روند رشد حرکتی نوزاد، تولد تا یک سالگی

تاخیر در هر موردی از رشد حرکتی نوزاد می تواند نگرانی در پی داشته باشد. مادری ذکر می کرد که فرزندش هشت ماه و نیمه است و هنوز چهار دست و پا نمی رود. وقتی دوستانش به او می گفتند که بگذارد کودکش بدون کمک او تحرک داشته باشد و او نمی توانست، احساس می کرد مقصر است. این سوء رشد به مراحل بعدی زندگی اش تسری پیدا خواهد کرد و … حداقل مشکل این است که این افکار ذهن را آزار خواهد داد.
اگر کودک شما هنوز چهار دست و پا نمی رود، نمی خزد یا راه نمی رود، نگران نباشید.
اساساً، در بسیاری از این دست موارد پزشکان والدین را دعوت به آرامش می کنند. اما چگونه می توان آرام بود زمانی که احساس می کنید یک نقطه ضعف عمده در رشد حرکتی نوزادرشد حرکتی نوزاد تان وجود دارد؟
اما واقعیت این است که خیلی از این نگرانی ها نشات گرفته از فقر دانش کافی و بیهوده اند. لذا ابتدا باید اطلاعات کافی را در مورد روند رشد حرکتی نوزاد به دست آورد.

دوران قبل از تحرک در کودک
چند هفته اول، کودک مشغول کشیدن دست ها و پاهای خود است، به گونه ای که اساساً بدن خود را از موقعیت فشرده ای که در رحم داشت، خارج کند. در طی یک یا دو ماه و حداکثر به طور قطعی تا چهار ماهگی، او بایستی بطور فعال مفاصل ران خود را بالا بکشد و تکان بدهد.
چارلز شوبین، استادیار کودکان در دانشگاه جانز هاپکینز، در بالتیمور، در این مقطع شروع به آزمایش آب در کودک می کند تا ببیند او چه کاری می تواند با پاهایش انجام دهد.
اگر پاهای کودک شما کمی قوسی است، نگران نباشید. اکثر موارد خود به خود اصلاح می شود. دکتر شوبین اضافه می کند : "در ضمن نترسید که کودک را روی پای خود نگه دارید. انگیزش ایستادن در کودک به صاف شدن استخوان ها کمک می کند."
بین ۴ تا ۶ ماه نوزادان پاهای گوشتی خود را کشف می کنند و آنها را در دهان خود می گذارند. آنها همچنین ممکن است از پای خود به همان شیوه ای که از دستان خود استفاده می کنند، بهره ببرند، اسباب بازی ها را بلند کنند و با آنها بازی کنند.
نکته قابل ذکر دیگر اینست که شما ممکن است متوجه شوید که پاهای نوزاد شما به سمت داخل انحنا دارد. در بیشتر موارد، این کاملاً طبیعی و نتیجه دیگری از وضعیت قبلی او در رحم است. کریستین هانیبال، مددکار کلینیک مرکز مراقبت های اولیه در بیمارستان کودکان پیتزبورگ می گوید: اگر استخوان ها به اندازه کافی برای برای کشیدن و صاف کردن پاها منعطف باشند، جای نگرانی نیست. اما اگر به نظر می رسد سفت و سخت هستند، بهتر است به ارتوپد اطفال مراجعه کنید.
اگر کودک شما طی ۳ تا ۶ ماه کماکان پاهایش را تکان نمی دهد و به نظر می رسد که در آغوش شما نیز ثبات ندارد یا وقتی سعی می کنید او را در موقعیت ایستاده نگه دارید، پایش را زمین نمی گذارد، با پزشک مشورت کنید.

