عفونت دستگاه ادراری در نوزادان، دلایل و علائم

دلایل عفونت ادراری در نوزادان شامل نقص تکاملی دستگاه ادراری، تجمع میکروب‌ها در اطراف مجاری ادراری، برگشت ادرار و عوامل ژنتیکی می‌باشد. در زمان مشاهده علائم عفونت‌ ادراری، والدین باید سریعاً کودک خود را نزد پزشک ببرند. در این مقاله روش‌های پیشگیری از عفونت ادراری، علائم آن در نوزادان و کودکان و دلایل آن بیان شده است.
عفونت ادراری در نوزادان یکی از هشدارهای مهم برای والدین است که سریعاً نوزاد خود را نزد پزشک متخصص ببرند تا از مشکلات بعدی کلیوی و مثانه جلوگیری شود. متخصصان اطفال همیشه به والدین هشدار می‌دهند که بروز تب در فرزندانشان را جدی بگیرند و دلیل آن را ریشه‌یابی کنند، چراکه تب‌های غیرقابل توجیه که علت مشخصی برای آن پیدا نمی‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از ابتلای کودک به عفونت ادراری باشد.
اصولا عفونت ادراری در کودکان دختر به علت ساختار خاص سیستم ادراری و تناسلی شان بیشتر از پسران است، اما شیوع عفونت ادراری در نوزادان پسر مخصوصاً پسرهای ختنه نشده قبل از یک سالگی بیشتر است. به این دلیل متخصصان بهترین زمان ختنه را تا قبل از یک سالگی و حتی در ماه اول تولد می‌دانند که می‌تواند به جلوگیری از عفونت ادراری در نوزادان کمک کند.

دلایل عفونت ادراری در نوزادان چیست؟
نقص تکاملی دستگاه ادراری
بیشتر عفونت‌های ادراری در کودکان به دلیل نقص دستگاه ادراری است که بی توجهی نسبت به آن به تکرار عفونت‌های ادراری و از دست رفتن کلیه‌ها منجر می‌شود. نقص تکاملی دستگاه ادراری شامل تنگی لگن یا انسداد راه خروج ادرار از مثانه است که می‌تواند باعث ابتلا به عفونت ادراری در نوزادان شود.
تجمع میکروب‌ها در اطراف مجرای ادراری
تجمع میکروب‌ها در اطراف مجرای ادراری در پسرهای ختنه نشده بیشتر اتفاق می‌افتد. میکروب‌های به وجود آورنده عفونت ادراری اکثراً میکروب‌های دستگاه گوارش هستند که در اطراف مجرای ادرار تجمع می‌کنند.
برگشت ادرار یا ریفلاکس
برگشت ادرار به معنای آن است که ادرار از مثانه به سمت بالا برمی‌گردد. این بیماری بسیار مهم است زیرا ممکن است باعث تخریب و از کار افتادن کلیه‌ها شود.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی نیز می‌تواند از دلایل عفونت ادراری در نوزادان و کودکان باشد.
پوشش بیش از حد نوزاد
برخی مادران برای جلوگیری از سرماخوردگی، به نوزاد خود بیش از حد لباس می‌پوشانند و او را در کنار بخاری و یا فضای بسیار گرم قرار می‌دهند. این کار موجب تعریق زیاد نوزاد و کاهش آب بدن او و در نتیجه غلظت ادرار و ایجاد سنگ‌های ادراری می‌شود.

علائم عفونت ادراری در نوزادان چیست؟
عفونت ادراری همیشه با نشانه همراه نیست و تنها از طریق آزمایش ادرار قابل تشخیص است اما در کودکان زیر دو سال می‌تواند علائمی مانند زیر وجود داشته باشد:
- تب نوزاد
- بوی بد ادرار
- رنگ تیره ادرار
- بی اشتهایی
- درد شکم
- بی حالی و خوب شیر نخوردن
- وزن نگرفتن نوزاد
- عدم رشد مناسب نوزاد
- سرد شدن بدن
بی‌رنگ بودن ادرار نشان از وجود آب کافی در بدن نوزاد است و زرد رنگ و غلیظ بودن آن نشان از کم آبی بدن نوزادان و کودکان است، بنابراین باید در حدی به نوزادان آب داده شود که روزانه شش تا هشت بار دفع ادرار رقیق و بی‌رنگ داشته باشند.

