زرد زخم در کودکان، تشخیص و درمان

زرد زخم نوعی بیماری پوستی است که به وسیله ی یکی از دو باکتری استرپتوکوک پیوژنز و استافیلوکوس اورئوس ایجاد می شود. این بیماری بر روی اپیدرمیس که لایه ی بیرونی پوست است تاثیر می گذارد. زرد زخم را در زبان محاوره زخم مدرسه می گویند و بیماری بسیار واگیردار است. تمام قسمت های پوست می تواند به زرد زخم آلوده شود. با این وجود، اطراف دهان و دماغ اولین جاهایی هستند که به این بیماری دچار می شوند. در برخی از افراد، استرپتوکوک پیوژنز و استافیلوکوس اورئوس نوعی باکتری عادی (جانواران ذره بینی بی ضرری که بر روی پوست ما زندگی می کنند) موجود در دماغ و گلو هستند. با این حال اگر پوست توسط چیز تیزی بریده شود یا خراش بیافتد یا حتی در شرایطی مانند اگزما، این موجودات باعث عفونت می شوند.

زرد زخم غیر تاولی و زرد زخم تاولی
زرد زخم عموما به دو دسته تقسیم می شود: تاولی و غیر تاولی. زردزخم غیر تاولی رایج ترین نوع است و آن را زرد زخم مسری (Contagiosa) هم می نامند. همان طور که از نامش پیداست این نوع زرد زخم ناقل تر از نوع تاولی آن است. زرد زخم غیر تاولی به وسیله ی یکی و در بعضی موارد هردو باکتری استرپتوکوک پیوژنز و استافیلوکوس اورئوس بوجود می آید. در این نوع زرد زخم تعدادی تاول کوچک بوجود می آید و به سرعت می ترکند و پوسته ای زرد رنگ را بر روی خود بوجود می آورند. زرد زخم تاولی کمتر رایج است و قدرت واگیر چندانی ندارد. تقریبا اکثر موارد بخاطر آلودگی توسط باکتری استافیلوکوس اورئوس می باشد. این نوع از زرد زخم بیشتر در میان کودکان و نوزادان تازه به دنیا آمده رایج است. در این نوع، تاول ها بزرگتر و پر از مایعی زرد رنگ هستند. پس از طی سه روز تاول ها می ترکند و حالتی به رنگ قهوه ای روشن بر رویشان درست می شود.

علائم بیماری زرد زخم

پس از تماس با فرد مبتلا به زرد زخم اگر باکتری آن از نوع استرپتوکوک پیوژنز باشد علائم زرد زخم پس از سه روز خود را نشان می دهند اما در صورتی که باکتری آلوده کننده استافیلوکوس اورئوس باشد علائم بیماری پس از ده روز مشخص می شد. زخم های ظاهر شده بر روی پوست براساس نوع زرد زخم متفاوت هستند. مشخصات آنها را قبلا توضیح داده ایم. اغلب قبل از پدیدار شدن زخم ها، پوست قرمز شده و به خارش می افتد. اگر عفونت از نوع شدید باشد، تب، تورم غدد لنفاوی و احساس تهوع و ناخوشی را به همراه دارد. این فهرست علائم بیشتر در زرد زخم تاولی رایج است اما در موارد حاد زرد زخم غیر تاولی هم اتفاق می افتد. در هر دو نوع از بیماری پوست اطراف زخم به شدت دچار خارش می شود اما بسیار مهم است که در برابر آن مقاومت کنیم زیرا خاریدن آن باعث پراکنده شدن بیماری در بخش های دیگر بدن می شود.

