چگونگی تفسیر آزمایش اسپرم

یکی از اولین و مهمترین اقدامات در ارزیابی زوجین نازا، بررسی مایع منی یا آزمایش اسپرم است که اصطلاحا در پزشکی به آن اسپرموگرام می گویند. در این مقاله تلاش شده است اطلاعاتی در اختیار خوانندگان قرار دهیم تا دید علمی تری نسبت به این آزمایش پیدا کنند.
حجم منی در هر بار انزال حدود ۲ تا ۶ میلی لیتر است. ۶۰ درصد مایع منی از ترشحات وزیکول سمینال و ۲۰ درصد آن از ترشحات پروستات تشکیل شده است. PH منی تحت تاثیر ترشحات وزیکول سمینال قلیایی بوده و در برابر PH اسیدی واژن اثر محافظتی ایفا می کند.

اسپرموگرام معمولا بعد از ۲ تا ۳ روز و ترجیحا ۵ روز اجتناب از نزدیکی انجام می شود و حجم منی، تعداد و درصد اسپرم ها، اشکال طبیعی آنها و درصد تحرک اسپرم ها بررسی می شود.
برخی از داروها شامل سایمتیدین، اسپیرونولاکتون، سولفاسالازین، اریترومایسین، تتراسایکلین و داروهای شیمی درمانی میتوانند موجب اختلال در کمیت و کیفیت اسپرم شوند.
داروهایی نظیر فنتولامین، متیل دوپا، گوانتیدین و رزرپین نیزموجب اختلال در انزال می شوند.
لذا ضروری است در تفسیر اسپرموگرام به سابقه مصرف دارو توجه شود.

تفسیر آزمایش اسپرم
حجم منی
پس از ۲ روز امتناع از نزدیکی، حجم طبیعی منی۲ تا ۶ میلی لیتر خواهد بود و اگر کمتر از این میزان باشد، مطرح کننده انزال پس رونده یا رتروگراد یا برخی از بیماری های غدد تناسلی بوده و افزایش آن ممکن است به دلیل خودداری طولانی مدت و یا بیماری های التهابی غدد تناسلی باشد.
انسداد مجاری انزال یا اختلال در عملکرد غده وزیکول سمینال نیز میتواند PH مایع منی را بالا ببرد.
تعداد یا تراکم اسپرم ها
طبق توصیه WHO مقدار طبیعی اسپرم در منی بایستی ۵/۱۳ میلیون در میلی لیتر باشد تا قدرت باروری فرد طبیعی تلقی گردد.
اگرچه برخی تعداد ۵ میلیون در میلی لیتر را هم طبیعی تلقی می کنند اما در این شرایط شانس بارداری از ۷۰ درصد به ۳۷ درصد می رسد.
تحرک اسپرم ها
در حالت طبیعی بایستی حداقل ۵۰ درصد اسپرم ها حرکت پیشرونده داشته باشند. در برخی از مراکز علمی ۴۰ درصد را نیز طبیعی تلقی می کنند.
اشکال طبیعی اسپرم
در حالت طبیعی بایستی بیش از ۳۰ درصد اسپرم ها شکل طبیعی داشته باشند.
در افرادی که تنها ۱۵ درصد اسپرم ها شکل طبیعی دارند شانس باروری به شیوه IVF بالا است.

مورفولوژی اسپرم
تعداد گلبول های سفید
در شرایط طبیعی باید تعداد گلبول های سفید منی کمتر از یک میلیون در میلی لیتر باشد. از آنجایی که افتراق گلبول های سفید از سایر سلول ها مشکل است معمولا اگر تعداد آن کمتر از ۵ میلیون در میلی لیتر باشد نیز طبیعی در نظر گرفته می شود.

در انتها ویژگی های یک اسپرموگرام طبیعی درجدول زیر خلاصه شده است.
- قوام منی: آبکی
- رنگ منی: کدر
- حجم منی: ۲ تا ۶ میلی لیتر
- PH منی: ۲/۷-۸/۷
- شمارش اسپرم:۲۰ میلیون در میلی لیتر
- درصد اسپرم های متحرک: ۴۰%-۵۰%
- درصد اشکال طبیعی اسپرم: ۳۰%
- تعداد گلبول های سفید: ۰-۱ میلیون در میلی لیتر