آمادگی خزیدن
بعضی اوقات بین ۷ تا ۱۰ ماهگی نوزادان دست و پاهای خود را بالا می برند و به عقب و جلو می برند. این نشان دهنده آمادگی آنها برای شروع خزیدن است. البته، بعضی از بچه ها راه های دیگری برای تحرک پیدا می کنند، مانند غلتین به پشت.
اینکه نوزاد می خزد یا نه، مساله ای مربوط به خلق و خوی آنهاست. دکتر هانیبال می گوید: "برخی از نوزادان بیشتر تحرک دارند؛ برخی دیگر از آنها بیشتر تمایل به سکون دارند و دوست دارند بیشتر با آنچه که در دسترس آنهاست، بازی کنند." در واقع، برخی از بچه ها هرگز نمی خزند.
دکتر هانیبال توضیح می دهد که معمولاً تا زمانی که آنها در دیگر نقاط عطف رشد حرکتی نوزاد مانند تلاش برای ایستادن، استفاده از مبلمان برای این کار و استفاده مناسب از دست هایشان به طور مناسب پیش می روند، همه چیز عادی است.
اگر فرزند شما نمی تواند وزن بدن خود را حفظ کند یا انرژی لازم را برای حرکت دادن ندارد، به پزشک متخصص اطفال اطلاع دهید. کودک شما ممکن است دارای ضعف انگیزش عضلانی باشد (زمانی که مغز سیگنال عصبی را به عضلات تحویل نمی دهد و یا عضلات آنها را دریافت نمی کنند که می تواند منجر به ضعف عضلانی شود) یا شاید او زمان کمی را روی شکم صرف کرده است.
یکی دیگر از علائم مهمی که در صورت مشاهده در روند رشد حرکتی نوزاد ، باید به دکتر متخصص اطفال بگویید این است که کودک شما به مدت ۱ سال هیچگونه علامت مثبتی از تحرک از خود نشان ندهد یا به نظر برسد از یک طرف بدنش استفاده نمی کند. دکتر هانیبال ادامه می دهد این مساله ممکن است خطری نداشته باشد، اما شاید یک مشکل عصبی، مانند فلج مغزی، که سالانه در حدود ۸۰۰۰ نوزاد تشخیص داده می شود، وجود داشته باشد.

کنترل گشت و گذار
حدود ۹ یا ۱۰ ماهگی، کنجکاوی بچه ها به آنها انگیزه می دهد تا خود را برای دیدن بهتر جهان آماده کنند و به طور کلی در ۱۱ تا ۱۲ ماهگی، آنها اولین گام های خود را در حالی که صندلی یا مبل را نگه داشته اند، بر می دارند. در طول این دوره، شما ممکن است متوجه شوید که پاهای او به نظر مسطح است. بخشی از این امر به این دلیل است که قوس کف پا هنوز به شکل کامل تشکیل نشده و تا حدودی توسط یک جرم چربی پنهان شده است که در حدود سن ۲ یا ۳ سالگی ناپدید می شود.
در حالی که وجود قوس در کف پای کودکان طبیعی و البته ضروری است، پاهایی که صاف باقی می ماند، ممکن است نیاز به کفش با پشتیبانی های قوسی شکل برای ترمیم داشته باشد که در غیر این صورت، کفش نوزاد باید عادی باشد.
همانطور که قبلاً اشاره شد پاهای کودک شما ممکن است به داخل متمایل باشد که معمولاً جایی برای نگرانی نیست و احتمالاً نتیجه موقعیت کودک در رحم است. به طور کلی، هر دو پا و ساقها تا ۱۸ ماهگی صاف می شوند، مگر اینکه انگشتان شست متمایل به داخل، کاملاً سفت و سخت باشند که در این صورت باعث درد و کاهش توانایی کودک شما برای پیاده روی می شود و نیاز به بازدید یک متخصص ارتوپدی دارد، ولی اکثر متخصصان اطفال به کودک اجازه می دهند تا آنها این عارضه را به طور طبیعی از بین ببرند.
آیا فرزند شما فقط از بازوان خود برای ایستادن استفاده می کند؟ آیا به نظر می رسد دشوار بلند می شود، چرا که پاهای او سفت و محکم تر از حد نرمال است؟ بیش از حد و یا اغلب به یک سمت می افتد؟ اینها خطوط قرمزی است که می تواند طیف وسیعی از مشکلات را شامل اختلالات مفصلی، اختلالات نخاعی و فلج مغزی نشان دهد. هنگامی که متوجه این علائم در رشد حرکتی نوزاد تان شدید، آنها را حتماً با پزشک متخصص اطفال خود در میان بگذارید.

