رشد مغزی جنین، ناهنجاری های تیروئید

تیروئید یکی از غدد تشکیل دهنده سیستم غدد درون ریز است. وظیفه غدد درون ریز تولید و آزاد کردن هورمون ها در خون است. زمانیکه سطح هورمون تیروئید در خون کم است، هیپوفیز TSH بیشتری آزاد می کند. و زمانیکه سطح تیروئید در خون بالا می رود، TSH کاهش پیدا می کند.

دوران بارداری چگونه عملکرد تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد

دو هورمون بارداری - استروژن و گنادوتروپین جفتی (هورمون‌هایی است که در حین حاملگی تولید می‌شود. این هورمون توسط جفت ایجاد می‌شود که تخم را پس از لانه‌گیری در رحم تغذیه می‌کند - باعث افزایش هورمون تیروئید در خون می شوند. استروژن افزایش یافته شده گلوبولین تیروئید را در سطح بالاتری تولید می کند که به عنوان گلوبولین تیروکسین نیز شناخته شده است و پروتئینی است که هورمونهای تیروئید را به خون انتقال می دهد.

این تغییرات طبیعی هورمونی بعضی وقتها می تواند تفسیر تستهای عملکرد تیروئید در بارداری را دشوار سازد. هورمون تیروئید برای رشد طبیعی مغز نوزاد و سیستم عصبی او حیاتی است. در طول 3 ماه اول، جنین بسته به میزان هورمون تیروئید مادر که از طریق جفت می آید این هورمون را دریافت می کند. در حدود هفته 12 بارداری تیروئید جنین وظایف خود را آغاز می کند.

تیروئید در خانمهای باردار سالم به تدریج بزرگ می شود اما نه به آن اندازه که در معاینات فیزیکی قابل تشخیص باشد. بزرگ شدن غیر عادی تیروئید در بارداری می تواند نشانه بیماری بوده و باید تحت نظر گرفته شود. تشخیص مشکلات تیروئیدی در طول دوران بارداری به علت بالا بودن سطح هورمون تیروئید در خون دشوار است و افزایش سایز آن،خستگی و سایر علایم دیگر می توانند از عوارض بارداری یا ناهنجاری تیروئید یا هر دو باشد.

دلیل پرکاری تیروئید در بارداری

پرکاری تیروئید در بارداری که بوسیله بیماری گریوز ایجاد می شود در هر ۵۰۰ بارداری یک بار اتفاق می افتد. بیماری گریوز یک بیماری خودایمنی است. سیستم ایمنی بدن به شکل طبیعی از طریق مبارزه با باکتریها، ویروس و سایر موارد دیگر از انسان در برابر عفونت و آلودگی دفاع می کند. اما در بیماری خودایمنی، سیستم دفاعی به سلولها و اعضای بدن حمله می کند.

با بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن یک آنتی بادی تولید می کند که (TSI) نام دارد و باعث می شود تا هورمون تیروئید در سطح بالایی ترشح شود. هرچند ممکن است بیماری گریوز برای اولین بار در بارداری ظاهر شود اما خانمی که این بیماری را از قبل داشته باشد، علائم بیماری اش در ۳ ماه دوم و سوم کمتر می شود و علت آن کاهش سیستم ایمنی بدن است که در دوران بارداری رخ می دهد. بیماری معمولا در چند ماه اول پس از زایمان مجدد در شکل بدتری ظاهر می شود . خانم بارداری که دارای چنین بیماری است باید در طول دوران بارداری تحت کنترل قرار بگیرد.

پرکاری تیروئید در بارداری در اثر استفراغ شدید بارداری رخ می دهد. استفراغ شدید منجر به کم شدن وزن و از بین رفتن آب بدن می شود. حالت تهوع و استفراغ شدید که گروهی از متخصصین بر این باورند که در اثر بالا بودن سطح HCG است که می تواند همچنین منجر به پرکاری تیروئید موقت شود که در نیمه های دوم بارداری برطرف می شود

پرکاری تیروئید چه اثراتی در مادر و نوزاد دارد

چنانچه پرکاری تیروئید در طول بارداری کنترل نشود منجر به:

- نارسایی احتقانی قلب

- پره اکلامپسی-افزایش خطرناک فشار خون در اواخر بارداری

- طوفان تیروئید ناگهانی، با علائم شدیدتر

- سقط جنین

- زایمان زودرس

- وزن کم هنگام تولد

پرکاری تیروئید در بارداری چگونه تشخیص داده می شود

متخصص زنان و زایمان پرکاری تیروئید را با گرفتن آزمایش خون و اندازه گیری سطح TSH ، T۳ و T۴ تشخیص می دهند. برخی از علائم پرکاری تیروئید ویژگی های مشترکی با بارداری طبیعی دارند، که از آن جمله می توان به افزایش ضربان قلب، عدم تحمل گرما و خستگی اشاره کرد. از علائم دیگری که ارتباط نزدیکی با پرکاری تیروئید دارند می توان به ضربان سریع و نامنظم قلب، لرزش خفیف، کاهش وزن بدون دلیل یا عدم افزایش وزن در بارداری طبیعی، و حالت تهوع شدید و استفراغ شدید اشاره کرد.

