سرطان گردن رحم، آنچه دانستنش نیاز است
سرطان گردن رحم به دهانۀ رحم (زهدان) آسیب میزند. سرویکس بخش باریک پایین رحم است که اغلب زیر عنوان گردن رحم به آن اشاره می‌شود.
سرطان گردن رحم به دهانۀ رحم (زهدان) آسیب میزند. سرویکس بخش باریک پایین رحم است که اغلب زیر عنوان گردن رحم به آن اشاره می‌شود.
اکثر موارد سرطان گردن رحم به علت HPV (پاپیلوماویروس انسانی) ایجاد می‌گردد. واکسن HPV با موفقیت از بروز HPV پیشگیری می‌کند و CDC استفاده از این واکسن را برای تمامی افراد در سنین پیش از نوجوانی توصیه می‌کند.
علایم و نشانههای اولیه
در مراحل اولیه سرطان گردن رحم زنان ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند. در نتیجه زنان باید به شکل منظم اسمیر سرویکال یا تست پاپ اسمیر را انجام دهند.
تست پاپ پیشگیرانه است. این تست هدف کشف سرطان را دنبال نمیکند بلکه برای آشکار کردن هر گونه تغییرات سلولی استفاده می‌شود که نشان دهندۀ امکان توسعۀ سرطان است، بنابراین امکان کُنش زودهنگام میسر می‌شود.
شایعترین علایم سرطان گردن رحم عبارتند از:
- خونریزی واژن بین پریودها
- خونریزی واژن پس از مقاربت جنسی
- خونریزی واژن در زنان پس از یائسگی
- احساس ناراحتی در طول مقاربت جنسی
- ترشحات بویناک واژن
- ترشحات واژن با تهرنگ خون
- درد لگن
علایم مزبور ممکن است به علل دیگری شامل عفونت نیز بروز کند. هر زنی که دچار علایم مزبور باشد باید به پزشک مراجعه کند.
مراحل
کار بر روی تعیین مرحله پیشرفت سرطان مهم است زیرا به تصمیمگیری در مورد نوع درمانی که میتواند مؤثر باشد کمک می‌کند.
مرحلهبندی سرطان با هدف ارزیابی میزان گسترش سرطان و نیز مشخص کردن اینکه آیا سرطان به ساختارهای مجاور یا دستگاه‌های دورتر در بدن رسیده است انجام می‌شود.
روش‌های متفاوتی برای توصیف مراحل سرطان وجود دارد اما در این مورد سیستم ۴ مرحلهای به شکل شایع مورد استفاده قرار میگیرد.
مرحله صفر:
سلول‌های پیش‌سرطانی در بدن وجود دارند.
مرحله یک:
سلول‌های سرطانی از سطح به بافتهای عمقیتر گردن رحم و احتمالاً به داخل رحم و گره‌های لنفاوی مجاور رسیده‌اند.
مرحله دو:
سرطان اکنون به ورای سرویکس و رحم رسیده اما هنوز در محدودۀ لگن یا بخش تحتانی واژن قرار دارد. در این مرحله ممکن است سرطان به گره‌های لنفاوی مجاور سرایت کرده یا نکرده باشد.
مرحله سه:
سلول‌های سرطانــی در بخش پایینی واژن یا دیوارۀ لگن حاضرند و این سلولها ممکن است باعث ایجاد انسداد در مجرای ادرار یا لولههایی شوند که ادرار را از مثانه منتقل میکنند. سرطان در این مرحله ممکن است گره‌های لنفی مجاور را درگیر کرده باشد یا نباشد.
مرحله چهار:
سرطان به مثانه یا راست روده آسیب رسانده و در حال گسترش به خارج از رحم است. سرطان ممکن است گره‌های لنفی را درگیر کرده باشد یا نباشد. در ادامۀ مرحله ۴ سرطان به دستگاه‌های دورتر در بدن شامل کبد، استخوانها، ریه‌ها و گره‌های لنفی سرایت می‌کند.
مراجعه به پزشک در صورت وجود هر گونه علامتی ضروری است زیرا درمان زودرس شانس بقاء بیمار را افزایش میدهد.
علل
سرطان نتیجۀ تقسیم و رشد غیر قابل کنترل سلــــولهای غیر نرمال است. اغلب سلول‌های بدن عمر مشخصی دارند و وقتی این سلولها میمیرند سلول‌های تازه برای جایگزینی سلول‌های مرده تولید میشوند.
