آلرژی یا حساسیت در کودکان، درمان آن

وقتی نوبت به آبریزش بینی یا التهاب پوستی نوزادان می‌رسیم، اکثر مادران مقصر را واکنش‌ های آلرژیک می‌شناسند.

از سال ۱۹۶۰ بیماری‌های آلرژیک به شدت گسترش یافت، به طوری که نظریه‌ های زیادی درباره‌ی چرایی بروز آن موجود است. آگاهی از اینکه آلرژی‌ ها چیستند و چگونه عمل می‌کنند، به شناخت بیشتر شما کمک می‌کند.

آلرژی‌ها چگونه کار می‌کنند؟

سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و مبارزه با متجاوزان خارجی طراحی شده است، چه آنها ویروس، باکتری‌ها یا حتی تراشه‌ای فرو رفته در پای فرزندتان باشد. متاسفانه در اغلب خردسالان و افراد بالغ، سیستم ایمنی پروتئین‌های خارجی را که بادام زمینی، گرد و غبار از قارچ‌ها، کُرک سگ، لبنیات یا دیگر مواد را به عنوان ماده‌ای خطرناک شناسایی می‌کند. این عمل باعث واکنش التهابی می‌شود که به التهاب پوستی، آبریزش و خارش بینی یا حمله‌های شدید آسمی با التهاب در مجاری تنفس می‌انجامد. بخش‌های دیگری از سیستم ایمنی نیز وجود دارد که با این آلرژی‌های معمول یا حتی برخی از مواد شیمیایی، داروها، مواد نگهدارنده و رنگ‌ دهنده‌ ها شروع به کار می‌کند.

تشخیص نشانه‌های آلرژی‌

خوشبختانه، آلرژی‌ نشانه‌های خاصی دارد که به ما کمک می‌کند تا علت آنها را تشخیص دهیم. برای تضمین مداوای زودهنگام و اطلاع از اینکه بدانید چه چیز آغازآن است تا از آن دوری کنید، تشخیص این علل ضروری است:

بچه‌های مبتلا به آلرژی اغلب با مشکل کاهش میزان انرژی روبه‌رویند که با گردش میزان زیاد هیستامین (فرستنده‌ی عصبی که طی فرایند واکنش های آلرژیک در بدن تولید می‌شود) و در نتیجه خواب بد مرتبط است.

آبریزش بینی مداوم یا رخداد دوباره‌ی آن و خرناس کشیدن، التهاب مزمن بینی را نشان می‌دهد. خرناس کشیدن در خردسالان طبیعی نیست، بنابراین همیشه به آن توجه کنید.

مالیدن چشم‌ها یا بینی از جمله نشانه‌های دیگر آن است. همچنین چروک و خطوط در عرض بینی علایم آلرژی است (چروک کلاسیک آلرژی) که در اثر مالیدن دائم بینی به سمت بالا رخ می‌دهد.

واکس آلرژی مثل حلقه‌های تیره‌ی زیر چشم پدیدار می‌شود.

خرناس کشیدن یا تنفس مداوم از دهان که در طولانی مدت بر شکل چهره و ساختار دندانی تاثیر می‌گذارد.

بزرگ شدن لوزه و اغلب عفونی بودن آن که مرتبط با تنفس دهانی و آبریزش از بینی است.

سرفه خصوصاً اگر دائمی یا شبانه باشد و گاهی در خردسالان با استفراغ همراه است.

پوست ملتهب، خشک و خارش‌ دار که اکثراً در چروک‌ های پشت زانو، مچ‌ها و آرنج مشهود است.

هر واکنشی به مواد غذایی یا تماس با مواد خاص (مثل چمن). این مشکل می‌تواند شامل هر چیزی از استفراغ، تا تورم لب‌ها، وزوز گلو یا سرفه باشد.

گام بعدی چیست؟

اگر فرزندتان هر یک از این نشانه‌ها را داشت، برای یافتن علل آن به پزشک مراجعه کنید. روش‌های ثابت نشده‌ی زیادی وجود دارد که مدعی تشخیص آلرژی‌های پنهان است، بنابراین آگاهی از این موضوع اهمیت دارد. فقط سه روش ثابت شده برای نمایش آلرژی‌های پنهان وجود دارد که از سوی متخصصان بهداشتی اجرا می‌شود: آزمایش خراش پوست، آزمایش‌های خون و آزمون روی پوست.

عارضه‌ های معمول آلرژیک و درمان آن آلرژی

اگر فرزندتان آلرژی دارد، احتمالاً به یکی از روش‌های زیر نمایان می‌شود:

1. اگزما

با نام آلرژی پوستی نیز شناخته می‌شود. این عارضه‌ی معمول پوست، بر نواحی کوچکی در سراسر بدن تاثیر می‌گذارد، اما جالب است که هرگز بر بینی اثری نمی‌گذارد. نشانه‌ها به عنوان التهاب متورم، سرخ، خشک و فلس‌گونه ظاهر می‌شود. اگزما اغلب به علت وجود دسته‌ای از آغازگرهاست و بهترین روش درمان آن استفاده از مرطوب‌کننده و در صورت لزوم ضدالتهاب موضعی است.

2. تب یونجه

احتمالاً معمول‌ترین و پایدارترین عارضه‌ی آلرژیک است. تب یونجه (یا آلرژی ورم غشای مخاط بینی) اغلب فصلی است، خصوصاً در نواحی ساحلی که در آن علف و دیگر گرده‌ی گیاهان و نیز باد نقش بزرگی در شدت این ناخوشی دارد. نشانه‌های معمول عبارتند از خارش بینی همراه با آب بینی شفاف و مداوم و نیز خرناس کشیدن شب‌هنگام و بالا کشیدن آب بینی. امکان دارد با تب یونجه متوجه دوایر تیره‌ی زیر چشم‌های بچه شوید و یا تنفس بچه را با دهان باز و چانه‌ی او را بیرون زده ببینید. برای توصیه‌های درمانی با پزشک مشورت کنید.

