یائسگی زودرس در زنان، همراه با این علائم و نشانه هاست

یائسگی در طی مدت ۱۲ ماه پس از آخرین قاعدگی شما ایجاد می شود و یک روند بیولوژیک طبیعی بدن محسوب می گردد و نه یک مشکل بالینی. هر چند علایم و نشانه های فیزیکی و جسمانی ناشی از یائسگی می توانند خواب تان را مختل نموده و انرژی تان را تحلیل ببرند و در نهایت به صورت غیر مستقیم احساس ناراحتی و اندوه را در شما تقویت نماید ولی این یک روند طبیعی زندگی است که شما می توانید با رعایت توصیه هایی، از عوارض آن بکاهید. با این مطلب همراه باشید تا با این نکات آشنا گردید

تغییرات هورمونی:

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی منجر به ظهور علایم بالینی یائسگی می گردد ولی عقاید غلطی وجود دارند مبنی بر این که تحول دوران یائسگی را عامل تغییرات احساسی فرد می پندارند. اول از همه باید بدانید که یائسگی به هیچ وجه بدین معنا نیست که پایان زندگی نزدیک شده است چرا که هنوز نیمی از زندگی شما باقی مانده است. دوماً یائسگی حس زنانه و جنسی شما را خاموش نخواهد کرد. در حقیقت شما ممکن است یکی از هزاران خانمی گردید که نگرانی هایش در مورد بارداری و قاعدگی به پایان رسیده است.

از همه مهم تر این که یائسگی یک بیماری محسوب نمی شود و اگر علایم شدیدتر یائسگی را دارید نباید از معالجه و بهبود آن ناراحت و بیزار باشید و نباید به یائسگی به چشم یک مشکل یا بیماری نگاه کنید. معالجات بسیاری برای تخفیف علایم ناراحت کننده ی دوران یائسگی وجود دارند و این معالجات از ایجاد سازگاری هایی در الگوی زندگی تا درمان هورمونی گسترش یافته اند.

یائسگی به هیچ وجه بدین معنا نیست که پایان زندگی نزدیک شده است چرا که هنوز نیمی از زندگی شما باقی مانده است علایم یائسگی در ۷۰ درصد زنانی که به سن یائسگی نزدیک می شوند، گزارش می شود. علایمی مانند گرگرفتگی یا عرق شبانه که بر اثر تغییرات هورمونی در زنان ایجاد می شود.

به نوشته «Prevention» تقریباً همه خانم ها در زمان قاعدگی علایم اولیه یائسگی را تجربه می کنند این مرحله که ترشح هورمون در آن بسیار متغیر است، پری منوپوز نام دارد و در بیشتر زنان در اوایل ۴۰ سالگی رخ می دهد و تا اواسط دهه ۵۰ ادامه دارد. اما برخی خانم ها تا پایان عمر این علایم را خواهند داشت.

شایع ترین علامت ها شامل؛ گرگرفتگی، عرق شبانه، نامنظم بودن قاعدگی، از دست دادن میل جنسی و… است.در این مطلب به شایع ترین علایم یائسگی و درمان آن اشاره شده است که امیدواریم مفید واقع شود.

مهمترین علایم یائسگی

گرگرفتگی و قرمز شدن صورت

تقریباً ۷۵ تا ۸۵ درصد زنان در دوران یائسگی، گرگرفتگی را تجربه می کنند. در این حالت حرارت بدن زیاد می شود و صورت و بالاتنه قرمز می شود. گرگرفتگی واکنش بدن به کاهش ترشح هورمون استروژن است، که با نزدیک شدن به سن یائسگی امری طبیعی است. البته برخی زنان این علایم را تجربه نمی کنند.

گاهی میزان تولید استروژن به طور تدریجی کاش پیدا می کند و در نتیجه میزان گرگرفتگی کمتر است. اما گاهی نیز تخمدان ها به یک باره تولید استروژن را متوقف می کند و گرگرفتگی به یک مشکل بزرگ تبدیل می شود.

تعریق شبانه:

تعریق شبانه نسبت به گرگرفتگی شدیدتر است و نوعی اختلال تعریق به حساب می آید که هنگام خواب رخ می دهد.

