خلاقیت کودک سه ساله، چگونه پرورش میابد؟
کودکان سه ساله از طریق لمس کردن و کشف فعالانۀ دنیایشان، به بهترین وجه می‌آموزند.
فعالیت‌های هنری، تجارب آموزشیِ محرکی برای کودکان به وجود می‌آورد. کودکان سه ساله از طریق لمس کردن و کشف فعالانۀ دنیایشان، به بهترین وجه می‌آموزند. این تمایل و گرایش، کودکان سه ساله را طبیعتاً هنرمند می‌کند.
هنر برای یادگیری
برای کودکان، کارهای هنری راهی برای ابراز عقاید و برقراری ارتباط با دیگران است. برای بعضی کودکان استفاده از رنگ بسیار آسان‌تر از کلمات است.
هنر، استفاده از سمبل‌ها را به کودکان می‌آموزد. کودکان در حین نقاشی و بعضی فعالیت‌های هنری دیگر، برای نشان دادن اشیاء از خط و دایره استفاده می‌کنند که پایه و بنیان یادگیری نوشتن است. این خط‌ها و دایره‌ها، در زمان مناسب برای تشکیل حروف کلمات و جملات به‌کاربرده می‌شوند.
نقاشی استفاده از فضا را به کودکان یاد می‌دهد. آن‌ها همزمان با سازمان‌دهی کردن شکل‌های روی صفحۀ کاغذ، استفادۀ منظم و مرتب از فضا را می‌آموزند. این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا برای مطالعه کردن، کودکان باید چگونگی قرار گرفتن مطالب را در صفحه از راست به چپ و از بالا به پایین درک کنند.
برای کودک، نقاشی راهی برای آفرینش چیزی منحصربه‌فرد است. هیچ فرد دیگری این نقاشی را دقیقاً به همین‌گونه نیافریده است. اوست که تصمیم‌گیرنده است و اوست که شکل‌ها و رنگ‌های موردنظر و محل قرارگیری اشیاء روی صفحه کاغذ انتخاب می‌کند.
هنر و رشد
اولین تجربۀ نقاشی کودک خط‌های درهم و برهم است. در دوسالگی، کودک رابطۀ حرکات مختلف بازو و دست و شکل‌هایی را که از این حرکت‌ها روی کاغذ پدید می‌آیند، کشف می‌کند. او نتایج و اهمیت خارج شدن از خط‌های مرزی شکل‌های روی صفحۀ کاغذ را می‌بیند. برای کودک شور و هیجان این خط‌خطی کردن صفحۀ کاغذ نه به دلیل شکل ایجادشده بر روی آن، بلکه در اثرگذاری بر روی محیط نهفته است.
کودک سه ساله دارای کنترل حرکتی بهتری است. او به علت توانایی در کنترل و محدود کردن حرکت دست به یک حرکت دورانی مستقل می‌تواند دایره‌ای مشخص بکشد. همچنین کنترل بهتر حرکتی به این معناست که کودک قادر به‌رسم دایره در محل مشخصی از صفحۀ کاغذ خواهد بود. خط‌های جداگانه نیز، به علت توانایی بهتر و محکم‌تر در دست گرفتن مداد، مستحکم‌تر و باثبات‌تر هستند.
در نقاشی کودک سه ساله دایره‌های رسم شده ممکن است تکرار شوند، به دیگر خط‌های صفحه متصل گردند یا به‌منظور تشکیل و ایجاد طرح‌های عینی و انتزاعی، پیچیده‌تر و خال‌خالی شوند.
در حدفاصل سه و چهارسالگی، کودک ناگهان به شباهت این خطوط درهم و برهم با اشیای محیط اطرافش می‌اندیشد. "این نقاشی شبیه زرافه است". در این سن کودک نقاشی‌هایش را بعد از تمام کردن نام‌گذاری می‌کند و تنها بعد از رسیدن به پنج‌سالگی است که قبل از شروع به نقاشی، دربارۀ آنچه میل دارد ترسیم کند، تصمیم می‌گیرد.
نقاشی
پیشرفت در نقاشی با آبرنگ، با توجه به چالش‌های کار با مادۀ مایع و روان‌تر متفاوت است. در ابتدا کودک سه ساله، خط‌های تجربی آزمایشی مستقلی روی کاغذ رسم می‌کند. سپس به رنگ‌آمیزی لکه‌های بزرگ می‌پردازد. تجربه و آزمایش مخلوط کردن رنگ‌ها، معمولاً به یک نقاشی بزرگ قهوه‌ای‌رنگ می‌انجامد.
کودک با تمرین می‌آموزد چگونه رنگ‌ها را بدون آنکه مخلوط و درهم شوند در کنار یکدیگر به کار ببرد و درنهایت استفاده از قلم‌مو را به‌عنوان وسیله‌ای برای نوشتن می‌آموزد و مهارت رسم کردن یک‌شکل با یک خط محیطی و سپس پر کردن و پوشاندن فضای درونی آن با رنگ دیگر را به دست می‌آورد.
رسم چهرۀ انسان
کودک سه ساله می‌تواند صورت انسانی ابتدایی و اولیه را رسم کند. این شکل شامل دایره‌ای به‌عنوان سر و نیز چشم و احتمالاً دهان خواهد بود. با نزدیک شدن کودک به چهارسالگی، از این صورت انسانی خط‌هایی شعاعی خارج خواهد شد که نشانگر دست‌ها و پاهای صورتک هستند. این شکل کلاسیک، خورشید خانم نامیده می‌شود.
آغاز کار
والدین تأثیر بسیار زیادی بر احساسات کودکانشان نسبت به هنر دارند. تشویق مدام به کودک کمک می‌کند که سریع‌تر و با اعتمادبه‌نفس بیشتری مراحل بیان هنری خود را بگذراند.
