دوران یائسگی زنان، رژیم غذایی مناسب چیست؟
قطع دائمی قاعدگی(یائسگی) ممکن است به طور زود رس در سن ۴۰ سالگی و یا دیررس در سن۵۵ سالگی اتفاق بیفتد.
قطع دائمی قاعدگی(یائسگی) ممکن است به طور زود رس در سن ۴۰ سالگی و یا دیررس در سن۵۵ سالگی اتفاق افتاده، اما میانگین سنی در این مورد ۵۱ سالگی است.معیار تشخیص یائسگی ۶تا ۱۲ ماه عدم خونریزی ماهیانه است یائسگی تنها یکی از تغییرات بیولوژیک است که در سیستم بافت های بدن در هر دو جنس حدود ۴۵-۶۵ سالگی اتفاق می افتد.
رژیم غذایی مناسب
-میزان غذاهای گیاهی را افزایش دهید، به خصوص از غذاهایی مانند سویا،دانه کتان و روغن کتان،آجیل ها، غلات کامل، سیب، رازیانه، جعفری و آلفالفا که حاوی فیتو استروژن ها هستند استفاده کنید:
-رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی نه تنها عبور از دوران یائسگی را هموار می سازد، بلکه در برابر بیماری های مزمن مخرب همچون بیماری قلبی، سرطان پستان، التهاب مفاصل، آب مروارید(کاتاراکت) و غیره نقش محافظتی دارد.
-با کاهش میزان استروژن در زنان، خطر بروز بیماری های قلبی به شدت افزایش می یابد.
-بیماری قلبی مهمترین علت مرگ ومیر در زنان بالای 50سال شناخته شده است.
-فیتواستروژن ها ترکیبات گیاهی با قابلیت پیوند به گیرنده های استروژن می باشند. این اثر بدون توجه به میزان پایین یا بالای استروژن منجر به تعدیل اثرات استروژن می گردد.
-به خصوص در طی مراحل پیش از یائسگی که بدن در تلاش برای جبران کاهش استروژن های تخمدانی است،میزان استروژن دستخوش تغییرات زیادی می شود.این تغییرات ناگهانی میزان استروژن،علت بسیاری از علائم ایجاد شده مرتبط با یائسگی در کشورهای غربی می باشد.
-با وجود آنکه قدرت فعالیت استروژنی فیتواستروژن ها تنها2% استروژن های انسانی است،اگر میزان استروژن بسیار پایین باشد، اثر نهایی افزایش فعالیت استروژن است.اگر میزان استروژن بسیار بالا باشد، فیتواستروژن ها از طریق اتصال به گیرنده های استروژن مانع از اتصال استروژن ها به این گیرنده ها شده و در نهایت منجر به کاهش اثرات استروژن می گردند.
-افزایش مصرف فیتواستروژن ها در رژیم غذایی باعث کمک به کاهش گر گرفتگی، افزایش رشد و نمو سلول های واژن و جلوگیری از پوکی استخوان می گردد.
-رژیم غذایی سرشار از فیتواستروژن ها منجر به کاهش امکان بروز سرطان پستان و روده بزرگ می گردد.
-مصرف استروژن های سنتتیک و حتی طبیعی خطرات مهمی از جمله افزایش خطر ابتلا به سرطان،بیماری های کیسه صفرا،حمله مغزی و حملات قلبی را بوجود می آورند.
-غذاها و گیاهان حاوی فیتواستروژن ها هیچ یک از عوارض جانبی فوق را ایجاد ننموده و به علاوه به طور قابل توجهی از طریق اشغال گیرنده های استروژن و مکانیسم های دیگر مانع از بروز سرطان پستان می گردند.
-مصرف غذاهای حاوی سویا خطر ابتلا به سرطان،آتروفی واژن و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد:
-جنیستئین و داییدزئین(فیتواستروژن) موجود در سویا اثرات استروژنی ملایمی ایجاد می کنند. -یک فنجان سویا تقریبا معادل 300 میلی گرم ایزوفلاون و معادل با 0.45 میلی گرم استروژن کانژوگه یا یک قرص پرمارین، می باشد:
-درمان با پرمارین خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد، در حالی که مصرف غذاهای حاوی سویا خطر ابتلا به سرطان را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
-در مطالعه ای که بر روی زنان در دوران یائسگی انجام گرفت، زنانی که روزانه معادل با 200 میلی گرم ایزوفلاون سویا مصرف کرده بودند، افزایش تعداد سلول های سطحی پوشش داخلی واژن را داشته که این امر مانع از خشکی و تحریک پذیری واژن که در زنان در دوران پس از یائسگی معمول است، گردید.