بی نظم شدن قاعدگی:

بیشتر زنان طی دوران زندگی خود دچار قطع ناگهانی یا بی نظمی قاعدگی می شوند. این عارضه علل زیادی دارد اما شایع ترین آن به هم ریختن تعادل هورمون هاست. ممکن است دفعات قاعدگی زیاد شود و به جای هر ۲۸ روز، ۲۴ روزه باشد.بی نظمی قاعدگی در اواسط دهه ۴۰ سالگی عادی تر است. علت اصلی نیز به هم ریختن تعادل هورمونی یا کاهش تولید استروژن است.

تغییر در خلق و خو:

خلق و خو در زنان یائسه تغییر می کند. در چنین شرایطی فرد خلقیات ناگهانی و غیر قابل کنترلی دارد. نکته این جاست که این تغییرات خلقی همانند یک مشکل جسمی قابل درمان است.

خستگی مفرط:

پس از درد قاعدگی دومین وشایع ترین علامت یائسگی، خستگی مفرط گزارش شده است. خستگی مفرط در زنانی که در سنین یائسگی قرار دارند شایع است و گاه روی زندگی روزمره، روابط فردی و اجتماعی آن ها تاثیر می گذارد. در خستگی مفرط، فرد به طور بی وقفه احساس ضعف، خستگی و کمبود انرژی می کند.

نازک شدن یا ریزش مو و افزایش موهای صورت:

از آنجا که این عارضه به کمبود استروژن مربوط است و پیاز مو به استروژن نیاز دارد، برخی زنان زودتر متوجه این علایم که آشکارتر است، می شوند. ریزش مو ممکن است به صورت ناگهانی یا تدریجی همراه با نازک شدن موها رخ دهد.گاهی موها خشک تر و شکننده تر می شود.

اختلال خواب:

بی خوابی دربرخی موارد با یائسگی ارتباط دارد. در این دوران خواب آرام کمتر می شود. این بی خوابی ۵ تا۷ سال قبل از یائسگی تجربه می شود. این مشکل نیز به علت تغییر در ترشح هورمون ها ست.

مشکل در تمرکز، سردرگمی و اختلال ذهنی:

در اوایل یائسگی، بسیاری از خانم ها در به یاد آوردن مسائل دچار مشکل و به شدت نگران می شوند.همچنین برای بعضی از زنان از دست رفتن حافظه نگران کننده است.

در بیشتر مواقع این مشکل موقتی است و جای نگرانی ندارد.اما اگر این مشکل استمرار پیدا کرد بهتر است به پزشک مراجعه شود. نداشتن تمرکز، گم کردن کلیدها، فراموش کردن اتفاقات، یا فراموش کردن تاریخ تولد از علایم یائسگی است و به پایین بودن میزان استروژن و بالا بودن استرس ارتباط دارد.

سرگیجه و نبود تعادل:

این علایم ممکن است با بسیاری از بیماری ها مرتبط باشد و در صورتی که فکر می کنید به یائسگی ارتباط ندارد، به پزشک مراجعه کنید.

افزایش وزن:

زیاد شدن دور کمر علامت دیگری از تغییرات هورمونی در بدن است.با بالا رفتن سن، کند شدن سوخت و ساز بدن وافت ترشح هورمون ها فرد دچار اضافه وزن می شود و تجمع چربی در پهلوها افزایش می یابد.

بی اختیاری ادرار به ویژه هنگام عطسه زدن یا خندیدن؛

بی اختیاری ادرار را می توان به ۳ دسته تقسیم بندی کرد،اول، بی اختیاری بر اثر استرس که با خندیدن، سرفه کردن یا عطسه زدن به طور تصادفی رخ می دهد. گاهی مثانه هر بار که پر می شود، خود به خود منقبض و تخلیه می شود.

نفخ ناگهانی:

نفخ ناگهانی در نتیجه احتباس مایعات در بدن و ورم شکم بروز می کند. نفخ، تجمع گاز و درد معده ای که پس از مصرف لبنیات به وجود می آید به علت حساسیت به لاکتوز است زیرا معده قادر به هضم لاکتوز یا قند شیر لبنیات نیست. متاسفانه بیشتر بزرگسالان بااین مشکل مواجهند. گاهی با بالا رفتن سن این مشکل به وجود می آید زیرا آنزیم هضم لاکتوز کمتر تولید می شود.بدون این آنزیم قند شیر تخمیر و به گاز تبدیل می شود و ایجاد گاز در معده باعث نفخ می شود.اگر نفخ یا معده درد بدون دلیل بیش از ۳ روز به طول انجامد باید با مشورت پزشک آن را برطرف کرد.

