بیماری بلانت در کودکان، علائم و درمان

بیماری بلانت یک اختلال رشد است که بر استخوان‌های ساق پا اثر می‌گذارد و موجب می‌شود که پاها به سمت بیرون، انحنا پیدا کنند. در کودکان سنین پایین‌تر، فقط تیبیا (استخوان درشت نی) مشکل دارد. در نوجوانان، معمولا هم درشت نی و هم فمور (استخوان ران) درگیر هستند. بسیاری از نوزادان با پاهای کمی پرانتزی، ناشی از اینکه در فضای کوچک رحم بوده‌اند، متولد می‌شوند ولی پاهای آنان معمولا همزمان با رشد بدن و شروع به راه‌رفتن، صاف می‌شود. انحنای پا درصورتی‌که درمان نشود، بدتر می‌گردد، بنابراین تشخیص زودهنگام، بسیار مهم است.

بیماری بلانت چیست؟

در بیماری بلانت، فشار زیادی بر صفحه رشد (ناحیه‌ بافت استخوانی درحال رشد) در بالای تیبیا وارد می‌شود. در نتیجه، استخوان نمی‌تواند به‌طور معمول رشد کند. وجه جانبی (بیرونی) تیبیا به رشد خود ادامه می‌دهد ولی وجه داخلی (درونی) استخوان، رشد نمی‌کند. این استخوان غیریکنواخت موجب می‌شود تیبیا، به‌جای رشد مستقیم، به سمت خارج انحنا پیدا کند. در این بیماری یک پا ممکن است کمی کوتاه‌تر از پای دیگر نیز بشود.

علل و عوامل

علت دقیق بیماری بلانت هنوز نامعلوم است. هرچند، دانشمندان معتقدند که ترکیبی از چندین عامل موثر از جمله ژنتیک، محیط و عوامل مکانیکی، دخیل می‌باشند. به‌دلیل آن‌که اکثر کودکانی که به بیماری بلانت دچار هستند، در سنین پایین شروع به راه‌رفتن کرده‌اند، اعتقاد برآن است که راه‌ رفتن زودتر از موعد، دلیل عمده دیگری برای این مشکل باشد. بیماری بلانت در کودکان چاق یا دارای اضافه وزن (لینک به چاقی کودکان) رایج‌تر است. به‌نظر می‌رسد که اضافه وزن اعمال شده بر روی تیبیا در این کودکان، به روند غیرمعمول رشد استخوانی منجر می‌شود.

علائم بیماری بلانت

مشهودترین علامت بیماری بلانت، انحنای پا در زیر زانو است. در کودکان سنین پایین، این مشکل، معمولا دردناک نیست اگرچه می‌تواند بر نحوه راه‌ رفتن اثربگذارد. تیبیا می‌تواند همانطور که انحنا پیدا می‌کند، بچرخد و موجب شرایطی با‌عنوان چرخش پا به داخل ‌شود (وقتی پاها به‌جای رشد مستقیم، به سمت داخل می‌چرخند). به‌مرور زمان، بیماری بلانت می‌تواند به آرتروز مفصل زانو منجر شود، و در موارد حاد، به مشکل در راه‌رفتن می‌انجامد.

تشخیص
بیماری بلانت، اغلب در ابتدا، با مشکوک بودن به پرانتزی بودن پاها در کودکی، با یک ویزیت ساده متخصص کودکان، مشخص می‌شود که متخصص کودکان، معمولا این مورد را به یک جراح ارتوپد ارجاع می‌دهد. هرچه در زمان تشخیص این بیماری، سن کودک بالاتر باشد، این تغییرات در عکسبرداری با اشعه ایکس، واضح‌تر خواهد بود.
تشخیص بیماری بلانت از طریق معاینه دقیق فیزیکی، و پس از آن، رادیولوژی پاها، انجام می‌شود. این عکس‌های رادیولوژی شکل غیرمعمول تیبیا و احتمالا، تغییرات در صفحه رشد استخوان زیر زانو را نشان خواهند داد.

جراحان ارتوپدی، از عکس رادیولوژی، زوایای بخش‌های مختلف پا را به ‌منظور مقایسه رشد طبیعی استخوان و ایجاد بیماری بلانت، که انحنای بیشتری را نشان می‌دهد، اندازه‌گیری می‌کنند. اگر تشخیص بیماری بلانت تایید شود، این اندازه‌گیری‌ها به جراح اجازه می‌دهد بهترین برنامه درمانی را درنظر بگیرد و اصلاح تغییر شکل درنتیجه درمان را در اینده، پیگیری نماید.

