آبسه مقعدی نوزادان و کودکان: علل، علائم و روش های درمان

آبسه مقعدی نوزادان و کودکان یک عفونت دردناک و ناخوشایند است که به شکل توده‌ای قرمز و متورم در نزدیکی مقعد ظاهر می‌شود. این مشکل می‌تواند با تب و درد شدید همراه باشد و اغلب باعث گریه و بی‌قراری کودک شود. با این حال، درمان زودهنگام و مراقبت‌های ویژه می‌تواند از پیشرفت عفونت و آبسه مقعدی نوزاد جلوگیری کند و کودک را به سرعت به آرامش و سلامتی بازگرداند.

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: دخترم 6 ماهه هست.هر ماه (تا الان 6 بار) دچار آبسه در ناحیه جنیتال شده بدون هیچ علتی. در 40 روزگی 5 روز بستری شد و آزمایش سیستم ایمنی انجام داد که گفتند خوبه. کل بدنش دچار اگزما و خشکی شدید پوست هست. شیر خشک ببلاک کامفورت مصرف میکنه. هر بار به شدت تب میکنه روز بعد ناحیه جنیتال سفت و قرمز میشه. با وجود آبسه‌های مکرر دیگه درمانده شدیم نمیدونیم چیکار کنیم؟ علتش چیست؟

پاسخ دکتر علی اصغر حلیمی، متخصص اطفال: دوست عزیز اگر آبسه مکررا در یک ناحیه ایجاد می‌شود، آبسه پری‌آنال است که باید توسط جراح مورد معاینه قرار بگیرد، اما اگر محل آبسه متفاوت است، علت عفونی دارد و لازم به انجام یک آزمایش ادرار و مراجعه به پزشک متخصص است.

در این مقاله می‌خوانید:

• آبسه مقعدی در نوزادان چیست؟
• انواع آبسه مقعدی در کودکان
• علل آبسه مقعدی در نوزادان
• علائم آبسه مقعدی نوزاد
• چگونه آبسه مقعدی نوزاد را تشخیص دهیم؟
• روش های درمان آبسه مقعدی کودکان
• پیشگیری از آبسه مقعدی در نوزادان
• جمع‌بندی
• سوالات متداول

آبسه مقعدی در نوزادان چیست؟

آبسه مقعدی تجمع چرک در اطراف ناحیه مقعد است که به دلیل عفونت غدد کوچک در این ناحیه ایجاد می‌شود. این مشکل معمولاً به صورت تورم، قرمزی و درد در محل ظاهر شده و ممکن است باعث بی‌قراری و گریه نوزاد شود. علت شایع آن نیز عفونت باکتریایی است و در صورت عدم درمان می‌تواند به فیستول مقعدی تبدیل شود.

انواع آبسه مقعدی در کودکان

این بیماری در کودکان به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• آبسه پری‌آنال: شایع‌ترین نوع آبسه است که در اطراف ناحیه مقعد و زیر پوست ایجاد می‌شود. این نوع آبسه مقعدی نوزاد معمولاً با تورم، قرمزی و درد همراه است و والدین آن را به صورت توده‌ای کوچک و ملتهب مشاهده می‌کنند.
• آبسه ایسکیوآنال: این نوع آبسه عمیق‌تر از نوع پری‌آنال است و به فضای بین عضلات لگن گسترش می‌یابد. هم‌چنین، معمولاً با درد شدیدتر و تب همراه است و می‌تواند ناحیه وسیع‌تری را نیز درگیر کند.
• آبسه اینتراسفنکتریک: این آبسه بین عضلات داخلی و خارجی مقعد قرار دارد و کمتر قابل مشاهده است. علاوه بر این،  باعث ایجاد فشار و درد شدید در ناحیه لگن و مقعد می‌شود.
• آبسه سوپرالواتور: این نادرترین و پیچیده‌ترین نوع آبسه مقعدی است که در بالای عضلات لگنی قرار دارد و معمولاً به دلیل عفونت‌های گوارشی یا مشکلات داخلی رخ می‌دهد که درمان تخصصی‌تری را می‌طلبند.

