دندان درآوردن نوزاد، هر آنچه باید بدانید
تغذیه مادر و انتخاب صحیح مواد غذایی در دوران بارداری، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و این امر نه تنها بر رشد همه اُرگان‌های جنین مؤثر است.
تغذیه مادر و انتخاب صحیح مواد غذایی در دوران بارداری، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و این امر نه تنها بر رشد همه اُرگان‌های جنین مؤثر است بلکه نقش تعیین کننده‌ای به‌ویژه، در سلامت و رشد استخوان‌ها، دندان‌ها، و هم‌چنین سایر اعضای بدن کودک پس از تولد او نیز دارد.
دندان‌های شیری قبل از تولد و در دوران بارداری مادر، زیر لثه‌های کودک به‌خوبی شکل یافته‌اند.
نتایج تحقیقات به عمل آمده در این زمینه، نشان می‌دهد که بین تغذیه و داشتن دندان‌های سالم رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. مواد غذایی مناسب در سلامت دندان‌ها به شرح زیر می‌باشد:
- کلسیم و فسفر: که منابع اصلی تأمین آن‌ها شیر و پنیر و سایر فرآورده‌های لبنی می‌باشد.
- ویتامین D: روغن کبد ماهی و آفتاب از مهم‌ترین منابع این ویتامین محسوب می‌شوند.
- ویتامین C: در پرتقال، گریپ‌فروت، و سایر مرکبات و هم‌چنین گوجه‌فرنگی خام به فراوانی یافت می‌شود.
- احتمالاً ویتامین A و نیز ویتامین‌های گروه B در این امر بی‌تأثیر نیستند.
دندان‌های دائمی که پس از شش سالگی ظاهر می‌شوند، چند روز پس از تولد نوزاد شروع به شکل‌گیری می‌کنند. البته در این سن که نوزاد تنها از طریق شیر مادر تغذیه می‌شود، به اندازه کافی از کلسیم و فسفر موجود در شیر بهره می‌گیرد. در مورد ویتامین‌های C و D نیز لازم به یادآوری است که با تجویز پزشک، این دو ویتامین را که به صورت قطره در داروخانه‌ها موجود می‌باشد، می‌توان مستقیماً به داخل شیر درون شیشه نوزاد افزود و یا پس از افزودن مقدار کمی آب به او داد.
فلوئور نیز از عوامل مؤثر در استحکام دندان‌ها است که معمولاً در برخی از کشورها به آب آشامیدنی افزوده می‌شود. مادران در دوران بارداری خود می‌توانند از خمیر دندان‌های حاوی فلوئور برای شست‌وشوی دندان‌های خود استفاده نمایند. اما اگر در آب شهری محل زندگی، فلوئور وجود ندارد، پس از مشورت با دندان‌پزشک می‌توان مقدار کمی از آن را بر سطح لثه‌های کودک (پس از یک سالگی)، مالید.
ظاهر شدن اولین دندان‌های کودک
هیچ قاعده و قانون مشخصی در این مورد وجود ندارد. در برخی از نوزادان اولین دندان‌ها که دو دندان ثنای پیشین می‌باشند، در سن ۴ ماهگی ظاهر می‌شود و در بعضی دیگر، این امر ممکن است تا یک سالگی به تعویق افتد.
زمان دندان درآوردن هیچ نقشی در تعیین سلامتی و یا استحکام آن‌ها ندارد.
در اغلب کودکان، در سن ۷ ماهگی اولین دندان‌ها شروع به ظاهر شدن می‌کند و در سن ۵/۳ سالگی، دندان‌های شیری او کامل می‌شوند.
در بیشتر اطفال، نیش زدن دندان‌ها با ناراحتی‌هایی نظیر بی‌اشتهایی، ریزش شدید آب دهان، بی‌قراری و حتی بی‌خوابی شبانه همراه است.
از آن‌جایی که کودک احساس خارش شدیدی در محل لثه‌ها می‌کند، اشیاء مختلف را به دهان برده و با شدت بر روی لثه‌های خود می‌کشد.
وظیفه مادر دور کردن اشیاء از دسترس کودک نیست، بلکه ضدعفونی کردن آن‌ها و شست‌وشوی مرتب دست‌های اوست.
به دهان بردن اشیاء تا سن یک سال و نیم امری کاملاً طبیعی و حتی ضروری است. زیرا این تنها راه شناخت و لمس دنیای خارج توسط کودک است. برخی از مادران با این امر طبیعی با حساسیت زیاد و غیر منطقی برخورد می‌کنند و این در حالی است که ممانعت کودک از این لمس‌ها، در کاهش قوه ادراک و هوشی او تأثیر مستقیم دارد.
گروهی از کودکان برای تسکین خارش لثه‌هایشان، گوشه‌ای از ملحفه، روتختی و حتی لباس خود را به دهان برده و بر روی لثه می‌کشند. دلیلی برای بازداشتن آن‌ها از این عمل وجود ندارد. فقط کافی است پارچه مورد نظر را مرتباً شسته و هر چند روز یک بار در آب جوش جوشاند.
