تشخیص دیابت در کودکان، چگونه بفهمید؟

هر روز تعداد کودکان مبتلا به دیابت در حال افزایش است. برخی از کودکان حتی قبل از تولد در حالی که در شکم مادرشان هستند به دیابت مبتلا می باشند. دلیل این افزایش شدید ابتلا به دیابت در کودکان شیوه ی زندگی ناسالم امروزی است. کودکان شدیداً به فست فودها و نوشیدنی ایی که اشباع از شکر و مواد افزودنی است اعتیاد یافته اند. علاوه بر همه ی این موارد،بازی های ویدئویی و اینترنت سبب افزایش بی تحرکی شده است. باید به کودکانی که در سنین پایین به دیابت مبتلا می گردند نحوه ی تطابق با بیماریشان را آموزش داد. در این مقاله چگونگی تشخیص دیابت در کودکان مرور می شود. دیابت بامزه به دو گروه اصلی دیابت نوع ۱ و ۲ تقسیم می شود. دیابت نوع ۱ بیشتر در میان کودکان شایع است در این حالت بدن قادر به تنظیم قند خون نیست زیرا به دلایلی پانکراس از انجام اعمال طبیعی خود باز می ماند. پانکراس که مسئول ترشح هورمون انسولین است دیگر قادر به سنتز و ترشح انسولین نیست. انسولین هورمونی است که برای ذخیره و اکسید اسیون گلوکز در کبد و سایر سلول های بدن ضروری است.

علائم تشخیص دیابت در کودکان:

جستجوی علایم مشخص در میان کودکان کار بسیار دشواری است، حتی برخی از این علایم از چشم والدین مخفی می مانند زیرا آنرا با ناآرامی کودک اشتباه می گیرند. با این حال برای شناسایی این علایم نیاز به بررسی و توجه دقیق تری می باشد.

علایم زیر می تواند نشانه هایی از وجود دیابت در کودکان باشد:

- احساس ضعف دایمی

- خوابیدن بیش از حد معمول

- بی حال و بدخویی کودک

- عدم علاقه به بازی های بیرون از خانه و فعالیت های معمول

- شکایت کودک از سردرد و معده درد

- عصبانیت سریع

- کودک از نوسانات خلقی و حالات روحی متفاوت رنج می برد

- کودک دست پاچه و آشفته حال باشد

- در کودکان ۲ تا ۳ ساله، وجود هر گونه ترشح چسبناک در ادرار می تواند نشانه ی بالا بودن قند و وجود قند اضافه در ادرار باشد. این علامت نشانه ی احتمالی وجود دیابت است و باید هرچه سریعتر آزمایش تشخیص دیابت انجام گیرد.

- یکی از علائم گمراه کننده شب ادراری است. خیس کردن رختخواب در سنین پایین ممکن است علامت هشداردهنده ای برای والدین محسوب نشود. اما باید این مسئله را جدی گرفت، به خصوص اگر قبلا زیاد این عمل از کودک سر نمی زده ولی در چند ماه اخیر مکررا شب ادراری داشته باشد. این حالت می تواند علامت دیابت باشد، زیرا این کودکان آنقدر آشفته هستند که رؤیا را از واقعیت تشخیص نداده و در حالت خواب رختخواب خود را خیس می کنند.

- تشنگی بسیار زیاد و به دنبال آن تکرر ادرار. تعداد دفعات مراجعه به دستشویی کودک را همیشه مراقب باشید. از آن جایی که قند خون بالا می رود کلیه ها برای دفع مقدار اضافی قند فعالیت بیشتری کرده و آنرا همراه با آب به صورت ادرار از بدن خارج می کنند و از آن جایی که آب بیشتری از بدن خارج می شود بدن دچار کم آبی شده و کودک بیشتر احتیاج به آب پیدا می کند.

- از دست رفتن اشتها یا گرسنگی دائمی نیز از علائم دیابت است. هر دو این علائم از طرف والدین نادیده گرفته می شود زیرا والدین عدم توجه به غذا را به بازیگوشی بچه مرتبط می دانند و خوردن زیاد را مرتبط با سن رشد کودک در نظر می گیرند.

