اهمیت بازی در کودکان، چه چیزی است؟

چرا به نظر می رسد که یک بازی برای گروه خاصی مناسب و برای گروه دیگری نامناسب است؟

چرا به نظر می رسد که یک بازی برای گروه خاصی مناسب و برای گروه دیگری نامناسب است؟ ما معتقدیم که یکی از مهم ترین دلایل در وقوع چنین امری در فهم درست و نیز تشخیص اهمیت مراحل انجام بازی و قدرت موجود در هر مرحله از بازی توسط فردی است که برای انجام بازی کودکان را راهنمایی می کند.

البته بازی هایی که برای ایجاد انگیزه و شادی انجام می شوند می توانند منابع خوبی برای هیجان و لذت و شادی وافر کودکان باشند. هرچند گاهی اوقات همین بازی ها ممکن است به یک شکنجه محض برای کودکی تبدیل شوند که قواعد بازی را به درستی متوجه نمی شود، کودکی که خود درگیر شکست ها و اضطراب زیادی است یا کودکی که از رها شدن یا باخت دوباره در بازی واهمه دارد.

از سوی دیگر، انتخاب بازی مناسب برای کودک می تواند به ابزار بی نظیر و بسیار مؤثری برای حمایت از احساسات کودک تبدیل شده و به او کمک کند تا شکست را تحمل کند و با همسالان خود در انجام کارها مشارکت داشته باشد.

بازی ها بستر مناسبی برای یادگیری عقاید مهم درون زندگی و مهارت های زندگی فراهم می آورند. وقتی که محیط انجام بازی را بزرگترها برای مثال در محیط های درمانی یا آموزشی فراهم می آورند، انجام بازی ها باید با استفاده از فکر و بدون نقص باشد.

باید از اینکه چرا یک بازی را انتخاب می کنیم کاملاً آگاه باشیم، اثراتی که ممکن است انجام بازی داشته باشد را بدانیم و در حین انجام بازی حضور داشته باشیم تا شیوۀ برخورد کودکان با بازی و عکس العمل های آنان را تحت نظر گرفته و آنچه را هر فرد یا اعضای گروه می آموزند مورد تشویق قرار دهیم.

انجام یک یا چند بازی مختلف به کودکان کمک می کند تا فرصت های مناسبی برای یادگیری تقلید بیابند، عواقب اعمال و رفتارهای خود را ببینند و مهارت ها و نتایج مختلف ناشی از ترس یا مورد قضاوت نادرست قرار گرفتن را آزمایش کنند. بازی هم چنین واسطه ای است که به وسیلۀ آن کودکان می توانند مهارت های زبانی خود را رشد داده و قوی کنند.

کاترین گاروری، روان درمانگر معروف، پیشنهاد می کند:

از آنجایی که انجام بازی ها داوطلبانه کنترل می شوند، تاثیرات بازی احتمالاً به شکل پیچیده به تسلط کودک بر بازی و تجارب یکنواخت کودک مربوط می شوند ... هنگامی که رفتار کودک در محیطی غیر از بازی مشاهده می شود، ممکن است به توانایی های کودک افزوده شده باشد، یکپارچگی آنها بیشتر شده باشد و نوع رفتار کودک با معنی تر شده باشد.

در این حالت بازی را می توان با توجه به کسانی که بازی را انجام داده اند و تاثیر آن در دنیای واقعی آنان مورد قضاوت کارشناسانه قرار داد.

بازی های دوران کودکی می توانند نقش مهمی در موفقیت های سایر دوران زندگی داشته باشند که خود شامل توانایی آوردن شوخی و سرگرمی در فعالیت های زندگی و داشتن دید مبارزه و نه موانع برطرف شدنی نسبت به سختی های زندگی می شود.

انجام بازی ها به کودکان کمک می کند تا آگاهی و وجدان اجتماعی خود را تقویت کنند و موقعیت هایی برای کودکان ایجاد می کنند تا مفاهیم عدالت و برابر را مورد بررسی قرار دهند.

کودکان از بازی هایی که درصدی شانس در آنها باشد را دوست دارند چرا که در این حالت نمی توان توانایی های فردی را به طور مستقیم مقایسه کرد. آنها بازی هایی را دوست دارند که به صورت خودکار از نو شروع می شوند و با این کار هر کس شانس دارد دوباره در بازی حضور داشته باشد.

کودکان بازی هایی را دوست دارند که مراحل مختلفی داشته باشند، که در هر مرحله انتخاب سردسته، یارگیری، این که چه کسی بازی را شروع کند نیز هر کدام به خودی خود یک بازی محسوب می شوند.