بیشتر بخوانید: آبسه مقعدی (کیست مقعدی) مردان: علل، علائم و روش‌های درمان

علل آبسه مقعدی در نوزادان

آبسه مقعدی کودکان معمولاً به سبب چند علت اصلی ایجاد می‌شود که هر کدام از آن‌ها ممکن است به ظاهر کوچک به نظر برسند، اما نتایج بزرگی را در پی دارند:

• عفونت باکتریایی: شایع‌ترین علت آبسه، عفونت غدد کوچکی در اطراف مقعد است که توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود. باکتری‌های معمولی پوست یا مدفوع می‌توانند وارد این غدد شوند و التهاب و چرک ایجاد کنند.
• سیستم ایمنی نوزاد: نوزادان با سیستم ایمنی ضعیف‌تر به دنیا می‌آیند و به همین دلیل بدن آن‌ها نسبت به عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر است. این باعث می‌شود که عفونت‌های کوچک زودتر تبدیل به آبسه شوند.
• اصطکاک و تحریک پوست: پوشک‌های تنگ یا مرطوب می‌تواند ناحیه مقعد را تحریک کند و شرایط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها فراهم بیاورد. این تحریک مداوم گاهی به بروز التهاب و در نهایت آبسه منجر می‌شود.
• مشکلات گوارشی: یبوست یا اسهال‌های مکرر می‌تواند فشار زیادی به ناحیه مقعد وارد کند و غدد مقعدی را مستعد عفونت کند.

علائم آبسه مقعدی نوزاد

آبسه مقعدی نوزاد با علائمی همراه است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

تورم و قرمزی در ناحیه مقعد

تورم و قرمزی در ناحیه مقعد از نخستین علائم آبسه مقعدی هستند. تورم به شکل یک توده کوچک و دردناک در اطراف مقعد ظاهر می‌شود و همراه با قرمزی و التهاب، نشانه‌ای از تجمع چرک و عفونت در ناحیه است.

درد شدید

درد شدید در ناحیه مقعد یکی از علائم کلیدی آبسه است که باعث ناراحتی و بی‌قراری مداوم نوزاد می‌شود. این درد معمولاً هنگام لمس ناحیه، نشستن یا حتی تعویض پوشک افزایش می‌یابد و نوزاد را به گریه می‌اندازد.

ترشحات چرکی

ترشحات چرکی در ناحیه مقعد یکی دیگر از علائم بارز آبسه مقعدی است که به وضوح نشانه‌ای از عفونت محسوب می‌شود. این ترشحات معمولاً به صورت مایع زرد یا سبز رنگ و غلیظ از محل آبسه خارج می‌شوند و می‌توانند به شدت والدین را نگران کنند.

تب

تب نیز یکی دیگر از علائم مهم آبسه است که عفونت را نشان می‌دهد. نوزادانی که دچار آبسه مقعدی هستند، معمولاً در کنار تب، بی‌حالی و ناراحتی را نیز تجربه می‌کنند. این علامت نیاز به مراقبت و درمان فوری دارد.

بیشتر بخوانید: پارگی مقعد یا شقاق مقعدی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

چگونه آبسه مقعدی نوزاد را تشخیص دهیم؟

آبسه مقعدی کودکان معمولاً با توجه به علائم ظاهری و رفتار نوزاد تشخیص داده می‌شود. علاوه بر این، پزشک متخصص ممکن است با بررسی ناحیه مقعد و انجام معاینه فیزیکی، به تشخیص دقیق‌تری برسد و در صورت نیاز، آزمایش‌های اضافی نیز انجام دهد. توجه به علائم و مراجعه به پزشک در مراحل اولیه می‌تواند به درمان سریع‌تر و جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند.

