خشونت علیه کودکان، شرح عجایب این روزها

کودک‌آزاری از آن مسائلی است که هر بار با اتفاقی اخبارش داغ می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد و مدتی بعد دوباره فراموش می‌شود تا حادثه بعدی!

آمار کودک آزاری در ایران هر سال بالاتر می‌رود و بچه‌های زیای قربانی آن می‌شوند و صدمه‌های جبران ناپذیری می‌بینند؛ از آسیب‌های روحی و جسمی شدید تا حتی مرگ! این بار شکنجه روحی و جسمی ۳ کودک در ماهشهر کودک‌آزاری را دوباره سر زبان‌ها انداخت. اتفاقی بسیار دردناک که احساسات عمومی را جریحه‌دار کرد. با این حال و با وجود افزایش اتفاقاتی از این دست مدت‌هاست کمیسیون قضایی مجلس از بررسی و ارائه لایحه حمایت از کودکان می‌گوید که می‌تواند تا حدود زیادی از کودک آزاری جلوگیری کند اما ۸ سال است بلاتکلیف مانده و منتظر است بالاخره در صحن علنی مجلس مطرح شود!

هرچند اورژانس اجتماعی تلاش می‌کند در خلاء قانون مناسب برای کنترل کودک آزاری به بچه‌ها کمک کند. امکاناتی که بسیاری از ما از آن بی خبریم و بهتر است درباره اش اطلاعاتی داشته باشیم.

والدین و نزدیکانی که کودک‌آزارند!

از آبان ۹۶ تا فروردین ۹۷، ۱۶ هزار مورد کودک آزاری گزارش و ثبت شده است که البته اورژانس اجتماعی بهزیستی معتقد است آمار واقعی بسیار بیشتر است چون خانواده‌ها از ترس امنیت و آبرو خیلى از موارد را گزارش نمی‌کنند! بیشترین درصد آمار خشونت‌های خانگی مربوط به کودک آزاری کودکان زیر ۱۰ سال است. رضا جعفری‌سدهی، رئیس اورژانس اجتماعی کشور می‌گوید: «براساس آمارهای ما، میزان کودک آزاری به طور تقریبی در سن یکسالگی حدود ۷ر۷ درصد، در ۲ تا ۴ سالگی ۱۸ درصد و در ۵ تا ۷ سالگی ۲۰ درصد است. همچنین اعمال خشونت در سنین ۸ تا ۱۰ سال ۵ر۲۲ درصد، ۱۱ تا ۱۳ سال، ۲ر۸ درصد و در ۱۶ تا ۱۸ سال، ۱ر۵ درصد است.»

بسیاری از بچه‌ها نه یک بار که مدت طولانی با خشونت خانگی مواجه بوده‌اند به گفته جعفری سدهی بر اساس آمارهای مربوط به مداخلات اورژانس اجتماعی حدود ۴۵ درصد از این کودکان بیش از یک سال از اعمال خشونت علیه آنها می‌گذرد. یعنی این تعداد کودک، حدود یک سال به طور مداوم مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند.

۹ درصد کودکان کمتر از یک ماه و ۸ر۱۱ درصد از آنها نیز بین ۱ تا ۷ ماه از شروع آزار و اذیت‌شان گذشته بود. حدود ۱۲ درصد از کودکان، تنها چند روز (کمتر از یک هفته) از خشونت نسبت به آنها گذشته بود. همچنین ۵ر۴ درصد آنها یک هفته، ۹ درصدشان کمتر از یک ماه و ۸ر۱۱درصد از آنها نیز بین ۱ تا ۷ ماه از شروع آزار و اذیت‌شان گذشته بود.

آنچه بیشتر ناراحت کننده است این است که والدین مقصر اصلی ۷۰درصد از خشونت‌های خانگی هستند و در ۳۰درصد نیز کودکان عامل محرک محسوب می‌شوند. به طور مثال، ابتلای کودک به بیماری‌های صعب العلاج و بیش فعالی اعضای خانواده را برای بروز خشونت تحریک می‌کند.حدود ۸۰ درصد کودک آزاری‌ها در کشور درون خانواده و توسط نزدیکان اتفاق می‌افتد و در این زمان، هرچقدر که سن کودک کمتر باشد احتمال بروز خشونت در او بیشتر است.حدود ۲۹ درصد از کودک آزاری‌ها جسمی و ۳ درصد از آنها نیز جنسی است.این آمارها و اذعان مسئولان به اینکه آمار خشونت خانگی و کودک آزاری در ایران بالاتر می‌رود نشان می‌دهد که دیگر نباید از کنار کودک آزاری گذشت و همه باید به آن حساس‌تر باشیم.