عوامل خطرزا
چند عامل می تواند باعث بالا رفتن خطر گسترش زرد زخم بشود. این عوامل شامل:
- سن: بچه های کم سن بویژه کودکان مهد کودک، پیش دبستانی و دبستان بیشتر در معرض خطر ابتلا به زرد زخم قرار دارند. با این حال هر رده ی سنی ممکن است مبتلا به این بیماری بشود.
- فصل: زرد زخم در تابستان های گرم رایج تر است.
- شلوغی: زرد زخم در مراکز مراقبت شلوغ آسان تر پراکنده می شود. خانه های پر جمعیت عامل خطرناکی برای پراکنده شدن زرد زخم در جوامع دور افتاده ی استرالیا هستند.
- دیابت و بیماری های دیگری که بر روی توانایی سیستم دفاعی بدنمان تاثیر می گذارند.
- ورزش های تماسی: ورزش هایی مانند راگبی که دارای تماس فیزیکی هستند باعث افزایش زرد زخم می شوند.
- بریدگی ها، خراش ها، آبله مرغان، اگزما و شرایطی از این قبیل که باعث بازشدن سطح پوست می شوند.
- بهداشت ضعیف
- استفاده ی مشترک از حوله و لباس فرد مبتلا

انتقال بیماری
زرد زخم غیر تاولی بسیار مسری است و می تواند به آسانی از یک شخص به شخص دیگر یا از یک قسمت بدن به قسمت دیگر منتقل شود. با خاراندن تاول ها و لمس قسمت های دیگر بدن به انتقال آن کمک کرده ایم. زرد زخم به آسانی با تماس بدنی یا در اثر استفاده از وسایل مشترک مانند حوله و لباس از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. برای جلوگیری از سرایت بیماری نباید به زخم ها دست زد و در صورت تماس دست ها را با آب و صابون بشوییم. برای جلوگیری از انتشار آن در میان دیگر کودکان گرفتن چند روز استراحت از مدرسه ضروری است، هنگام بازگشت برای پوشاندن زخم ها باید از پوششی ضد آب استفاده کنیم. از اشتراک حوله و لباس با شخص مبتلا خودداری کنیم زیرا بیماری از این طریق انتقال پیدا می کند. اگر از کسی که مبتلا به زرد زخم است نگهداری می کنید پس از تماس در حین مراقبت از زخم ها از شستن دست های خود اطمینان حاصل کنید.

چگونه باکتری باعث بیماری می شود؟

مکانیسم خاص باکتری بوجود آورنده ی زرد زخم منجر به این بیماری می شود. آنها را عامل عفونت زا می نامند. استرپتوکوک پیوژنز در گروه الف (A) استرپتوکوک ها قرار می گیرد. این باکتری مسئول تعدادی از بیماری ها مانند گلو درد است. استرپتوکوک پیوژنز دارای سه عامل اصلی بیماری زا است:
- پروتئین ام (M): این پروتئین بر روی سطح باکتری استرپتوکوک پیوژنز قرار دارد. پروتئین های ام به باکتری کمک می کنند تا در برابر سیستم ایمنی مقاومت کند. نوعی سیستم پروتئینی به نام سیستم مکمل وجود دارد که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند. یکی از وظایف پروتئین مکمل علامت گذاری باکتری ها، ویروس ها و مهاجمان دیگر است که باید به وسیله ی سیستم ایمنی نابود شوند. اتصال پروتئین مکمل به باکتری به سلول های میکروب خوار (فاگوسیت ها) سیستم ایمنی دستور نابود کردن باکتری را می دهد. پروتئین ام با اتصال به بخش هایی از سلول باکتری جلوی پروتئین مکمل را می گیرد و به باکتری استرپتوکوک پیوژنز کمک می کند تا در برابر سیستم ایمنی مقاومت کند.
- استرپتوکیناز: نام آنزیمی در باکتری استرپتوکوک پیوژنز است. این آنزیم به ارگانیسم ها کمک می کند تا بین بافت ها پراکنده شوند. زیرا استرپتوکیناز با شکستن برخی از ساختارهای پروتئینی که بافت ها را در کنار یکدیگر نگه می دارند به باکتری امکان انتشار در سرتاسر بدن را می دهد.
- هیالورونیداز: آنزیم دیگری است که با شکستن بافت های مرتبط انتشار باکتری استرپتوکوک پیوژنز را تسریع می بخشد.