- کودکان مبتلا به دیابت نوع یک معمولا غذای زیادی می خورند، اما کاهش وزن دارند. کاهش وزن بدون علت مشخص به خاطر عدم توانایی بدن در جذب انرژی از غذاهایی است که مصرف می شود. این موضوع سبب می گردد چربی هایی که در سلول ها ذخیره بوده اند مصرف شده و وزن بدن علیرغم خوردن غذا کاهش می یابد.

- یکی از علائم خطرناک دیابت در کودکان از خواب بیدار نشدن است. این موضوع می تواند مرتبط با افت شدید قند خون باشد در این حالت لازم است مقداری ماده ی شیرین نظیر آب پرتقال یا یک قاشق پر شکر به کودک خوراند.

انواع آزمایشات قند خون:

در نمونه های خونی تهیه شده از همه ی انواع دیابت نوع یک اتوآنتی بادی وجود دارد که بنام ketones معروف است. این ماده بعد ازشکسته شدن چربی در بدن ساخته می شود وجود این محصول جانبی در این نوع دیابت بسیار شایع است و می تواند در نمونه های خون یا ادرار شناسایی شود.

آزمایش قندخون ساده:

چنانچه اکثر نشانه های ذکر شده را در کودک خود مشاهده کردید باید پزشک را از آن مطلع کرده و از پزشک بخواهید که برای کودک شما آزمایش اندازه گیری قند خون درخواست کند. چنانچه قند خون کودک شما مساوی ۲۰۰ میلیگرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد نشان دهنده ی ابتلا کودک به دیابت است.

آزمایش A1C

برخی از پزشکان چنانچه درمورد نتایج آزمایش ساده ی قندخون اطمینان نداشته باشند برای تایید آزمایش از آزمایش هموگلوبین گلیکوزیه که به آن آزمایش A1C نیز گفته می شود، استفاده می کنند. این آزمایش میزان قندی را که در خون به هموگلوبین متصل شده است به درصد بیان می کند و از آن جایی که گلبول های قرمز هر ۳ ماه تخریب شده و گلبول های جدید ساخته می شوند، نتایج این آزمایش نشان دهنده ی میزان اتصال قند به هموگلوبین در طی ۳ ماهه گذشته است چنانچه مقدار آن برابر ۵/۶درصد یا بالاتر باشد نشانه ی ابتلا کودک به دیابت است.

آزمایش قندخون ناشتا:

در این آزمایش بعد از یک شب ناشتا نمونه ی خون از کودک برای سنجش مقدار قند خون تهیه می شود. برای این آزمایش کودک باید به مدت یک شب (حداقل ۸ ساعت) ناشتا باشد .اگر جواب آزمایش بیش از ۱۰۰ میلیگرم در دسی لیتر باشد نشانه ی Pre- diabetes است و چنانچه برابر با ۱۲۶ میلیگرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، نشانه ی ابتلا کودک به دیابت می باشد.

انجام آزمایش قند خون در خانه:

همه ی والدین کودکان دیابتی باید یک دستگاه اندازه گیری قند خون یا گلوکومتر در خانه داشته باشند. استفاده از این دستگاه بسیار آسان است. از پزشک خود در مورد نحوه ی استفاده از این دستگاه سوال کنید. تعداد دفعات آزمایش قندخون در روز و زمان انجام آزمایشات را از پزشک معالج جویا شوید. چنانچه باید با انسولین کودک خود را درمان کنید،نحوه ی تزریق و محل های تزریق را از پزشک بپرسید. چنانچه از پمپ انسولین استفاده می کنید کار با پمپ و مراقبت های لازم را آموزش ببینید. آموزش لازم را در هنگام افت قند خون از پزشک جویا شوید. والدین باید مراقب میزان فعالیت کودک دیابتی خود باشند. تا زمانی که کودک به تنهایی قادر به انجام مسئولیت های مراقبت از بیماری خود نیست، والدین باید این مسئولیت را با دقت برای او انجام دهند. کودکان دیابتی با کودکان سالم تفاوتی ندارند تنها با درمان مناسب می توانند به اندازه ی سایر کودکان فعال و شاد باشند.