بیماری قلبی مادرزادی در کودکان، راه‌های پیشگیری

محمدرفیع خورگامی، متخصص قلب کودکان با بیان اینکه نارسایی قلب یعنی قلب توانایی خونرسانی را به ارگان های دیگر بدن ندارد، افزود: با این هدف، نوزادان و شیرخوارگان را تا دو سال درنظر می گیریم تا ببینیم بیماریهای مادرزادی قلبی نداشته باشند؛ این بیماری ها علائم مختلفی دارند که یکی از مهم ترینشان، نداشتن تغذیه مناسب و وزن شیرخوار است. یعنی نوزاد، غذا خوب نمی خورد و وزن گیری نمی‌کند.
وی یکی دیگر از علائم را کبودشدگی لب ها و اندام های تحتانی دانست و ادامه داد: در بعضی از بیماری ها ممکن است خفیف باشد و بعضی وقت ها شدید؛ اگر والدین دقت کافی نداشته باشند متوجه این علائم نمی‌شوند.
متخصص قلب کودکان با بیان اینکه طیف علائم بیماریهای مادرزادی قلبی وسیع است، تاکید کرد: وقتی شیرخوار به سن کودکی وارد می شود، یکی از علائم همان نداشتن وزن گیری مناسب است . کودک در بازی با دوست خود کم می آورد، یعنی دچار تنگی نفس می شود و نمی تواند یک بازی و ورزش را به انتها برساند و یا دچار درد سینه و تپش قلب می شود.
وی تشکیل قلب از دوره جنینی را بسیار پیچیده دانست و افزود: اگر در سیر تکامل، اختلالی در تشکیل ساختار قلب ایجاد شود، احتمال ابتلا به بیماری های مادرزادی قلبی، بیشتر می شود؛ قلب از چهار حفره و چهار دریچه تشکیل شده است و بین قلب طرف سمت راست و چپ یک دیواره وجود دارد: دیواره بین دهلیزی و دیواره ای که در پایین بین دو بطن وجود دارد و به دیواره بین دوبطنی و بین بطنی معروف است.
خورگامی، ادامه داد: یکی از شایع ترین بیماری ها در این دوران، وجود سوراخ هایی در بین این دیواره هاست و از طرفی دریچه های قلب ممکن است دچار تنگی و نارسایی شوند.
وی با بیان اینکه بیماری قلبی مادرزادی از زمان جنینی وجود دارد، گفت: در نتیجۀ وجود دستگاه های تصویربرداری مناسب قدرت تشخیص بالا این امکان فراهم می شود که در هفته های بعد از ١٢تا ١٤ بیماری قلبی مادرزادی، تشخیص داده شود.
این متخصص قلب کودکان در خصوص بیماری های قلبی بی علاج در دوره جنینی افزود: بیماری های قلبی پیچیده که گاهی بیماری های بی علاجند، قابل تشخیصند و تصمیم گیری در مورد ادامه حاملگی می تواند مورد بررسی قرار گیرد. البته در دوره جنینی امکان درمان و اصلاح بیماری های مادرزادی قلبی را نداریم مگر یک دسته از بیماری های ساده که می توان با دادن داروهای خوراکی به مادر، آن را کنترل کرد.
وی با تاکید بر اینکه تشخیص بیماری های قلبی نیاز به دقت بالا هم از طرف پزشک هم از طرف والدین دارد، ادامه داد: واقعیت امر این است که علل بیماری های قلبی، هنوز تشخیص داده نشده است؛ اما بسیاری، عامل ژنتیک را نقش اصلی در بیماری ها می دانند و مطابق آن یک سلسله اختلالات ژنتیکی با بیماری های قلبی وجود دارد.
خورگامی، در خصوص نحوه تشیخص این بیماری تاکید کرد: قدم اول در تشخیص بیماری های قلبی، شک به بیماری های قلبی براساس علائمی است که والدین به ما می دهند، سپس، استفاده از ابزارهای پزشکی، معاینه قلب و کل بدن ؛ که ابزار تشخیصی مهم قلبی، دستگاه اکوکاردیوگرافی است .این دستگاه به کودک صدمه نمی زند و وسیله های دیگر، نوار قلب و آنژیوگرافی است.
وی ادامه داد: سوراخ بین دهلیزی و بطنی ممکن است خود به خود بسته یا بازتر شود. اگر تا دوسالگی بسته شد، شد اگر نشد دیگر بسته نمی شود. ما براساس میزان و معیارهای خودمان تعیین می کنیم که کودک نیاز به جراحی دارد یا نه؟ این عمل، جراحی قلب باز است.
متخصص قلب کودکان در ادامه تصریح کرد: با وسایل جدیدی که وجود دارد، ممکن است این سوراخ ها با آنژیوگرافی درمان شوند؛ ولی دو شرط دارد: یکی اینکه قلب دچارنارسایی نشده باشد و دیگری فشارخون ریوی به حدی بالا نباشد که بزرگ‌تر شود.
وی با بیان اینکه حرکت خون در قلب باعث تولید صدا می شود که طبیعی است در برنامه رادیویی سلامت گفت: هرصدای قلبی معادل بیماری قلبی نیست. باید بررسی سیستماتیک انجام شود. مشکلات در دوران کودکی می تواند به صورت تنگی دریچه یا نارسایی باشد.