افزایش حساسیت:

اصولاً موارد زیادی از ابتلا به انواع حساسیت ها در نتیجه واکنش های هورمونی به ویژه در زنانی که بیشتر در اواخر دهه ۲۰ یا دوران پس از زایمان هستند و دچار تغییرات هورمونی می شوند، گزارش می شود.در واقع ناهنجاری های هورمونی نوعی واکنش حساسیت زاست که بعضی از زنان قبل از سن بلوغ تا دوران پیری آن را تجربه می کنند.گاهی ناخن های دست نرم و شکننده می شود و حتی ترک بر می دارد.

تغییر در بوی بدن:

بدن انسان ۲ نوع ماده تولید می کند. عرق «آکرین»، که بی بو است و در تمامی بدن وجود دارد و در کنترل دمای کل بدن نقش دارد، نوع دیگر آن «ایپوکرین» است که از طریق غده های زیر بغل تولید می شود. این ماده تا زمان فعال شدن باکتری ها بی بو می ماند و در افرادی که بهداشت را رعایت نمی کنند ، بیشتر است. در این مورد استفاده از صابون ضد باکتریایی مفید است.

تپش قلب:

تپش قلب، یکی از شایع ترین علایم قبل از یائسگی است. این حالت که ناگهان به وجود می آید، باعث وحشت بسیاری از زنان می شود.از آنجا که تپش قلب ممکن است علل دیگری هم داشته باشد، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید.

بهتراست، به هنگام تپش قلب شدید، آرامش خود را حفظ کنید، چند نفس عمیق بکشید و در صورتی که درازکشیده اید، نفس عمیق بکشید و به سمت دیگر جابه جا شوید.

افسردگی؛ احساس ناراحتی یا افسردگی کوتاه مدت در این دوران طبیعی است. اما اگر این وضعیت ادامه یابد و زندگی را مختل کند، افسردگی رخ داده است. افسردگی یعنی تغییر چشمگیر و طولانی مدت در حالات و روحیات فرد که با بی میلی به انجام فعالیت های معمولی می پردازد.

درد در ناحیه سینه:

بسیاری از زنان قبل یا در زمان قاعدگی، زمان بارداری، شیردهی و یائسگی دچار درد در ناحیه سینه می شوند. در صورتی که درد شدید باشد و به مدت ۲ ماه یا بیشتر ادامه پیدا کند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

سردرد:

اگرچه سردرد عوامل مختلفی دارد اما در مراحل اولیه یائسگی، سردردها بیشتر و شدیدتر است و علت اصلی آن کاهش استروژن است.

درد مفاصل، عضلات و تاندون ها:

نیمی از زنان یائسه درجات متفاوتی از درد مفاصل را تجربه می کنند که گاه به علت تغییر میزان ترشح هورمون هاست.برای پیشگیری از این دردها، استراحت کافی،مصرف داروهای گیاهی، مصرف مواد غذایی مغذی و میوه و صیفی جات موثر است.

سوزش زبان و کام، طعم بد در دهان وتغییر بوی دهان:

سندروم سوزش دهان یک اختلال پیچیده و آزاردهنده است که باعث سوزش در زبان، لب یا تمامی قسمت های دهان می شود و بدون هیچ علامت آشکاری با یائسگی ارتباط دارد و اغلب پس از ۶۰ سالگی رخ می دهد اما در سنین پایین تر نیز دیده می شود. درد مزمن در دهان نیاز به معاینه پزشک دارد.

احساس شوک الکتریکی زیر پوست و سر:

این حس عجیب شبیه رها شدن کش در لایه های بین پوست و عضله است که به علت نوسان میزان استروژن رخ می دهد.

مشکل لثه، افزایش خون ریزی:

شایع ترین مشکل لثه، خون ریزی و التهاب است که گاهی ممکن است به مشکلات جدی تبدیل شود.

این علایم همانند علایم دیگر، در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است. برای جلوگیری از خون ریزی لثه مسواک زدن واستفاده درست از نخ دندان را فراموش نکنید. بروز زخم، ورم، پف کردن یا درد در لثه هایی که خون ریزی می کند، جای نگرانی دارد.

افزایش گرفتگی درعضله:

افزایش درد در تمامی عضله بدن با درد و سفت شدن عضله ارتباط دارد، زنانی که از سلامت کافی برخوردارند نسبت به بقیه افراد گرفتگی عضله ای کمتری دارند. برای به حداقل رساندن علایم این ناراحتی به ورزش بپردازید. ورزش میزان آندورفین را افزایش می دهد، حالت روحی فرد را بهبود می بخشد و به طور چشمگیری علایم سندروم قبل از قاعدگی را کاهش می دهد.