آزمایش خون شامل اندازه گیری TSH ، T۳ و T۴ است.

پرکاری تیروئید چگونه در طول بارداری درمان می شود

در طول بارداری، پرکاری تیروئید خفیف، که در آن TSH پایین است و T۴ طبیعی است، نیاز به درمان ندارد. بیشتر پرکاری های تیروئیدی با داروهای ضد تیروئیدی که در تولید هورمونهای تیروئیدی تداخل ایجاد می کنند درمان می شوند.درمان از طریق رادیواکتیو برای خانمهای باردار پیشنهاد نمی شود. این روش درمان به غدد تیروئیدی جنین صدمه وارد می کند. جراحی برای برداشتن همه یا بخشی از غده تیروئید برای خانمهایی که نمی توانند داروهای ضد تیروئیدی را تحمل کنند در نظر گرفته شده است.

مقدار کمی از داروهای ضد تیروئیدی از جفت عبور کرده و می تواند تولید هورمون تیروئید جنین را کاهش دهد، بنابراین این دارو در دوز کم استفاده می شود تا از کم کاری تیروئید در نوزاد جلوگیری شود.

علت کم کاری تیروئید در بارداری چیست

کم کاری تیروئید در بارداری معمولا در اثر بیماری هاشیموتو رخ می دهد و در هر 1000 بارداری 3 تا 5 مورد دیده می شود. بیماری هاشیموتو یک شکل از التهاب مزمن غده تیروئید است. مانند بیماری گریوز ، بیماری هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است. در بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی به تیروئید حمله کرده و باعث ایجاد التهاب و تداخل در تولید هورمونهای تیروئید می شود.

کم کاری تیروئید چه اثراتی در مادر و نوزاد دارد

- پره اکلامپسی

- کم خونی در بدن

- سقط جنین

- وزن کم هنگام تولد

- مرده زایی

- نارسایی احتقانی قلب

از آنجا که هورمون تیروئید در رشد مغز و سیستم عصبی نوزاد بسیار حیاتی است کم کاری تیروئید بویژه در 3 ماه اول بارداری در رشد و پرورش مغز جنین اثر می گذارد.

چگونه کم کاری تیروئید در طول بارداری تشخیص داده می شود

مانند پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید با اندازه گیری سطح TSH و T۴ و سایر معاینات و بررسی علایم قابل تشخیص است. علایم کم کاری تیروئید در بارداری شامل: خستگی مفرط، عدم تحمل سرما، گرفتگی عضلانی و یبوست است. به دلیل تغییرات مربوط به حاملگی طبیعی در عملکرد تیروئید، نتایج آزمون باید با احتیاط تفسیر شود. آزمون TSH نیز می تواند کم کاری تیروئید خیلی خفیف( کم کاری تیروئید تحت بالینی) که علامت خاصی هم ندارد را شناسایی کند. کم کاری تیروئید تحت بالینی در ۲ تا ۳ درصد از حاملگی ها رخ می دهد

تغذیه و رژیم غذایی

در طول دوران بارداری، بدن به مقدار بالاتری از برخی مواد مغذی برای حمایت از سلامت مادر و رشد کودک نیاز دارد. کارشناسان و متخصصان به خانمهای باردار توصیه می کنند تا در دوران بارداری رژیم متعادلی داشته و از مولتی ویتامین و مکمل های معدنی دوران بارداری که حاوی ید هستند استفاده کرده و برای سلامت تیروئید مواد مغذی بیشتری دریافت کنند . از آنجائی که تیروئید با استفاده از ید به ساختن هورمون تیروئید می پردازد، ید یک ماده معدنی مهم برای یک مادر در دوران بارداری است. در طول دوران باردار نوزاد ید مورد نیاز را از رژیم غذایی مادر دریافت می کند. بنابراین خانمهای باردار باید به اندازه کافی در رژیم غذایی خود ید دریافت کنند.