آموزش نماز به کودکان، والدین بخوانند

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد فروهر، استاد مرکز تخصصی نماز و از اساتید طرح نیک با اشاره به اینکه برگزاری طرح نیک (آموزش نحوه دعوت کودکان به نماز تحت عنوان نماز یاوران کوچک) و گفت‌‌و‌گو با مدیران و مربیان مهدهای کودک کمک زیادی به بررسی و ارزیابی مشکلات مربوط به دعوت کودکان به نماز کرده است، گفت: در نگاه کلی بسیاری از خانواده‌ها دغدغه نماز برای بچه‌های خود را نداشتند و ندارند.

چرا خانواده‌ها دغدغه نماز کودکان خود را ندارند؟

وی در خصوص اینکه چرا خانواده‌ها دغدغه نماز کودکان خود را ندارند؟ گفت: خانواده‌ها نمی‌دانند نقش نماز در زندگی بچه‌ها چیست و چرا قرآن بر نماز خوان شدن بچه‌ها تأکید کرده و فرموده است: «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ؛ و کسان خود را به نماز فرمان ده»(آیه ۱۳۲ سوره طه). مسئله جدی که در ارزیابی‌ها به دست آوردیم این است که نماز می‌تواند کارگشا باشد.

این مدرس مرکز تخصصی نماز عنوان کرد: در جلساتی که برای خانواده‌ها و مربیان برگزار می‌شود برای آنها تشریح می‌کنیم که نماز چه نقش مهم و تأثیرگذاری می‌تواند در زندگی بچه‌ها داشته باشد. حتی بسیاری از خانواده‌ها نمی‌دانند که نماز بچه‌ها از هفت سال باید آغاز شود و از آنجایی که اصلاً چنین دغدغه‌ای برای خانواده‌ها وجود نداشت در مرحله اول تلاش می‌کنیم این دغدغه را برای خانواده‌ها ایجاد کنیم. اگر بچه‌ها در کودکی نماز‌خوان شوند در بزرگ‌سالی از بسیاری از آفت‌های اجتماعی به دور می‌مانند.

باید روش‌های ارائه مفاهیم نمازی ابداع شود

وی به مشکلات خانواده‌هایی که دغدغه نماز کودکان خود را دارند نیز اشاره کرد و گفت: این خانواده‌ها هم روش‌های دعوت کودکان به نماز را بلد نیستند. باید توجه کنیم اینکه صرفاً خودمان نماز بخوانیم یا سرصف به بچه‌ها بگوییم که نماز بخوانید کافی نیست. دیگر سخنرانی صرف پاسخ‌گوی سؤال‌های متعدد بچه‌ها نیست و باید روش‌های ارائه مفاهیم نمازی ابدا شود. بچه‌ها می‌توانند از طریق بازی، نقاشی، همسالان و … مفاهیم نماز را به صورت تأثیرگذار دریافت کنند. اکنون بچه‌ها با سخنرانی و حرف‌های کلیشه‌ای ارتباط برقرار نمی‌کنند اما اگر همین مفاهیم در قالب بازی طراحی شود، بچه با تمام وجودش وارد این حوزه می شوند.

حجت‌الاسلام فروهر به تأثیر عمیق تصاویر و مفاهیم نامناسب در فضای مجازی بر روی معنویت بچه‌ها اشاره کرد و گفت: اکنون بچه‌های بسیار کوچک با استفاده از تلفن همراه مسائلی را مشاهده کرده و درگیر آن می‌شوند که مناسب سن آنها نیست از سوی دیگر دنیای بچه‌ها با انیمیشن عجین شده است. آنها ساعت‌ها با تلفن همراه بازی می‌کنند و رنج سنی مالکیت موبایل در ایران به ۱۱ سال رسیده، همچنین روزانه ۲۳ میلیون جوان روزی حداقل سه ساعت بازی کامپیوتری انجام می‌دهند که این امر بر خلاقیت و ذهن بچه‌ها و جوانان تأثیر می‌گذارد.

نمی‌دانیم با فضای مجازی که بچه‌ها را از معنویت دور می‌کند چه کنیم

وی تصریح کرد: بچه‌ها در دنیایی متفاوت از ما سیر می‌کنند و اگر می‌خواهیم مفهوم نماز را به بچه‌ها منتقل کنیم باید دنیای آنها را بشناسیم و وارد دنیای ذهن آنها شویم. واقعیت این است که اکنون در بحث نماز و کودک نمی‌دانیم با مانع فضای مجازی که بچه‌ها را از فضای معنوی دور می‌کند چه کنیم. بچه‌ای که پای گوشی نشست و صحنه‌هایی را دید که نباید و بازی‌هایی را انجام داد که نباید، این صحنه‌ها و بازی‌ها تأثیر مستقیم بر معنویت و نماز او می‌گذارد.

کسی که بچه دارد، باید بچه شود

با شرایط موجود چه باید کرد؟ سؤالی بود که از این مبلغ نماز پرسیدیم که وی پاسخ داد: مبلغان متخصصی که بتوانند مفاهیم نمازی را در قالب هنر، شعر، داستان و … به اقتضای ذهن بچه به او منتقل کنند باید تربیت شوند. روایتی از حضرت علی(علیه‌السلام) نقل شده که می‌فرمایند: کسی که بچه دارد باید بچه شود. ما هر وقت می‌خواهیم به مسئله نماز و کودک نگاه کنیم از زاویه دید یک بزرگ‌تر به این موضوع نگاه می‌کنیم. باید خود را جای بچه‌ها بگذاریم. بچه‌ها به راستی سؤال دارند مثلاً می‌خواهند بدانند خدایی به این بزرگی چه نیازی به نماز ما دارد؟ اگر کودکی چنین سؤالی پرسید باید به او پاسخ دهیم: خدا به نماز ما نیاز ندارد ما به خدا و نماز نیاز داریم. ما خانه‌هایمان را رو به خورشید می‌سازیم تا از نور خورشید استفاده کنیم خورشید که به ما نیازی ندارد. ما هم اگر قلب نورانی می‌‌خواهیم باید به نماز متوسل شویم. نماز را هم خدا برای رشد انسان گذاشته است.

وی ادامه داد: از آنجایی که اکنون بچه‌ها با انیمیشن، دنیای مجازی، بازی و … بیشتر ارتباط دارند، می‌توان مفاهیم نمازی را در این قالب ارائه کرد. باید مفاهیم نمازی را در قالب دنیای ذهن بچه‌ها با همان ادبیات کودکانه طراحی و به بچه‌ها ارائه کنیم. در این خصوص هم باید وسایل کمک آموزشی در اختیار خانواده‌ها قرار دهیم. باید نرم‌افزارها و لوح‌‌های فشرده‌ای باشد که خانواده‌ها بتوانند داستان‌های نمازی و بازی‌ها نمازی را به بچه‌ها ارائه کنند.

فروهر در پاسخ به این سؤال که آیا چنین نرم‌افزارهایی داریم؟

گفت: کارهایی شده اما آنقدر کم است که اگر بگوییم نداریم بهتر است. خلاء بزرگی در این زمینه داریم.