خارش و مورمورشدن پوست؛

با افت میزان استروژن، تولید کلاژن نیز کند می شود.کلاژن در انعطاف پذیر بودن پوست نقش مهمی دارد.

احساس سوزن سوزن شدن اندام ها به خصوص دست و پا:

در اغلب موارد، این احساس خطرناک نیست و اغلب بر اثر وارد شدن ضربه یا فشار روی رگ رخ می دهد و به کاهش جریان خون در دست و پا و در نتیجه به خواب رفتن این اندام ها منجر می شود. با تغییر دادن وضعیت بدن، فشار کم می شود و این حس سوزن سوزن شدن از بین می رود.

سوزن سوزن شدن در برخی موارد به علت وجود مشکلات دیگری از جمله اضطراب، دیسک، گردش خون ضعیف، دیابت، بیماری قلبی، سکته، آرتریت، ام‌اس، تومور یا سندروم توتل کارپل ایجاد می شود.

پوکی استخوان(پس از چندین سال):

پوکی استخوان یک اختلال استخوانی است که باعث نازک و ضعیف شدن و کاهش توده و تراکم استخوان می شود. پوکی استخوان فرد را به شکستگی استخوان و ترک خوردگی مستعدتر می کند. یائسگی روی استخوان ها تاثیر می گذارد.

به طور معمول، طی روندی بافت های قدیمی استخوان جای خود را به بافت های جدید می دهد. در جوانی بافت های استخوانی بیشتری ساخته می شود.

توانایی بدن برای تحمل این روند با بالا رفتن سن تحلیل می رود. بنابراین در ۳۵ سالگی میزان ساخت استخوان کمتر می شود.

در دوران یائسگی، میزان استروژن افت پیدا می کند و روند کاهش تراکم استخوان، سرعت پیدا می کند.

علل:

علل یائسگی عبارت هستند از:

کاهش طبیعی هورمون های تولید مثل و باروری:

به موازات این که شما به سنین پس از ۳۰ سالگی می رسید، به تدریج تخمدان های شما شروع به کاهش تولید هورمون های تنظیم کننده ی قاعدگی(یعنی استروژن و پروژسترون) می کنند و با گذشت زمان، تخمک های کمتری در هر ماه در تخمدان های شما به بلوغ می رسند و تخمک گذاری کمتری مورد انتظار است. علاوه بر این، افزایش هورمون پروژسترون پس از تخمک گذاری به میزان قابل توجهی کاهش می یابد( پروژسترون هورمونی است که بدن تان را برای بارداری آماده می سازد).

به علت اثرات هورمونی مذکور توانایی باروری شما کاهش می یابد، این تغییرات هورمونی در سنین ۴۰ سالگی و پس از آن بیشتر نمود می یابند. دوره های قاعدگی شما ممکن است طولانی تر و یا کوتاه تر، سنگین تر یا سبک تر گردد و نیز تکرر قاعدگی ها ممکن است افزایش یا کاهش یابد تا این که سرانجام تخمدان های تان تولید تخمک را متوقف کنند و دیگر عادت ماهیانه نداشته باشید. اگر چه غیر معمول است ولی احتمال دارد که شما هر ماه درست سر موعد مقرر مانند ماه گذشته قاعدگی داشته باشید، ولی به احتمال بیشتر برخی بی نظمی ها را در قاعدگی های تان خواهید داشت.

عمل جراحی هیسترکتومی یا خارج کردن رحم:

در عمل هیسترکتومی، رحم شما برداشته می شود ولی تخمدان های تان برداشته نمی شود و این عمل غالبا سبب یائسگی نمی گردد اگر چه برای مدت طولانی قاعدگی نخواهید داشت ولی تخمدان های تان همچنان تخمک ها را رها کرده و استروژن و پروژسترون تولید می نمایند. ولی در یک عمل جراحی دیگر که در آن هر دو مورد رحم و تخمدان های شما در آورده می شود(عمل هیسترکتومی کامل به همراه برداشت تخمدان های هر دو طرف) می تواند بدون سپری کردن هیچ مرحله انتقال و تغییر، موجب یائسگی گردد. قاعدگی های شما یک باره متوقف خواهد شد و محتمل است که احساس گر گرفتگی و دیگر علایم و نشانه های یائسگی را پس از عمل جراحی داشته باشید.