بسیار شنیده می‌شود که بیماری‌هایی عفونی نظیر اسهال، برونشیت و تب را به دندان درآوردن طفل ربط می‌دهند. در حالی که این نظرات هیچ گونه پایه و اساس علمی ندارد. بیماری‌های فوق در اثر ورود میکروب به داخل بدن کودک ظاهر می‌شود. اما به این دلیل که طفل از دو تا سه هفته قبل از نیش زدن دندان‌ها، به علت احساس خارش زیاد لثه‌ها، بیش از هر زمان دیگری اشیاء را به داخل دهان خود می‌برد، بیش از مواقع دیگر در معرض ابتلا به این ناراحتی‌ها قرار دارد. مطمئناً رعایت نکات بهداشتی، راهی مطمئن در پیش‌گیری و مبارزه با بیماری‌های عفونی است.
چند توصیه مفید
- به هنگام دندان درآوردن از دادن غذاهای گرم به کودک، که موجب سوزش لثه‌ها می‌شود، خودداری شود. بهتر است غذا را بیشتر به صورت آبکی، له شده و نسبتاً سرد همراه با ماست به کودک داد.
- دادن وسیله‌ای (لثه‌گیر) به‌دست کودک از جنس نه چندان نرم و نه چندان سخت که در داروخانه‌ها موجود می‌باشد؛ گاه در تسکین خارش لثه‌ها مؤثر است. البته بهتر آن است که نیم ساعت قبل از دادن آن به کودک، آن را در داخل یخچال گذاشته تا کمی سرد شود. این وسیله اگر مرتباً شسته نشود و با زنجیرهای مخصوص به گردن طفل آویزان نشود، در اثر تماس با فرش و یا موکت، میکروب‌ها را به خود می‌گیرد و از این طریق کودک در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی قرار می‌گیرد.
- به هنگام دندان درآوردن، مکیدن پستانک نه تنها موجب تسکین و دل‌داری کودک نمی‌شود، بلکه علاوه بر تشدید درد لثه‌ها، خود وسیله‌ای جهت انتقال انواع میکروب‌ها به دهان اطفال می‌باشد.
- گاه احساس ناراحتی در ناحیه لثه‌ها آن‌قدر شدید است که کودک از مکیدن سر پستانک شیشه شیر خودداری می‌کند. در این صورت، می‌توان شیر را توسط لیوان و یا قاشق به او داد.
- والدین می‌توانند میوه‌ها را کاملاً له کرده و یا آب آن‌ها را به کودک بدهند.
- بیماری‌هایی از قبیل اسهال، تب و … را نباید طبیعی و در رابطه با دندان درآوردن طفل قلمداد نمود بلکه بایستی جهت مداوای کودک سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
دندان‌های شیری قبل از تولد و در دوران بارداری مادر، زیر لثه‌های کودک به‌خوبی شکل یافته‌اند.
نتایج تحقیقات به عمل آمده در این زمینه، نشان می‌دهد که بین تغذیه و داشتن دندان‌های سالم رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. مواد غذایی مناسب در سلامت دندان‌ها به شرح زیر می‌باشد:
- کلسیم و فسفر: که منابع اصلی تأمین آن‌ها شیر و پنیر و سایر فرآورده‌های لبنی می‌باشد.
- ویتامین D: روغن کبد ماهی و آفتاب از مهم‌ترین منابع این ویتامین محسوب می‌شوند.
- ویتامین C: در پرتقال، گریپ‌فروت، و سایر مرکبات و هم‌چنین گوجه‌فرنگی خام به فراوانی یافت می‌شود.
- احتمالاً ویتامین A و نیز ویتامین‌های گروه B در این امر بی‌تأثیر نیستند.
دندان‌های دائمی که پس از شش سالگی ظاهر می‌شوند، چند روز پس از تولد نوزاد شروع به شکل‌گیری می‌کنند. البته در این سن که نوزاد تنها از طریق شیر مادر تغذیه می‌شود، به اندازه کافی از کلسیم و فسفر موجود در شیر بهره می‌گیرد. در مورد ویتامین‌های C و D نیز لازم به یادآوری است که با تجویز پزشک، این دو ویتامین را که به صورت قطره در داروخانه‌ها موجود می‌باشد، می‌توان مستقیماً به داخل شیر درون شیشه نوزاد افزود و یا پس از افزودن مقدار کمی آب به او داد.
فلوئور نیز از عوامل مؤثر در استحکام دندان‌ها است که معمولاً در برخی از کشورها به آب آشامیدنی افزوده می‌شود. مادران در دوران بارداری خود می‌توانند از خمیر دندان‌های حاوی فلوئور برای شست‌وشوی دندان‌های خود استفاده نمایند. اما اگر در آب شهری محل زندگی، فلوئور وجود ندارد، پس از مشورت با دندان‌پزشک می‌توان مقدار کمی از آن را بر سطح لثه‌های کودک (پس از یک سالگی)، مالید.