-سویا همچنین کلسترول LDL را از اکسیداسیون محافظت می نماید. این موضوع عامل بسیار مهم در پیشگیری از بروز بیماری های قلبی عروقی می باشد.
-ایمنی سویا، با توجه به این واقعیت که سویا از هزاران سال پیش تا به امروز در کشور چین به عنوان ماده غذایی مصرف می شده است، اثبات شده است.
-فرآورده های غذایی حاوی سویای کامل مصرف کنید( فرآورده هایی مانند آرد سویا و سویای کامل) نه فرآورده هایی که از پروتئین های تغلیظ شده سویا تهیه شده اند:
-فرآورده هایی که از سویای کامل تهیه شوند حاوی ایزوفلاون بیشتری می باشند.
-پروتئین های جدا شده از سویا حاوی ایزو فلاون نمی باشند.
مکمل ها
مطالعات بالینی نشان دهنده آن است که موارد زیر در بهبود گر گرفتگی و آتروفی واژن موثر می باشد:
ویتامین E:
در قسمت چرب غشاهای سلولی یافت شده و از عمل تخریبی رادیکال های آزاد جلوگیری می نمایند، ویتامین E آنتی اکسیدان اصلی در تمامی نواحی محلول در چربی بدن می باشد. برای ورود مواد غذایی به سلولها و همچنین خروج مواد زائد از آنها غشاء سلولی بایستی سالم باشد، بنابراین ذخیره کافی ویتامین E برای متابولیسم سالم سلولی ضروری است. در زمان یائسگی ویتامین E نه تنها علائم یائسگی را بهبود بخشیده، بلکه بدن را در برابر سرطان و بیماری های قلبی محافظت می کند و وجود آن ضرورت دارد:
-مطالعات متعدد بالینی حاکی از آن است که ویتامین E ذخیره خونی دیواره واژن را افزایش داده و گرگرفتگی و آتروفی واژن را بهبود بخشیده است.
-در سندروم پیش از قاعدگی و بیماری فیبروکیستیک پستان که هر دو با برهم خوردن تعادل هورمونی مرتبط می باشند، ویتامین E میزان پراکسیداسیون کلسترول بد(LDL) را کاهش داده، تجزیه پلاسمایی(LDL) را بهبود بخشیده، تجمع بیش از حد پلاکتی را مهار نموده، میزان کلسترول خوب(HDL) را افزایش داده و تجزیه فیبرین که یک عامل ایجاد کننده لخته است را افزایش می دهد.
-ویتامین E به میزان زیادی هر دو نوع سیستم دفاعی ایمنی را تقویت می کند: غیر اختصاصی یا ایمنی با واسطه سلولی و اختصاصی یا ایمنی هومورال. ایمنی با واسطه سلولی اولین روش حفاظتی در برابر سرطان می باشد.
-دوز مصرفی: مصرف خوراکی: روزانه ۸۰۰ آی یو(مخلوط توکوفرولها) تا زمانی که علائم بهتر شوند، سپس روزانه۴۰۰ آی یو؛ مصرف موضعی:روغن ویتامین E،کرم ها،پمادها یا شیاف ها را می توان برای بهبود علامتی خشکی و تحریک واژن استفاده کرد.
هسپریدین:
هسپریدین همانند سایر فلاونوئیدها یکپارچگی عروق را بهبود بخشیده و مانع از نفوذ پذیری بیش از حد مویرگی (عامل اولیه گرگرفتگی) می باشد.
-پس از یک ماه مصرف هسپریدین به همراه ویتامین C علائم گرگرفتگی در۵۳% بیماران از بین رفته و در ۳۴%آنها کاهش یافته بود.گرفتگی شبانه عضلات پا،خونریزی بینی و ایجاد کبودی نیز کاهش یافته بود.تنها عارضه جانبی اندکی بوی بد بدن و تعریق و رنگی شدن لباس ها گزارش شده است.