سلول‌های غیر نرمال میتوانند حامل دو مشکل باشند:
- این سلولها نمیمیرند
- سلول‌های مزبور فرآیند تقسیم را ادامه میدهند
نتیجۀ روند مورد بحث انباشت بیش از حد سلولها است که در نهایت به شکلگیری تودهای منجر می‌شود که تومور نیز نام دارد. دانشمندان به طور دقیق نمیدانند که چرا سلول‌های بدن سرطانی میشوند.
در هر حال، برخی ریسک فاکتورها هستند که به عنوان عوامل افزایش دهندۀ ریسک توسعۀ سرطان شناخته می‌شود و در این مورد عبارتند از:
HPV:
نوعی ویروس قابل انتقال از راه ارتباط جنسی است. بیش از 100 نوع مختلف HPV وجود دارد و دستکم 13 نوع آن میتوانند سبب ایجاد سرطان گردن رحم شوند.
داشتن همخوابههای متعدد یا آغاز زودهنگام فعالیت جنسی:
انواع مسبب سرطان HPV تقریباً در تمامی موارد نتیجۀ تماس جنسی با فرد آلوده به این ویروس هستند. زنان دارای شرکاء جنسی متعدد به طور کلی در ریسک بالاتری برای آلوده شدن به HPV قرار دارند. این موضوع ریسک ابتلاء آنها به سرطان گردن رحم را افزایش میدهد.
دخانیات: مصرف دخانیات ریسک ابتلاء به سرطان گردن رحم و دیگر انواع سرطان را افزایش میدهد.
ضعف سیستم ایمنی:
این ریسک در افراد دچار HIV یا ایدز، مردم دارای پیوند عضو، و افراد نیازمند مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بیشتر است.
استرس ذهنی درازمدت:
میزان بالای استرس در یک بازه زمانی طولانی عمل مقابله با HPV را دشوارتر می‌کند. یک مطالعه در سال 2016 این نظر را حمایت کرده است. پژوهشگران پی بردهاند: "زنانی که خبر از دچار بودن خود به راهکارهای مقابلهای خودتخریب‌گرانه مثل نوشیدن مشروب، مصرف سیگار یا مواد مخدر در زمان دچار بودن به استرس میدهند، در ریسک بالاتری برای توسعۀ عفونت فعال HPV قرار دارند."
زایمان در سنین پایین:
در مقایسه با زنانی که در سنین بالای 25 سالگی صاحب اولین فرزند میشوند، زنانی که در سنین زیر 17 سال زایمان میکنند به شکل قابل ملاحظه‌ای در ریسک بالاتری برای ابتلاء به سرطان گردن رحم قرار دارند.
بارداریهای مکرر:
در مقایسه با زنانی که هرگز صاحب بچه نشده باشند، زنانی که دستکم در سه بارداری جداگانه صاحب سه فرزند شده باشند بیشتر محتمل است که دچار سرطان گردن رحم شوند.
قرص‌های کنترل بارداری:
مصرف درازمدت قرص‌های پیشگیری از بارداری رایج به میزان اندکی ریسک ابتلاء به سرطان گردن رحم را در زنان افزایش میدهد.
دیگر بیماریهای واگیردار جنسی:
کلامیدیا، سوزاک و سیفلیس ریسک ابتلاء به سرطان گردن رحم را افزایش میدهند.
وضعیت اقتصادی اجتماعی:
میزان ابتلاء به سرطان گردن رحم در زنان طبقات محروم و کمدرآمد بیشتر است.
درمان
گزینه‌های درمانی سرطان گردن رحم شامل جراحی، اشعه درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از موارد مزبور است.
تصمیمگیری در مورد نوع درمان به چند عامل مختلف مثل مرحله سرطان، و نیز سن بیمار و وضعیت کلی سلامت وی بستگی دارد.
درمان سرطان گردن رحم در مراحل اولیه، زمانی که سرطان محدود به گردن رحم است، دارای بازده موفق خوبی است. هر قدر سرطان به میزان بیشتری از محدودۀ شکلگیری اولیۀ خود فراتر رفته باشد موفقیت در درمان آن بیشتر کاهش پیدا خواهد کرد.
گزینه‌های درمانی برای مرحله اولیه سرطان گردن رحم
جراحی در هنگامی که سرطان محدود به سرویکس باشد به طور معمول مورد استفاده قرار میگیرد. در صورتی که پزشک به این نتیجه رسیده باشد که پس از جراحی هنوز سلول‌های سرطانی ممکن است درون بدن وجود داشته باشند از اشعه درمانی استفاده می‌شود.
رادیوتراپی همچنین ممکن است برای کاهش ریسک بازگشت سرطان مورد استفاده قرار گیرد. اگر جراح بر آن باشد تا برای آسانتر شدن عمل ابتدا نسبت به کوچک‌تر کردن تومور اقدام کند، بیمار ممکن است تحت شیمی درمانی قرار گیرد اگرچه این رویکرد چندان معمول نیست.