درمان

درمان بیماری بلانت، از نظارت‌های ساده تا جراحی، متفاوت است. تصمیمات درباره بهترین درمان برای هر کودک، بیشتر به سن کودک در زمان تشخیص و شدت انحنای پاها بستگی دارد. اگر انحنای خفیفی در کودک زیر ۲ سال تشخیص داده شود، بهترین درمان، در اغلب موارد، نظارت است که پیشرفت شرایط توسط یک جراح ارتوپد، کنترل می‌شود. در بسیاری از موارد، مشخص می‌شود که انحنای موجود، رشد و نمو طبیعی را طی می‌کند و در یک دوره یک ساله بدون هیچ درمانی توسط پزشک، اصلاح می‌شود.

آتل پا

هرچند، اگر این انحنا بدتر شود، یا در یک کودک ۲-۴ ساله تشخیص داده شود، بیماری بلانت می‌تواند با استفاده از آتل‌های ارتوتیک که توسط جراح ارتوپد تنظیم شده و در پای کودک قرار می‌گیرد، درمان شود. این آتل‌ها، که با نام آتل‌های KAFO (ارتوتیک زانو، مچ پا، پا) شناخته می‌شوند، از بالای ران تا نوک انگشتان پا هستند. چند مدل متفاوت آتل موجود است ولی هدف همه آنها هدایت تدریجی رشد پاها به سمت حالت صاف پاها است، به‌طوری‌که زانوها و پاها به خوبی، بدون هیچ انحنایی، تراز شوند. آتل هر کودک، مخصوص خود او طراحی می‌شود که مستلزم قالب‌گیری پاها است. پس از آن، رشد بعدی پاها با استفاده از آتل‌بندی توسط یک متخصص، از طریق معاینات بعدی و رادیولوژی از پاها، کنترل می ‌شود.

روش جراحی
در بعضی موارد، بهترین درمان برای بیماری بلانت، عمل جراحی است. اینها‌ معمولا مواردی هستند که درمان آتل‌بندی برای اصلاح انحنای پاها موثر نبوده است یا بیماری در سن ۳ یا ۴ سالگی، با انحنای شدیدتری، تشخیص داده شده است. وقتی بیماری بلانت در نوجوانان تشخیص داده می‌شود، درمان جراحی، تقریبا همیشه مناسب‌ترین درمان است. رایج‌ترین جراحی مورد استفاده استئوتومی نام دارد که یک مثلث بسیار کوچک از تیبیا (درشت نی)، و گاهی حتی از فیبولا (نازک نی)، در تلاش برای تراز کردن پا در حالت صاف و مستقیم، برداشته می‌شود. یک صفحه در محل استئوتومی قرارداده می‌شود که احتمالا ۱-۲ سال پس از جراحی باید برداشته شود.
دیگر درمان‌های جراحی، شامل عمل‌های جراحی کوچکی است که صفحه رشد (اپی‌فیز)، برداشته شده، یا با استفاده از صفحات کوچکی برای توقف رشد غیرطبیعی تیبیا و اصلاح تراز آن مهار می‌شود؛ یا یک جراحی استئوتومی و به‌دنبال آن قراردادن یک تثبیت‌کننده خارجی را شامل می‌شود که چند ماه، وسیله‌ای با سوزن‌های فلزی کوچک، به بخش خارجی پا متصل می‌شود که به التیام تیبیای تازه ترازشده کمک می‌نماید.

اگر جراحی لازم باشد، تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. به‌این معنی که کودک شما برای مدتی بی‌حس بوده و به‌خواب می‌رود و هیچ‌چیزی احساس نمی‌کند. پس‌ از‌‌ آن، پای کودک ممکن است گچ گرفته شود یا برای مدتی از عصا و ویلچر استفاده کند. فیزیوتراپی نیز ممکن است لازم باشد.

پیش‌آگهی بیماری
اکثر کودکانی که تحت درمان بیماری بلانت قرار می‌گیرند بهتر شده و زندگی فعالی دارند. اگر اضافه وزن، موجب این بیماری شده باشد، مهم است که والدین برای رسیدن کودکشان به وزن مناسب و حفظ این وزن، کمک نمایند. این کار می‌تواند فشار روی استخوان‌ها و مفاصل را برداشته و از دیگر مشکلات درازمدت ناشی از اضافه وزن (مانند دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی) جلوگیری کند. اگر در مورد سازگاری کودکتان با زندگی سالم‌تر، که شامل رژیم غذایی متعادل و ورزش می‌باشد، مشکلی دارید، با پزشک خود صحبت کنید.