راه رفتن
بچه ها نیاز به تعادل، هماهنگی و اطمینان دارند تا اولین قدم هایشان را بردارند. به همین دلیل است که کودکان در سن های مختلف به این نقطه عطف می رسند. رفتارهای راه رفتن نیز در کودکان متنوع است. ممکن است حد فاصل بین چهار دست و پا رفتن و راه رفتن در کودکان متفاوت باشد. دکتر هانیبال می گوید : " اکثر پزشکان متخصص اطفال در مورد راه نرفتن کودکان، مادامیکه از نظر علائم عصبی طبیعی باشند، تا ۱۵ ماهگی نگرانی ندارند."
اگر فرزند شما به طور مستقل تا ۱۵ ماهگی راه نرود، تعادلش بهبودی نداشته باشد (او نمی تواند خودش راه برود یا راه رفتن ناپایدار دارد)، اغلب می افتد، دست و پا چلفتی به نظر می رسد ، تلو تلو می خورد و کارهای بسیار کوچکش خیلی طول می کشد، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. از سوی دیگر، راه رفتن روی نوک پا به تنهایی باعث نگرانی نیست، اما هنگامی که یک کودک هرگز پاهای خود را صاف بر روی زمین قرار نمی دهد و اینگونه راه رفتنش تا دو سال و نیمه گی ادامه می یابد، می تواند خطرناک باشد.
با این حال، قبل از هراس، فرزندتان را توسط یک متخصص فیزیوتراپ یا متخصص مغز و اعصاب ارزیابی کنید، زیرا احتمال دارد که رفتن روی نوک پا، موجب شود عضلات پا کوتاه و سفت شوند.
مورد دیگری نیز که ذکر شد، احتمال انگیزش کم عضلات از ناحیه مغز است که این مورد نیز می تواند راه رفتن را مشکل کند. در این موارد معمولاً جلسات فیزیوتراپی به صورت دو بار در هفته، تجویز می شود.
بعضی از بچه ها زود حرکت می کنند و برخی دیر. مایکل واسمن، یک متخصص اطفال در سیستم های بهداشتی در نیواورلئان، می گوید: به عنوان یک توصیه، به خاطر داشته باشید: " می توانید دو تا سه ماه پس از تاخیر در نقاط عطف نموداری رشد حرکتی نوزاد نیز منتظر بمانید، بدون اینکه هراسی داشته باشید."

پابرهنه بهتر است
کفش ها برای کودک اجتناب ناپذیر هستند، اما برای پوشاندن آنها در پای کودک، زیاد عجله نکنید. چارلز شوبین، استادیار اطفال در دانشگاه جانز هاپکینز در بالتیمور می گوید : " در حین اینکه بچه ها می آموزند که راه بروند، بهترین پوشش، واقعاً پابرهنه بودن است". او می گوید که اطفال را پابرهنه یا با جوراب برای راه رفتن تمرین دهید. رشد پا باید به طور طبیعی و بدون نیاز به حمایت مصنوعی ای که کفش ارائه می کند، انجام شود.
زمانی که نیاز به پوشیدن کفش احساس شد، به دنبال کفش های نرم و قابل انعطاف با کف های بدون قوس باشید، به طوری که کودک شما به راحتی بتواند زمین را احساس کند. دکتر شوبین می گوید: " کودک شما نیاز به کفشی دارد که ساده باشد، چرا که او باید یاد بگیرد از عضلاتش استفاده کند".
به یاد داشته باشید که بچه ها به سرعت رشد می کنند، بنابراین کفش آنها را هر دو تا سه ماه (۴-۶ ماه برای پیش دبستانی ها) بررسی کنید تا مطمئن شوید که هنوز مناسب هستند. کفش های خیلی سبک می توانند باعث شل شدن مفاصل انگشتان شوند. بین انگشت بزرگ و انتهای کفش باید حدود یک چهارم اینچ فاصله باشد.

تمرینات رشد حرکتی نوزاد
در اینجا تمریناتی است که می توانید با بچه های خود به جهت تشویقشان برای داشتن تحرک و بهبود رشد حرکتی نوزاد انجام دهید :
در ۶ ماه اول و بیشتر، بازی کردن با گهواره های کودک، جلیقه های پرش و هر گونه فعالیت جزئی با محوریت بازوها و پاها و همچنین خزیدن روی شکم.
بین ۷ تا ۱۰ ماه قرار دادن یک اسباب بازی در دور و بر بچه به جهت دادن انگیزه حرکت.
تشویق به خزیدن و حرکت به طور کلی در ۹ تا ۱۰ ماهگی از طریق ایستانیدن نوزاد در کنار یک میز کوتاه و قرار دادن موارد جذاب در آن به جهت واداشتن آنها به حرکت در طرفین.
ایجاد هماهنگی در دست و پا و کسب قدرت لازم برای ایستادن و خزیدن در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی ایجاب می کند که اجازه دهید کودک واگن ها و اسباب بازی های مشابه را هل داده و بکشد.
پس نترسید و ثابت قدم باشید!