راه و روش های درمان
کلینیک ما در رفع بیماری زرد زخم متخصص است. ما متعهد هستیم که خدمات گسترده و با کیفیتی را برای درمان زردزخم و بیماری های پوستی دیگر ارائه دهیم. باور داریم که دست یابی به استاندارد برتری حرفه‌ای با ارائه‌ی خدمات برجسته‌ی بیمار پسند در تمامی جوانب مراقبت و درمان پوست امکان پذیر است. هدف ما ایجاد کانون گرم تربیتی در مراقبت استثنایی از پوست است. بیماری‌های پوستی با استفاده از روش‌های دارویی مرسوم و درمان‌های ثانویه به نحو احسن ارزیابی و معالجه می‌شوند. همچنین برای دست‌یابی به پوستی مطلوب، آموزش‌هایی را برای مراقبت‌های خانگی از پوست فراهم می‌کنیم.
درمان زرد زخم به شدت ابتلا و خطر انتقال آن به دیگران بستگی دارد. اگر تنها چند زخم کوچک در دسترس وجود داشته باشد می توان محلولی از آب و صابون را بوسیله ی یک کهنه بر روی قسمت خشک شده مالید تا نرم شود. این کار را باید هر ۶ تا ۸ ساعت تکرار کرد. باید این کار را به آرامی انجام دهید زیرا هدف پاک کردن قسمت های خشک شده نیست. مالیدن و خاریدن قسمت خشک شده باعث ایجاد زخم می شود پس بهتر است این کار را به آرامی انجام دهید. اگر شما مراقب زرد زخم فرزندتان هستید، مهم است که دست هایتان را قبل و بعد از تر کردن خشکی ها بشویید تا از پراکندن بیماری و آلوده کردن جاهای دیگر بدن با این باکتری جلوگیری کنید. استفاده از دستکش یکبار مصرف هم ایده ی خوبی است. ممکن است پزشک کرم آنتی بیوتیک موضعی را پیشنهاد بدهد که بتوانید آن را بر روی قسمت های آلوده شده بمالید.
اگر زخم ها زیاد باشند و بیماری خوب نشد بهترین پیشنهاد برای درمان زردزخم، آنتی بیوتیک است. ممکن است برای تشخیص نوع باکتری نمونه ای از زخم گرفته شود. این کار به تجویز نوع آنتی بیوتیک کمک می کند. برای باکتری استرپتوکوک پیوژنز داروی پنسیلین پیشنهاد می شود. اگر فرد به پنسیلین آلرژی داشته باشد به جای آن آنتی بیوتیک دیگری به نام روکسی ترومایسین را پیشنهاد می دهند. اگر علت زرد زخم باکتری استافیلوکوس اورئوس باشد، آنتی بیوتیک دی کلوگزاسیلین را تجویز می کنند. مانند تمام بیماری های دیگر اگر آنتی بیوتیک تجویز شود موظف هستید دوره ی مصرف آن را کامل کنید حتی اگر در چند روز ابتدایی احساس بهبودی کردید باید برای نابودی کامل باکتری و کاهش سطح مقاومت در برابر آنتی بیوتیک آن را به طور کامل مصرف کنید.

عوارض احتمالی

ممکن است زرد زخم یا هر گونه عفونتی در ارتباط با گروه الف (A) استرپتوکوک عوارض احتمالی در پی داشته باشد. برخی از عوارض احتمالی شامل:
- ایجاد زخم: دست زدن به زخم ها یا مالیدن زخم های خشک شده باعث ایجاد زخم های بیشتر می شود بنابراین از دست زدن، خاریدن یا مالیدن قسمت های زخم شده خودداری کنید.
- سلولیت (عفونت بافت): سلولیت عفونتی است که لایه های عمیق تر پوست (بافت زیر پوستی) را آلوده می کند. باکتری که در زرد زخم است می تواند لایه ی زیرین پوست را هم آلوده کند، این عفونت جدی است و باید به سرعت توسط آنتی بیوتیک های درون وریدی درمان شود.
- گلومرولونفریت: یک عارضه ی نادر است که بر روی کلیه ها تاثیر می گذارد. این حالت تنها با نوع خاصی از باکتری استرپتوکوک پیوژنز اتفاق می افتد و باعث تورم کلیه ها در واکنش به پادتن های تولید شده برای باکتری استرپتوکوک پیوژنز می شود.