3. آلرژی ورم ملتحمه

این عارضه به همراه تب یونجه است و با خارش و سرخی چشم‌ها مشخص می‌شود که ترشحات آبکی شفافی دارد و به ندرت دردناک است. در این موارد استروئیدهای بینی به نشانه‌های چشمی نیز کمک می‌کند، ولی آنتی‌هیستامین قطره‌ی چشمی با تاثیری طولانی مدت درمان بهتری است. استروئیدها را فقط متخصص چشم باید تجویز کند.

4. آسم

در گذشته، بیماری آسم تصاویر کودکان زیر چادر اکسیژن را در ذهن تجسم می‌کرد که باید هفته‌ها در بیمارستان بستری می‌بودند. اما با امکانات امروزی، داروهای عالی و درک بهتر از آسم - که عارضه‌ا‌ی التهابی است و به درمان منظم با هوا و ضدالتهاب نیاز دارد - تشخیص و درمان آن را فقط به عنوان عارضه‌ی آلرژیک معمول از سوی پزشک امکان‌پذیر می‌سازد.

5. کهیر

این التهاب پس از قرار گرفتن در معرض یا تماس با یک آلرژن یا آغازگر آلرژی، به سرعت نمایان می‌شود. این التهاب در ناحیه‌ای از پوست روی می‌دهد که سرخ و برآمده شده و خارش دارد و به سرعت پدیدار و ناپدید می‌شود. التهاب می‌تواند به واکنش جدی‌تر آنافیلاکتیک (واکنش سریع و حاد آلرژیک) منجر شود، اما معمولاً التهاب در بخشی از پوست است که به آنتی‌هیستامین خوردنی پاسخ می‌گوید.

آلرژی غذایی (پروتئین غذایی القا شده به سندرم انتروکولیت)

اینها نشانه‌های بسیار متفاوتی هستند که بر هر بخش از مجرای گوارشی تاثیر می‌گذارند. بعضی از خردسالان در دهان احساس سوزش را تجربه می‌کنند و مواد غذایی ناخوشایند را از دهان بیرون می‌فرستند یا آن را استفراغ می‌کنند، در حالی که عده‌ای در بخش بالایی روده‌ها می‌توانند آن غذا را تحمل کنند، اما دچار ناراحتی شدید می‌شوند و حتی از التهاب روده‌ ی بزرگ به اسهال خونی گرفتار خواهند شد.

آنافیلاکسیس

این شکل شدید واکنش آلرژیک، تهدیدی جانی است که خوشبختانه در خردسالان نادر است. پیش‌بینی آن مشکل است، حتی در کودکان تشخیص داده شده به آلرژیک که برای آلرژی‌ها آزمایش شده‌اند. اگر فرزندتان قبلاً واکنش آنافیلاکتیک داشته یا حتی اگر نگرانی احتمال رخداد آنافیلاکسیس می‌رود، باید از قبل نقشه‌ای عملی داشته باشید که شامل همراه داشتن داروی خاصی (Epipen) است. همیشه مراقبین فرزندتان را از آلرژی او آگاه سازید و چگونگی استفاده از داروی او را توضیح دهید. همیشه در دسترس پرستار بچه‌تان باشید و شناسنامه‌ی پزشکی او را دم‌دست بگذارید.

آیا امکان پیشگیری از آلرژی وجود دارد؟

پاسخ هنوز نامشخص است. بدون شک راهکارهای پیشگیرانه برای آلرژی‌ها متفاوت است. بر اساس شواهد، بودن بچه در کنار سگ در سال اول زندگی‌ اش، تحمل او را برای کُرک سگ بهبود می‌بخشد، در حالی که خلاف آن در مورد گربه‌ها صادق است. به علاوه، نظریه‌ی قدیمی مصرف تدریجی غذاهای سفت در نوزادان نیز فاقد اعتبار است. اکنون توصیه می‌شود که همه‌ی خوراکی‌ ها (حتی آلرژی‌زاهای معمول مثل تخم مرغ و گندم) بخشی از اولین غذاهای خردسال را تشکیل دهد، مگر اینکه تاریخچه‌ی خانوادگی بسیار قوی از آلرژی به خوراکی خاصی وجود داشته باشد.

پرسش از پزشک

فرزندم دچار ریفلکس (بازگشت اسید از معده) است و برای درمان آن دو نوع دارو تجویز کرده بودند که هیچ یک کارامد نبود. در اینترنت خوانده‌ام که درمان طبیعی برای آن استفاده از روغن مغز کاج سیبری است. آیا می‌توانم از آن برای فرزندم استفاده کنم؟

پاسخ دکتر سینکر، متخصص کودکان، شواهد پزشکی وجود ندارد که استفاده از روغن مغز کاج سیبری برای درمان ریفلکس در نوزادان موثر باشد. بنابراین، استفاده از آن را توصیه نمی‌کنم. جایگزین‌های دیگری وجود دارد که با پزشک می‌توانید مشورت کنید. امید خود را از دست ندهید. پیشنهاد می‌کنم اگر با استفاده از این داروها حال او بهتر نشد، دوباره به پزشک مراجعه کنید و از او بخواهید معاینه‌ی دقیق‌تری برای تشخیص علل ریفلکس انجام دهد