درمان سرطان گردن رحم پیشرفته
وقتی سرطان به ورای گردن رحم گسترش یافته باشد جراحی دیگر به طور معمول یک گزینه محسوب نمیشود.
به سرطان پیشرفته همچنین زیر عنوان سرطان مهاجم اشاره می‌شود زیرا این سرطان از محل اولیه شکلگیری خود دور شده و به دیگر نقاط بدن گسترش یافته است. این نوع سرطان نیاز به درمان گستردهتری دارد که به طور معمول شامل رادیوتراپی یا ترکیبی از رادیوتراپی و شیمی درمانی است.
در مراحل انتهایی سرطان درمان تسکینی برای تخفیف علایم و بهبود کیفیت زندگی بیمار تجویز می‌شود.
رادیوتراپی
رادیوتراپی به نام اشعه درمانی، اشعه سرطان و XRT نیز شناخته می‌شود. رادیوتراپی شامل کاربرد پرتوهای پرانرژی اشعه X یا ذرات (اشعه) برای نابود کردن سلول‌های سرطانی است. اشعه‌ای که ناحیۀ لگن را هدف قرار میدهد ممکن است سبب ایجاد عوارض جانبی فهرست زیر شود، و برخی از این عوارض ممکن است خود را تا هنگام پایان درمان نشان ندهند:
- اسهال
- تهوع
- آشوب معده
- تحریک مثانه
- باریک شدن واژن
- اختلال در چرخه عادت ماهانه
- یائسگی زودرس
شیمی درمانی
شیمی درمانی کاربرد مواد شیمیایی (داروهای شیمیایی) برای درمان هر گونه بیماری است. در این بستر شیمی درمانی به تخریب سلول‌های سرطانی اشاره دارد.
همانند اغلب دیگر انواع سرطان شیمی درمانی در سرطان گردن رحم برای هدف گرفتن سلولهایی مورد استفاده قرار میگیرد که جراحی قادر به خارج کردن آنها از بدن نبوده است، و نیز در موارد پیشرفته بودن سرطان برای کاهش علایم بیماری کاربرد دارد.
عوارض جانبی شیمی درمانی میتواند متفاوت باشد و به نوع خاص داروی مورد استفاده بستگی دارد. در زیر فهرستی از عوارض جانبی شایع در شیمی درمانی آمده است:
- اسهال
- تهوع
- ریزش مو
- خستگی مفرط
- ناباروری
- یائسگی زودرس
دورنما
مرحلهای که سرطان در آن تشخیص داده می‌شود میتواند به نشان دادن میزان شانس بقاء فرد برای زنده ماندن حداقل به مدت 5 سال کمک کند.
- مرحله یک: در اوایل مرحله 1، شانس بقاء به مدت 5 سال 93 درصد است و در پایان این مرحله شانس مزبور به 80 درصد میرسد.
- مرحله دو: در اوایل مرحله 2 شانس بقاء 5 ساله بیمار 63 درصد است و در انتهای این مرحله به 58 درصد کاهش مییابد.
- مرحله سه: در طول این مرحله شانس بقاء 5 ساله برای بیمار 35 درصد تا 32 درصد خواهد بود.
- مرحله چهار: شانس بقاء 5 ساله در این مرحله حدود 15 تا 16 درصد است.
ارقام مزبور میانگین شانس بقاء را نشان میدهند و در مورد تمامی بیماران مصداق ندارند. در برخی از موارد درمان حتی تا مرحله 4 با موفقیت مواجه خواهد شد.
پیشگیری
برخی موازین هست که میتوان برای کاهش خطر ابتلاء به سرطان گردن رحم مورد استفاده قرار داد.
واکسن HPV
ارتباط میان توسعۀ سرطان گردن رحم و برخی انواع HPV روشن است. اگر تمامی زنان از برنامۀ واکسیناسیون موجود برای HPV استفاده کنند، از میزان سرطان گردن رحم به شکل بالقوه کاسته خواهد شد.
رابطه ایمن و سرطان گردن رحم
واکسن HPV صرفاً باعث محافظت شخص در برابر دو نژاد HPV می‌شود. نژادهای دیگری از این ویروس نیز وجود دارند که میتوانند باعث ایجاد سرطان گردن رحم شوند. استفاده از کاندوم در هنگام رابطه به پیشگیری از ابتلاء به عفونت HPV کمک می‌کند.