بسیاری از بازی ها، به خصوص بازی هایی که کودکان کوچکتر انجام می دهند بیش از آن که به رقابت شبیه باشند به جشن شبیه اند. در این بازی ها تکرار موجب اطمینانکردن کودکان می شود و انجام دادن کاری که دیگران نیز انجام می دهند موجب تحکیم رفاقت ها می گردد.

بازی ها به کودکان اجازه می دهند تا هدف قواعد بازی را کشف کنند و محدودۀ آنچه که در یک فعالیت قاعده مند مورد قبول دیگران است را ارزیابی نمایند.

در زندگی روزانه کودکان باید کارهای خود را طبق قوانین، ساختارها و محدودیت هایی که بزرگترها تعیین کرده اند انجام دهند. گاهی این قوانین آشکار هستند اما در بسیاری از موارد قوانین مبهم و یا ناگفته می باشند که بزرگترها آنها را قبول دارند اما برای کودکانی که به راحتی آنها را فراموش می کنند، نمی دانند یا متوجه نمی شوند، دردسر ایجاد می کند.

پافشاری مکرر بزرگترها در بازی برای پیش رفتن طبق قانون بازی ممکن است به طور مشابه اثرات منفی در ادامۀ فرآیند داشته باشند که ممکن است نهایتاً موجب بی میلی کودک به ادامۀ بازی گردد، اعتراض کودک را به همراه داشته باشد یا اثراتی که قبلاً داشت را دیگر نداشته باشد.

یکی از راههایی که می توان به وسیلۀ آن به کودک آموخت که قواعد و قوانین بازی را رعایت کند آن است که به آنها کمک کرد تا خود با مشورت همدیگر قوانین بازی را تعیین کنند و سپس بازی را انجام دهند.

از این طریق کودکان می آموزند که بازی ها تنها زمانی با موفقیت انجام می شوند که همه با وجود روش های مختلف برای انجام بازی از قوانین توافقی برای بازی تبعیت کنند. این گونه آنها می آموزند که حق انتخاب دارند و دیگران به نظرات آنها گوش می کنند.

زمانی که اعضای خانواده برای انجام یک بازی جالب صرف می کنند می تواند به آنها کمک کند تا یکدیگر را بهتر درک کنند، علاقۀ خود به یکدیگر را نشان دهند و روابط خود را مستحکم تر سازند. با هم خندیدن، حل رمزهای بازی به کمک هم و خلاقیت در طول مدت بازی می تواند برای هر فردی که در انجام بازی شرکت می کند به شکل پاداشی برای همان فرد باشد.

در انجام بازی ها، کودکانی که در فهم و بیان احساسات خود به شکل زبانی مشکل دارند، می توانند احساسات مختلف و مشکل را در شکل بازی کشف کنند.

از این طریق، بازی ها به فرآیند نشان دادن عکس العمل کمک کرده و به کودکان کمک می کنند تا متوجه شوند که این احساسات فقط مختص آنان نیست و دیگران نیز احساسات مشترکی با آنان دارند. این جنبه از بازی را بزرگترها می توانند به راحتی در حین انجام بازی به کودکان نشان دهند.

البته انجام بازی ها به تنهایی درمان همۀ بیماری های عاطفی نبوده و هیچ بازی یا روشی به طور قطع به تنهایی نمی تواند همۀ کودکان را به خود جذب کرده یا رفع مشکلات خاص و گرفتن جواب های خاصی از بازی را تضمین کند.

هرچند انجام این بازی ها بدون شک بخش مهمی از رشد و بالندگی کودکان را تشکیل می دهد. بدون داشتن شناخت این آگاهی، فرصت های زیادی برای ساخت مهارت های بدنی، شناختی، اجتماعی و عاطفی کودکان از ریق بازی ها ازدست می روند یا به شکل فجیع تری ممکن است احساس عزت نفس کم را در کودکان ایجاد کرده و احساسات نامناسبی را در وجودشان ایجاد کنیم.

بازی ها جنبه های مختلف زندگی واقعی را در خود منعکس می کنند. شیوه هایی که کودکان مشغول بازی می شوند در موفقیت کودکان در زندگی شان تاثیر مثبتی خواهد داشت.

در پایان نباید فراموش کرد که نگرش هر کودک نسبت به بازی های مختلف، میزان مشارکت او در هر بازی و لذتی که هر بازی برای او دارد با گذشت زمان و بزرگتر شدن این کودک تغییر خواهند کرد.