که تغذیه جنین از بدن مادر به وسیله بند ناف انجام می شود. اما بند ناف مستقیما به بدن مادر متصل نمی شود. بند ناف از طریق جسمی که در زمان بارداری تشکیل می شود و جفت نام دارد به بدن مادر متصل می شود. در واقع جفت ، رابط بین بند ناف و بدن مادر باردار در ناحیه دیواره رحم است. مواد غذایی و اکسیژن از بدن مادر و از طریق دیواره داخلی رحم وارد جفت شده و از جفت هم به وسیله بند ناف وارد بدن جنین می شود. همینطور مواد زائد و دفعی بدن جنین هم از طریق بند ناف به جفت و از طریق جفت هم به بدن مادر منتقل شده و دفع می شود. شکل زیر ، نمایی از موقعیت رحم ، جفت و بند ناف را در یک زن حامله و در زمان بارداری نشان می دهد.

جفت را به دو بخش یا سطح مادری و جنینی تقسیم بندی می کنند. بخش مادری جفت ، آن سطحی از جفت است که به دیواره داخلی رحم می چسبد و بخش جنینی جفت آن سطحی از جفت است که به بند ناف متصل می گردد. مواد غذایی و اکسیژن از بدن مادر و از طریق خون مادر وارد بخش مادری جفت می شود و از بخش جنینی جفت وارد بند ناف شده و از آن جا هم به جنین منتقل می شود. مواد زائد تولید شده در بدن جنین هم از طریق بند ناف وارد بخش جنینی جفت شده و از بخش مادری جفت وارد خون مادر می شو تا از بدن مادر دفع شود. جفت در واقع رابط بین خون مادر و خون جنین بوده و مواد سالم و زائد را بین دو خون مادر و جنین رد و بدل می کند اما در عین حال مانع ارتباط مستقیم خون مادر با خون جنین و مخلوط شدن آن دو با یکدیگر می شود. جفت ، رابط بین مادر و جنین و وسیله ای جهت ارتباط مادی مادر با جنین است. وزن جفت در زمان زایمان و در حوالی هفته چهلم بارداری در حدود نیم کیلوگرم (۵۰۰ گرم) است.

محل اتصال جفت به رحم در قسمت های مختلف دیواره داخلی رحم (آندومتر) می تواند اتفاق بیفتد و در این خصوص انواع جفت نظیر جفت خلفی ، جفت قدامی و جفت سر راهی مطرح می شود. اگر جفت از قسمت جلویی رحم که نزدیک قسمت جلویی شکم خانم قرار دارد به رحم متصل شود ، به آن جفت قدامی گفته می شود. اگر جفت از قسمت عقبی رحم (در مقابل جفت قدامی) به رحم متصل گردد به آن جفت خلفی گفته می شود. گاهی اوقات هم جفت در محل دهانه رحم قرار می گیرد که به آن هم جفت سر راهی گفته می شود. جفت خلفی ، بهترین نوع اتصال جفت به رحم است. امروزه یکی از مواردی که در اولین سونوگرافی مادران باردار بررسی می گردد ، محل قرار گیری جفت در رحم مادر باردار می باشد. عوامل متعددی می توانند در مورد محل اتصال جفت به رحم نقش داشته باشند که یکی از آن عوامل ، حالت نزدیکی به منظور اقدام به بارداری می باشد. در این خصوص ، مطالعه مطلب بهترین حالت نزدیکی برای بارداری و حاملگی توصیه می گردد.

اتصال بی نقص بند ناف به جفت و همچنین جفت به رحم در کل طول دوران بارداری بسیار مهم است و چنانچه خدای ناکرده به هر دلیلی ، مشکلی برای این اتصالات پیش بیاید ممکن است باعث آسیب رسیدن به جنین و احیانا سقط او شده و در حالت خوشبینانه ممکن است موجب تولد زودرس نوزاد بشود. ؛ زیرا تنها راه تغذیه جنین از همین مسیر است و مشکل در این مسیر یعنی مشکل برای جنین. مراقبت در سه ماهه اول بارداری به منظور محکم شدن اتصال جفت به دیواره رحم بسیار مهم است زیرا اتصال جفت به رحم در سه ماهه اول حاملگی هنوز محکم نشده است و در پایان سه ماهه اول بارداری ، اتصال جفت به رحم تقریبا محکم می شود.

یکی از مسائلی که باید در سه ماهه اول بارداری مد نظر داشت ، جلوگیری از انقباضات شدید و پی در پی رحمی است که ممکن است به سست شدن اتصال جفت به رحم منجر شود. تغذیه سه ماهه نخست بارداری نباید شامل موادی بشود که موجب انقباضات شدید رحمی شود. همچنین انجام عمل نزدیکی در سه ماهه اول بارداری بهتر است با فاصله انجام شود زیرا ارضاء خانم ها معمولا با انقباضات رحمی همراه است و انقباضات پی در پی رحمی ممکن است آسیبی برای اتصال جفت در پی داشته باشد.

یکی از نقش های مربوط به جفت ، ترشح برخی هورمون ها در زمان بارداری است. یکی از هورمون هایی که پس از شروع حاملگی از جفت ترشح می شود ، هورمون HCG (اچ سی جی) است که به هورمون βHCG (بتا اچ سی جی) مشهور است. این همان هورمون معروفی است که پس از انعقاد نطفه و تشکیل جفت ، ترشح شده و وارد خون و ادرار مادر باردار می شود و از طریق اندازه گیری مقدار این هورمون می توان حاملگی را به وسیله آزمایش خون بارداری و یا آزمایش ادرار تشخیص داد.