پدر و مادر می‌توانند به روش‌های عملی و با در اختیار قرار دادن مواد لازم و فضای کاری، در این زمینه به کودک کمک کنند. فضای کاری یعنی محلی که در آن کودک نگران آلوده شدن محیط نباشد. این فضا می‌تواند میز آشپزخانه، کف اتاق که با روزنامه پوشانده شده، یک میز کوچک یا حتی صفحه‌ای از تخته سه‌لایی که روی چند بلوک سیمانی قرارگرفته باشد. سه‌پایه نقاشی چندان مطلوب نیست چون احتمال دارد رنگ به اطراف پاشیده شود.
مداد شمعی، برای هنرمندان خردسال کشش و جذابیت زیادی دارد. مداد شمعی‌های بزرگ برای دستان کوچک آن‌ها بسیار مناسب هستند. کودکان خردسال احتمالاً نمی‌توانند فشار زیادی بر مداد شمعی وارد کنند، بنابراین برای آنان نوعی مداد شمعی انتخاب کنید که حتی با کوچک‌ترین حرکتی در دست، آثاری از خود روی کاغذ باقی بگذارد. والدین باید توجه کنند که مداد شمعی غیر سمی و قابل شستشو در اختیار کودک قرار داده شود.
یک بستۀ گران‌قیمت مداد شمعی گاهی موجب ترس کودک می‌شود و کودک از ترس خراب کردن و از بین بردن آن‌ها، علاقه‌ای به استفاده از آن‌ها نخواهد داشت. در چنین حالتی، لفاف کاغذی چند مداد شمعی را جدا کنید و یا یکی دو عدد از آن‌ها را بشکنید.
نقاشی با گواش نیز برای کودکان جالب است. رنگ‌های اصلی - قرمز، زرد، آبی، سیاه‌وسفید - را در اختیار کودک قرار دهید. اجازه دهید کودک لذت مخلوط کردن رنگ‌ها را درک کند. سایر لوازم موردنیاز کودک برای نقاشی عبارت‌اند از: قلم‌موهای زبر با موی کوتاه، فنجان‌هایی برای آب و رنگ، کاغذ یا مقوای کاردستی.
سایر لوازم موردنیاز برای نقاشی عبارت‌اند از ماژیک‌های غیر سمی و قابل شستشو، خمیربازی، نوارچسب، چسب مایع، قیچی و خرده‌ریزهای دیگر. از کتاب‌های کاردستی نیز می‌توان استفاده کرد.
حمایت از هنرمند خردسال
نوع بازخوردی که کودک دریافت می‌کند، بر احساس او دربارۀ هنر و شخص خودش تأثیر می‌گذارد. این سن، زمان مناسبی است تا به او اجازه دهیم دربارۀ کارهایش تصمیم بگیرد و آن‌ها را به‌دلخواه خودش انجام دهد. هیچ اشکالی ندارد که کودک تصمیم بگیرد علف‌ها و سبزه‌ها را نارنجی و آسمان را به رنگ سبز درآورد. مهم این است که احساس خودش را بیان کند و اوقات خوشی داشته باشد.
اجازه دهید که کودک به‌دلخواه خودش نقاشی‌اش را تمام کند، نه اینکه از او بخواهید جزئیات بیشتری به آن اضافه نماید. اگر یک بزرگسال در کنار کودک و مشوق او باشد، کودک ممکن است مدت طولانی‌تری به نقاشی سرگرم شود.
والدین باید وسوسۀ ذهنی برای بهینه‌سازی کار و نقاشی کودک را در خود فروبنشانند. هنگامی‌که یکی از والدین برای افزودن جزئیات بیشتر یا واقعی‌تر کشیدن اشیاء، در کار کودک دخالت می‌کند، دربارۀ توانایی‌های کودک، پیامی منفی به او می‌دهد. روند تولید یک اثر هنری، بسیار مهم‌تر از محصول نهایی تولیدشده است.
اظهارنظرهای والدین باید منصفانه و مدبرانه باشد. پرسیدن این چه چیزی است؟ به کودکی که به‌سختی تلاش کرده تا نقاشی دلخواهش را بکشد، ضربۀ روحی به شمار می‌آید. جملۀ رنگ‌های واقعاً قشنگی به‌کاربرده‌ای اظهارنظر بسیار حمایت‌گرانه‌تری است که تقریباً در هر زمینه‌ای می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد. واکنش‌هایی از قبیل این نقاشی را برایم شرح بده یا چطور این نقاشی را کشیده‌ای؟ کودک را در مقام یک فرد خبره و صاحب صلاحیت قرار می‌دهد و درباره تلاش‌ها و دستاوردهایش پیام احترام‌آمیزی به او می‌دهد.
ایجاد فضایی برای نمایش نقاشی‌ها، مانند یک تابلو اعلانات، ارزش کار کودک را به او نشان می‌دهد. راهروی منزل می‌تواند به‌عنوان فضای نمایشگاهی مورداستفاده قرار گیرد. نقاشی‌های کودکان را می‌توان همراه باکارهای سایر اعضای خانواده به نمایش گذاشت. یادداشت کردن تاریخ در گوشه‌ای از صفحۀ نقاشی روشی ایده آل برای تجدید خاطره و یادآوری پیشرفت هنری کودک است.
فعالیت‌های هنری جالب‌توجه و سرگرم‌کننده‌اند. به‌علاوه نمونه و الگوی بسیار شگرفی برای آموزش و بادگیری هستند. مهارت‌های به‌دست‌آمده در ضمن ترسیم شکل‌ها و رنگ‌آمیزی، پایه‌های سازنده و اساسی موفقیت تحصیلی و شخصی فرد هستند.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