-دوز مصرفی:روزانه ۹۰۰ میلی گرم به همراه حداقل ۱۲۰۰میلی گرم ویتامین سی؛
ویتامین C:
ویتامینC آنتی اکسیدان اولیه تمامی نواحی محلول در آب بدن و قسمت بیرون و درون سلول ها بوده و با ویتامین Eو بتا کاروتن (در بافت های چربی) همکاری می نمایند:
-همانگونه که قبلا اشاره شد ویتامین C با تقویت ساختار کلاژن در سیستم عروقی و در نتیجه ممانعت از نفوذپذیری بیش از حد مویرگی، در بهبود علائم گرگرفتگی همکاری می نمایند.
-ویتامین C ویتامینE اکسید شده را مجددا احیا نموده و آن را به انجام دوباره وظایف بسیارش قادر می سازد.
-ویتامین C به نوبه خود با مهار اکسیداسیون کلسترول LDL، افزایش میزان کلسترول HDL،کاهش میزان کلسترول تام و فشار خون و مهار تجمع پلاکتی در محافظت در برابر بیماری های قلبی عروقی نقش مهمی ایفا می نمایند.
-دوز مصرفی:روزانه ۱۲۰۰میلی گرم؛
گاما اوریزانول(اسید فرولیک):
گاما اوریزانول یک عامل محرک رشد بوده که در غلات وجود داشته و از روغن سبوس گندم تهیه می شود.این ماده در بهبود علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی موثر بوده و همچنین میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش می دهد:
-برای درمان گرگرفتگی،گاما اوریزانول از طریق افزایش عملکرد هیپوفیز و بهبود آزادسازی اندورفین ها از هیپوتالاموس عمل می کند.
-گاما اوریزانول یک ماده طبیعی بسیار ایمن بوده و در مطالعات تجربی و بالینی منجر به بروز عوارض جانبی نگشته است.
-دوز مصرفی:روزانه۳۰۰ میلی گرم؛
درمان گیاهی
درمانهای گیاهی که در ادامه آورده شده است اغلب مقوی رحم به شمار می آیند.اثرات مثبت آنها به علت محتوای فیتواستروژن و توانایی آنها در بهبود جریان خون اندام ها می باشد.این درمان ها به تنهایی موثر بوده اما اغلب برای نیل به اثرات بهتر به همراه یکدیگر استفاده می شوند.
آنجلیکای چینی:
این گیاه درمان عمده بیماری های زنان در آسیا بوده و درمان علائم یائسگی (به خصوص گرگرفتگی) و اختلالات قاعدگی(قاعدگی دردناک،تکرر قاعدگی،عدم قاعدگی) و برای اطمینان از بارداری و زایمان سالم استفاده می شود:
-ترکیبات فعال آنجلیکای چینی دارای آثار استروژنی و نیز استحکام بخشیدن به مویرگ های خونی می باشند که این دو در بهبود گرگرفتگی موثر هستند.
-دوز مصرفی:یکی از اشکال زیر را انتخاب نموده و دوز پیشنهادی سه بار در روز مصرف کنید:
-پودر ریشه(چای):1-2گرم؛
-عصاره مایع:1میلی گرم(یک چهارم قاشق چایخوری)؛
شیرین بیان:
پیش از وقوع یائسگی میزان استروژن نوسانات زیادی داشته و میزان پروژسترون کاهش می یابد. شیرین بیان با کاهش میزان استروژن و تحریک افزایش میزان پروژسترون به صورت هم زمان تعادل هورمونی را برقرار می سازد.
-دوز مصرفی:یکی از اشکال زیر را انتخاب نموده و دوز پیشنهادی را سه بار در روز مصرف کنید:
-پودر ریشه(چای):1-2 گرم؛
-عصاره مایع(1:1):4میلی گرم(1 قاشق چایخوری)؛
-عصاره جامد(به صورت پودر خشک)به نسبت4:1 250 تا 500 میلی گرم؛
پنج انگشت:
اثرات موثر پنج انگشت در بهبود علائم یائسگی به دلیل اثر آن بر عملکرد هیپوفیز و به خصوص ایجاد تغییراتی ترشح FSH و LH می باشد:
-علی رغم اینکه پنج انگشت در گذشته در کشورهای حوزه مدیترانه برای کاهش تمایل جنسی زنان سنین باروری به کار گرفته می شد،این گیاه باعث کاهش تمایل جنسی در زنان یائسه نمی گردد.