غربالگری سرویکال
غربالگری منظم سرطان گردن رحم احتمال ردیابی نشانههای سرطان را در مراحل اولیه شکلگیری آن و پیش از آن که بیماری توسعه یافته یا به دیگر قسمتهای بدن منتقل شود، افزایش میدهد. غربالگری باعث تشخیص سرطان نمیشود بلکه باعث کشف تغییرات ایجاد شده در سلول‌های گردن رحم می‌شود.
کاهش تعداد شرکای جنسی
هر قدر تعداد همخوابههای یک زن بیشتر باشد، ریسک ابتلاء به HPV در وی بیشتر خواهد بود که این میتواند احتمال ابتلاء به سرطان گردن رحم را در زن افزایش دهد.
به تعویق انداختن نخستین مقاربت جنسی
هر قدر زنان در سنین پایینتری مقاربت جنسی را آغاز کنند، خطر ابتلاء به عفونت HPV در آنان بیشتر خواهد بود. هر قدر اولین مقاربت جنسی دیرتر صورت گیرد، ریسک مزبور کاهش بیشتری خواهد یافت.
ترک دخانیات
زنان سیگاری و مبتلا به HPV در ریسک بالاتری برای توسعه سرطان سرویکال قرار دارند.
تشخیص
هر قدر سرطان گردن رحم زودتر تشخیص داده شود امکان درمان موفقیتآمیز آن بیشتر خواهد بود.
به زنان سنین بالای 30 سال توصیه می‌شود که منظماً تست پاپ اسمیر را برای کشف نشانههای زودرس سرطان رحم و گردن رحم انجام دهند. تست HPV را نیز میتوان همزمان با تست مزبور انجام داد.
تست اسمیر سرویکال
در سطح ایالات متحد آمریکا سالانه بیش از ۱۱.۰۰۰ زن با تشخیص ابتلاء به سرطان گردن رحم مواجه میشوند و در حدود ۴۰۰۰ نفر از بیماران جان خود را بر اثر این بیماری از دست میدهند.
اغلب مرگ و میرهای مورد اشاره را میتوان از طریق غربالگری منظم سرویکال مورد پیشگیری قرار داد.
غربالگری باعث کشف سرطان نمیشود اما به تغییرات غیر نرمال سلولها در گردن رحم میپردازد. در صورت عدم درمان، برخی از سلول‌های غیر نرمال مورد اشاره در نهایت به سرطان تبدیل خواهند شد.
تست DNA HPV
این تست تعیین می‌کند که آیا بیمار به یکی از انواع دارای بالاترین احتمال تبدیل شدن به سرطان گردن رحم HPV مبتلا است یا خیر. تست مزبور نیاز به جمعآوری سلول‌های گردن رحم برای بررسی آزمایشگاهی دارد.
این تست میتواند گونههای دارای ریسک بالای HPV را پیش از بروز ناهنجاریهای سلول گردن رحم تشخیص دهد.
اگر نشانهها و علایمی از سرطان گردن رحم مشاهده شود یا اگر تست پاپ وجود سلول‌های غیر نرمال را نشان دهد، تست‌های تکمیلی توصیه می‌شود. این تستها شامل موارد زیرند:
- کولپوسکپی: معاینۀ بصری واژن با استفاده از اسپکلوم و کولپوسکپ است، که نوعی وسیلۀ مجهز به نور مغناطیسی است.
- معاینه زیر بیهوشی: در شرایط بیهوش بودن زن، پزشک میتواند معاینۀ کاملی را بر روی گردن رحم و واژن انجام دهد.
- بیوپسی: تحت شرایط بیهوشی عمومی نمونۀ کوچکی از بافت ناحیۀ مورد بحث گرفته می‌شود.
- بیوپسی کان: بافت غیر نرمال بخش کوچک و مخروطی شکل سرویکس برای بررسی برداشته می‌شود.
- LLETZ: از گرما توسط یک رشته سیم حرارت داده شده با جریان الکتریکی برای برداشتن بافت غیر نرمال استفاده می‌شود. بافت مزبور برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌گردد.
- آزمایش‌های خون: شمارش سلول‌های خون میتواند به شناسایی مشکلات کبد یا کلیه کمک کند.
- CT اسکن: مایع باریم را میتوان برای نشان دادن هر گونه ناهنجاری احتمالی مورد استفاده قرار داد.
- MRI: انواع خاصی از MRI میتوانند سرطان گردن رحم را در مراحل اولیه شناسایی کنند.
- اولتراسوند لگن: امواج صوتی با فرکانس بالا تصویری از ناحیۀ هدف را برای پایش پزشکی ایجاد میکنند.
منبع:
مهرین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