ظاهر شدن اولین دندان‌های کودک
هیچ قاعده و قانون مشخصی در این مورد وجود ندارد. در برخی از نوزادان اولین دندان‌ها که دو دندان ثنای پیشین می‌باشند، در سن ۴ ماهگی ظاهر می‌شود و در بعضی دیگر، این امر ممکن است تا یک سالگی به تعویق افتد.
زمان دندان درآوردن هیچ نقشی در تعیین سلامتی و یا استحکام آن‌ها ندارد.
در اغلب کودکان، در سن ۷ ماهگی اولین دندان‌ها شروع به ظاهر شدن می‌کند و در سن ۵/۳ سالگی، دندان‌های شیری او کامل می‌شوند.
در بیشتر اطفال، نیش زدن دندان‌ها با ناراحتی‌هایی نظیر بی‌اشتهایی، ریزش شدید آب دهان، بی‌قراری و حتی بی‌خوابی شبانه همراه است.
از آن‌جایی که کودک احساس خارش شدیدی در محل لثه‌ها می‌کند، اشیاء مختلف را به دهان برده و با شدت بر روی لثه‌های خود می‌کشد.
وظیفه مادر دور کردن اشیاء از دسترس کودک نیست، بلکه ضدعفونی کردن آن‌ها و شست‌وشوی مرتب دست‌های اوست.
به دهان بردن اشیاء تا سن یک سال و نیم امری کاملاً طبیعی و حتی ضروری است. زیرا این تنها راه شناخت و لمس دنیای خارج توسط کودک است. برخی از مادران با این امر طبیعی با حساسیت زیاد و غیر منطقی برخورد می‌کنند و این در حالی است که ممانعت کودک از این لمس‌ها، در کاهش قوه ادراک و هوشی او تأثیر مستقیم دارد.
گروهی از کودکان برای تسکین خارش لثه‌هایشان، گوشه‌ای از ملحفه، روتختی و حتی لباس خود را به دهان برده و بر روی لثه می‌کشند. دلیلی برای بازداشتن آن‌ها از این عمل وجود ندارد. فقط کافی است پارچه مورد نظر را مرتباً شسته و هر چند روز یک بار در آب جوش جوشاند.
بسیار شنیده می‌شود که بیماری‌هایی عفونی نظیر اسهال، برونشیت و تب را به دندان درآوردن طفل ربط می‌دهند. در حالی که این نظرات هیچ گونه پایه و اساس علمی ندارد. بیماری‌های فوق در اثر ورود میکروب به داخل بدن کودک ظاهر می‌شود. اما به این دلیل که طفل از دو تا سه هفته قبل از نیش زدن دندان‌ها، به علت احساس خارش زیاد لثه‌ها، بیش از هر زمان دیگری اشیاء را به داخل دهان خود می‌برد، بیش از مواقع دیگر در معرض ابتلا به این ناراحتی‌ها قرار دارد. مطمئناً رعایت نکات بهداشتی، راهی مطمئن در پیش‌گیری و مبارزه با بیماری‌های عفونی است.
چند توصیه مفید
- به هنگام دندان درآوردن از دادن غذاهای گرم به کودک، که موجب سوزش لثه‌ها می‌شود، خودداری شود. بهتر است غذا را بیشتر به صورت آبکی، له شده و نسبتاً سرد همراه با ماست به کودک داد.
- دادن وسیله‌ای (لثه‌گیر) به‌دست کودک از جنس نه چندان نرم و نه چندان سخت که در داروخانه‌ها موجود می‌باشد؛ گاه در تسکین خارش لثه‌ها مؤثر است. البته بهتر آن است که نیم ساعت قبل از دادن آن به کودک، آن را در داخل یخچال گذاشته تا کمی سرد شود. این وسیله اگر مرتباً شسته نشود و با زنجیرهای مخصوص به گردن طفل آویزان نشود، در اثر تماس با فرش و یا موکت، میکروب‌ها را به خود می‌گیرد و از این طریق کودک در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی قرار می‌گیرد.
- به هنگام دندان درآوردن، مکیدن پستانک نه تنها موجب تسکین و دل‌داری کودک نمی‌شود، بلکه علاوه بر تشدید درد لثه‌ها، خود وسیله‌ای جهت انتقال انواع میکروب‌ها به دهان اطفال می‌باشد.
- گاه احساس ناراحتی در ناحیه لثه‌ها آن‌قدر شدید است که کودک از مکیدن سر پستانک شیشه شیر خودداری می‌کند. در این صورت، می‌توان شیر را توسط لیوان و یا قاشق به او داد.
- والدین می‌توانند میوه‌ها را کاملاً له کرده و یا آب آن‌ها را به کودک بدهند.
- بیماری‌هایی از قبیل اسهال، تب و … را نباید طبیعی و در رابطه با دندان درآوردن طفل قلمداد نمود بلکه بایستی جهت مداوای کودک سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
پ
منبع:
بی بی سنتر
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