-دوز مصرفی:یکی از اشکال زیر را انتخاب نموده و دوز پیشنهادی را سه بار در روز مصرف کنید:
حبه های پودر شده(چای ):1-2گرم؛
-عصاره مایع(1:1):4میلی گرم(1 قاشق چایخوری)
-عصاره جامد(به صورت پودر خشک): به نسبت4:1 250 تا 500 میلی گرم
عصاره جینکگو بیلوبا:
تاثیر جینکگو در افزایش جریان خون سیستم عروق منجر به استفاده از آن به خصوص در بهبود دست وپای سرد و فراموشی مرتبط با یائسگی می گردد:
-در مطالعات بالینی انسانی، عصاره جینکگو در درمان بیماری رینود که یک بیماری عروق محیطی بوده و علامت مشخصه آن سردی انگشتان دست وپاست، موثر واقع شده است.
-همچنین جینکگو در پیشرفت سلامت مغزی بیماران مبتلا به اختلال جریان خون مغز، از طریق افزایش جریان خون و افزایش تولید انرژی در مغز، افزایش برداشت گلوکز توسط سلول های مغزی و حتی بهبود انتقال پیامهای عصبی(حافظه با سرعت انتقال پیام عصبی ارتباط مستقیم دارد)موثر واقع می شود.
-با وجود آنکه بیماران طی2-3 هفته از آثار مثبت جینکگو بهره می بردند، برای تحکیم آثار مصرف آن بایستی حداقل تا12 هفته ادامه یابد. هرچه مدت مصرف جینکگو طولانی تر باشد،آثار آن واضح تر و دوام آن بیشتر است.
-دوز مصرفی:فرآورده حاوی 24% فلاونوئیدهای جینکگو:روزانه 40 میلی گرم؛
استفاده از گیاهانی مانند دیوسکورا، بلک کوهوش وپای شیر پرکرک، به سازگاری بدن با اثرات ناشی از کمبود استروژن یاری می رساند.در حمایت از سیستم عصبی از علف چای و جو دوسر استفاده می شود.
مریم گلی در کاهش گرگرفتگی و تعریق موثر بوده و پنج انگشت در زنان در شرف یائسگی که به علائمی مشابه سندروم پیش از قاعدگی مبتلا هستند موثر است.
طب فیزیکی
-ورزش کردن به صورت منظم: توصیه می شود حداقل ۳۰ دقیقه در روز،۴ بار در هفته یا به طور کلی ۳-۴ ساعت در هفته ورزش کنید:
-اختلال فعالیت اندورفین در هیپوتالاموس عامل اصلی ایجاد گرگرفتگی است. ورزش کردن به صورت منظم منجر به افزایش تولید اندورفین و در نتیجه کاهش شدت و تناوب گرگرفتگی می گردد.
-اندورفین ترکیبی است که درون بدن تولید شده وباعث بهبود خلق وکاهش درد شده و از طریق اثربر عملکرد هیپوتالاموس وقوع گرگرفتگی را کاهش می دهد.
-هیپوتالاموس در قسمت مرکزی مغز واقع شده و پل میان سیستم عصبی و سیستم هورمونی(اندوکرین)می باشد.هیپوتالاموس بسیاری از اعمال بدن از جمله دمای بدن، سرعت متابولیسم، الگوهای خواب، میل جنسی، واکنش به استرس، حالات روحی و آزاد سازی هورمون های هیپوفیز از جمله FSH (هورمونی که ترشح بیش از حد آن منجر به گرگرفتگی می شود)را کنترل می کند.
-در مطالعه ای که در کشور سوئد انجام شد، در میان ۷۹ زن یائسه که در برنامه های منظم ورزشی شرکت کرده بودند،آنها که به صورت میانگین ۳ و نیم ساعت در هفته ورزش کرده بودند، هیچ گونه گرگرفتگی تجربه ننمودند.نتایج مشابهی در مطالعات دیگر در زنانی که تحت هورمون درمانی جایگزین بوده و یا نبوده اند،مشاهده شده است.
-ورزش منظم نتایج مفید دیگری نیز به دنبال خواهد داشت:کاهش میزان کلسترول خون،کاهش آسیب استخوانی،افزایش توانایی تحمل استرس، بهبود جریان خون،بهبود عملکرد قلب، بهبود مصرف اکسیژن و مواد غذایی در بافت ها؛ افزایش تحمل و میزان انرژی؛ افزایش نفس و خلق؛ و کاهش قند خون؛
منبع:
پارسی ونوس
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