روش های درمان آبسه مقعدی کودکان

آبسه مقعدی به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد به شرح زیر است:

درناژ آبسه

درناژ آبسه یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی این بیماری است که به سرعت درد را تسکین و تورم را کاهش می‌دهد. در این فرآیند، پزشک با استفاده از ابزارهای تخصصی، آبسه را باز کرده و چرک و عفونت تجمع‌یافته را تخلیه می‌کند. این اقدام نه تنها به بهبود فوری وضعیت نوزاد می‌انجامد، بلکه به تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عوارض بیشتر نیز کمک می‌کند.

آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها نقش حیاتی در درمان آبسه مقعدی نوزاد دارند و به عنوان سلاحی مؤثر در مبارزه با عفونت عمل می‌کنند. پس از درناژ آبسه، پزشک معمولاً آنتی بیوتیک‌هایی را تجویز می‌کند که جلوی گسترش عفونت و عوارض احتمالی را می‌گیرند. این داروها به کمک سیستم ایمنی بدن آمده و با کشتن باکتری‌های مضر، فرآیند بهبودی را سرعت می‌بخشند.

مراقبت‌های خانگی

مراقبت‌های خانگی می‌توانند نقش مهمی در بهبود آبسه مقعدی داشته باشند. به عنوان مثال، استفاده از کمپرس گرم بر روی ناحیه ملتهب می‌تواند به کاهش تورم و تسکین درد کمک کند. حفظ تمیزی ناحیه مقعد و تعویض منظم پوشک نیز می‌تواند جلوی بروز عفونت‌های جدید را بگیرد. این اقدامات ساده اما مؤثر در کنار درمان‌های پزشکی می‌توانند به نوزاد کمک کنند تا سریع‌تر خوب شود و به فعالیت‌های روزمره‌اش بازگردد.

بیشتر بخوانید: روش های موثر برای درمان خارش مقعد

پیشگیری از آبسه مقعدی در نوزادان

پیشگیری از آبسه مقعدی مسلماً از درمان آبسه مقعدی نوزاد بهتر است. نکات لازم برای پیشگیری عبارتند از:

• برای جلوگیری از تجمع رطوبت و باکتری‌ها، پوشک نوزاد را به طور مرتب تعویض کنید.
• ناحیه مقعد را با آب و صابون ملایم شستشو دهید و به آرامی خشک کنید تا نوزاد از عفونت در امان بماند.
• پوشک‌های با اندازه و جنس مناسب انتخاب کنید تا جلوی اصطکاک و تحریک پوست را بگیرید.
• تغذیه متعادل و دادن مایعات کافی به نوزاد را فراموش نکنید تا جلوی یبوست و فشار به ناحیه مقعد را بگیرید.
• به تغییرات رفتار نوزاد و علائمی مانند بی‌قراری یا درد در ناحیه مقعد توجه کنید و در صورت لزوم او را پیش پزشک ببرید.

جمع‌بندی

آبسه مقعدی نوزاد یک مشکل شایع، اما قابل درمان است که به دلیل عفونت در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود و علائمی مانند تورم، قرمزی و درد به همراه دارد. با این حال، تشخیص به‌موقع و درمان مناسب شامل درناژ آبسه و استفاده از آنتی بیوتیک‌ها، به تسکین سریع نوزاد کمک می‌کند.

سوالات متداول

آیا آبسه مقعدی نوزاد خطرناک است؟

آبسه مقعدی در صورت عدم درمان می‌تواند به عفونت‌های جدی‌تر منجر شود، اما اگر به موقع تشخیص داده و درمان شود، معمولاً جدی نخواهد بود و نوزاد به سرعت بهبود می‌یابد.

آیا آبسه مقعدی فقط در نوزادان اتفاق می‌افتد؟

خیر، آبسه مقعدی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما نوزادان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.

چه موقع باید برای آبسه مقعدی کودکان به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم آبسه مقعدی از جمله درد شدید، تب یا ترشح چرک، باید فوراً به پزشک مراجعه شود تا درمان مناسب صورت بگیرد.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.