شیمی درمانی و پرتو درمانی:

این درمان های بیماری سرطان می توانند محرکی برای یائسگی باشند و موجب ظهور علایمی نظیر گر گرفتگی در طی دوره های درمان و یا در طی مدت ۳ تا ۶ ماه گردند.

عدم کفایت اولیه تخمدان:

در حدود ۱ درصد از زنان قبل از سن ۴۰ سالگی، یائسگی را تجربه می کنند و یائسگی ممکن است به دلیل عدم کفایت اولیه تخمدان ایجاد می شود(حالتی که تخمدان های شما در تولید مقادیر طبیعی از هورمون های باروری ناتوان باشد) که این عارضه از عوامل ژنتیکی و یا بیماری اتوایمیون ناشی می شوند. لازم به ذکر است که اغلب نمی توان دلیل قطعی نارسایی زودرس تخمدان را دریافت.

اگر پس از یائسگی دچار خون ریزی گشتید باید همواره به دنبال توصیه های پزشکی بروید و موضوع را پیگیری نمایید

زمان مراجعه به پزشک:

مراجعه به پزشک در طی سال هایی که به یائسگی منتهی می شوند(دوره پیش از یائسگی) اهمیت دارد و نیز در سال های پس از یائسگی نیز باید به منظور انجام اقدامات پیشگیرانه و محافظت از سلامت و مراقبت از شرایط بالینی که به همراه افزایش سن ممکن است حادث شوند، تحت نظر پزشک باشید.

اگر یک قاعدگی را نداشتید اما مطمئن هم نیستید که نقطه شروع یائسگی شما هست و یا خیر، ممکن است لازم باشد برای بررسی این که آیا باردار شده اید و یا خیر، به پزشک معالج مراجعه کنید.

پزشک معالج یک تاریخچه ی بالینی از شما می گیرد و یک معاینه بالینی از شما انجام می دهد و اگر لازم باشد یک آزمایش بارداری را تجویز می نماید. اگر پس از یائسگی دچار خون ریزی گشتید باید همواره به دنبال توصیه های پزشکی بروید و موضوع را پیگیری نمایید چرا که اگر مشکلی برای شما باشد و در مراحل اولیه تشخیص داده شود موفقیت در درمان آن به مراتب بهتر از حالتی خواهد بود که شما آن را نادیده بگیرید.

درمان

برای درمان علایم یائسگی ۳ راهکار را می توان در نظر گرفت. ایجاد تغییر در شیوه زندگی، مصرف دارو وراهکار سوم جراحی.

تغییر در شیوه زندگی؛ بسیاری از تغییرات به ظاهر کوچک در زندگی در مقابله با علایم یائسگی مفید است. روش های کاهش استرس مانند انجام یوگا، ورزش منظم و رژیم غذایی در بسیاری از موارد درمان طبیعی و موثر یائسگی به حساب می آید.

نتایج بررسی ها نشان می دهد، برنامه غذایی غنی از سویا، سیب، یونجه، گیلاس، سیب زمینی ،برنج و گندم برای درمان یائسگی بسیار مفید است.

باید از مصرف نوشیدنی های کافئین دار و مشروبات الکلی پرهیز کرد. خواب به مدت ۷تا۸ ساعت در شب، مصرف ویتامین های E،D،C،B وداشتن تنفس عمیق، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و مصرف آب توصیه می شود.

مصرف مکمل های گیاهی؛ این روش هیچ خطری در پی ندارد و در بیشتر موارد برای درمان تمامی علایم مذکور، موثر است.برای رفع علایم یائسگی به درمان های مختلفی نیاز است و رایج ترین آن استفاده از مکمل های گیاهی است.

استروژن گیاهی از جمله مکمل هایی است که با مصرف آن ترشح هورمون ها تا حدودی تنظیم و کنترل می شود.میگناirگیاهان غیر استروژنی با این که فاقد استروژن است اما تولید این هورمون را تحریک می کندو مصرف گیاهان غیراستروژنی یکی از بهترین روش های درمانی علایم یائسگی است زیرا بدن هورمون ها را خود می سازد و نیاز به کمک خارجی ندارد.

داروی شیمیایی و جراحی:می توان گفت این روش پرخطرترین و هزینه برترین درمان است. شایع ترین نوع درمان برای رفع علایم یائسگی HRT یا درمان جایگزین هورمون است که سریع و قوی است.اما متاسفانه، این نوع درمان عوارضی دارد و خطر بروز انواع مختلف سرطان را در زنان افزایش می دهد.