در نبود قانون و آموزش

آنچه ما از پدر و مادر یا نزدیکان کودک در ذهن مان داریم و الگوهایی که برایمان شکل گرفته نشان از افرادی دلسوز دارد که نمی‌خواهند آسیبی به کودک بزنند اما همیشه هم اینطور نیست. عوامل مختلفی می‌تواند باعث کودک آزاری شود. کارشناسان می‌گویند ویژگی‌های فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی، اعتیاد، اختلالات روانی و در برخی موارد ویژگی‌های بومی باعث چنین اتفاقاتی می‌شوند. وقتی پدر و مادر بدون پشتوانه فکری و ناپخته ازدواج کنند و از لحاظ اقتصادی شرایط خوبی نداشته باشند یا دچار اعتیاد و اختلالات روانی باشند هم می‌تواند در کودک تأثیر منفی داشته باشد و کودک را در برابر خطرات احتمالی ضعیف کند‎.‎

تصور عامه مردم این است که کودکان مسائل کودکی را از یاد می‌برند اما به گفته کارشناسان آسیبی که با کودک آزاری بر کودکان وارد می‌شود، می‌تواند زندگی آن‌ها را از رشد باز بدارد و در واقع به نوعی در توقف آن دخیل باشد. به همین دلیل باید قبل از اینکه این موارد پیش آید، پیشگیری‌های خاص انجام شود‏‎.‎

اینجاست که داشتن قوانین بازدارنده و قوانینی که از کودک در این مواقع حمایت کند اهمیت پیدا می‌کنند. هرچند که نباید از این گذشت که ما در این موارد آموزش هم ندیده‌ایم. به بچه‌ها یاد نمی‌دهیم اگر در مدرسه یا از سوی نزدیکان مورد آزار قرار گرفتن نباید سکوت کنند و باید به سرعت مساله را به فردی که به او اعتماد دارند اطلاع دهند. افرادی که بچه‌ها را آزار می‌دهند معمولا او را می‌ترسانند تا سکوت کند و وقتی کودک گزارش کودک آزاری را یاد نگرفته و حتی نمی‌داند چه مواردی آزار محسوب می‌شود، این ترساندن واقعا به سکوتش منجر می‌شود.

۱۲۳ حیاتی!

خیلی از ما نمی‌دانیم وقتی در اطرافیان یا بین همسایگانمان می‌بینیم کسی فرزندش را آزار می‌دهد یا در مدرسه با کودک آزاری مواجه می‌شویم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم و باید به کجا اطلاع دهیم.

چند سالی است اورژانس اجتماعی بهزیستی این مساله را پیگیری می‌کند و متولی آن شده است. نه فقط کودک آزاری که خشونت‌های خانگی را می‌توانیم به آنها اطلاع دهیم. شاید فکر کنیم این جزو مسائل خصوصی افراد است و حق نداریم دخالت کنیم یا نیاز به شکایت خاص و وقت‌گیری دارد که ما طبق قانون نمی‌توانیم شاکی باشیم. اما حبیب‌الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: «کودک آزاری یک جرم عمومی است و نیاز به شاکی خصوصی ندارد. اگر اورژانس اجتماعی یا هرکس دیگر به قوه قضائیه و دادگستری خبر دهد که یک کودک‌آزاری اتفاق افتاده، قوه قضائیه حتما آن را پیگیری می‌کند و نیازی به این ندارد که حتما باید شاکی خصوصی بیاید شکایت کند‎. با اعلام اورژانس اجتماعی به قوه قضائیه، طبق قانون، قوه قضائیه باید پیگیری‌های خود را بکند و مردم نیز باید حتما خبر دهند و این اطلاع رسانی و بحث‌های حقوقی، قضایی و انتظامی و شدت عمل به خرج دادن در عرصه انتظامی و قضایی با موارد کودک آزاری می‌تواند اثر بازدارنده داشته باشد.»

جالب است بدانید اطلاع ندادن کودک آزاری جرم محسوب می‌شود! اگر در همسایگی تان موردی از کودک آزاری اتفاق افتاد نباید بگویید به من ارتباطی ندارد و باید گزارش دهید.

برای گزارش کودک آزاری تنها کافی است با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید و مورد را توضیح دهید. براساس مصوبه مجلس در سال ۱۳۸۱، صدمه، آزار، شکنجه جسمی و روحی کودکان، جلوگیری از تحصیل آنان، رسیدگی نکردن به سلامت و بهداشت جسمی و روانی کودکان جرم به حساب می‌آید و تا شش ماه زندان یا پرداخت جریمه نقدی، مجازات دارند. هرچند که به قول فعالان حقوق کودکان، این مجازات ناکافی و غیربازدارنده است. با این حال از همین قانون هم باید استفاده کرد.از کودک آزاری ساده نگذرید!