علائم عفونت ادراری در کودکان چیست؟
- سوزش ادرار
- تکرر ادرار
- درد پهلو
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- تب‌های بدون علت
- اختلال در ادرار کردن
- بی اختیاری در نگه داشتن ادرار

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده کوچک‌ترین نشانه‌های ذکر شده در بالا، باید سریعاً به پزشک مراجعه نمود، زیرا این بیماری می‌تواند با درگیر کردن کلیه باعث نارسایی آن شود که بسیار خطرناک است. به همین دلیل دارای اهمیت بالایی بوده و به محض مشاهده این بیماری به سرعت کودکان را مورد معالجه قرار می‌دهند.
همه والدین باید مراقب باشند و مرتب کودک خود را بررسی کنند تا با مشکلات جبران ناپذیری مواجه نشوند. اگر برای درمان این بیماری به موقع اقدام شود با گذشت چند روز و دریافت آنتی بیوتیک مشکل برطرف خواهد شد.

روش‌های پیشگیری از عفونت ادراری چیست؟
- مصرف زیاد آب
- تخلیه مثانه هر دو تا حداکثر هر سه ساعت یک بار
- تغذیه سالم، مصرف مایعات، میوه‌ها و سبزی‌ها که منجر به کاهش بروز یبوست می‌شود.
- شستشوی دستگاه تناسلی از جلو به عقب
- استفاده از لباس‌های زیر نخی و گشاد و شستشو و تعویض مکرر آن‌ها
- تعویض مرتب و به موقع پوشک کودکان زیر سه سال
- آموزش دادن به بچه‌ها در مورد عادات صحیح دستشویی رفتن و رعایت بهداشت
- آموزش به کودکان که ادرارشان را برای مدت طولانی نگه ندارند.
- عدم نشستن در وان یا لگن
- ختنه
- مصرف تمشک کوهی از جمله میوه‌هایی است که برای پیشگیری از عفونت ادراری توصیه می‌شود.
- استفاده از پروبیوتیک‌ها که به صورت پودر یا قرص، یا ماست و دوغ حاوی پروبیوتیک و فرآورده‌های لبنی
تغذیه نامناسب و غذا‌های کم فیبر می‌تواند به ایجاد عفونت‌های ادراری کمک کند. در بزرگسالان دیده شده است چنانچه آب کم مصرف شود، ادرار غلیظ شده و احتمال ایجاد سنگ‌های ادراری بالا می‌رود.

چگونه عفونت ادراری درمان می‌شود؟
پس از انجام آزمایشات ادرار و خون، سونوگرافی و عکسبرداری از کلیه و مثانه، برگشت ادراری و اختلالات مثانه نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورتی که عفونت ادراری، مثانه یا کلیه را درگیر کرده باشد، پزشک درمان با آنتی بیوتیک خوراکی یا تزریقی به مدت ۷ تا ۱۴ روز را توصیه می‌کند.

دلایل عفونت ادراری در نوزادان چیست؟
از تب نوزاد و کودک خود غافل نشوید و علت آن را صرفا سرماخوردگی کودک ندانید. در مواردی که تب کودک بی دلیل است حتماً او را به پزشک متخصص ببرید زیرا ممکن است عفونت ادراری و یا سایر عفونت‌ها در کمین کودکتان باشد.
عفونت ادراری در صورتی که به موقع تشخیص داده شود، با مصرف آنتی بیوتیک‌ها در دوره‌های خاص درمان می‌شود ولی اگر زمان را از دست بدهید ممکن است با مشکلات و بیماری‌های کلیه و مثانه در کودک خود مواجه شوید.