لکه های مادرزادی نوزادان، چرا به وجود می آیند؟
لکه‌های مادرزادی نوعی بیماری محسوب شده و توسط جراحان اطفان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
لکه‌های مادرزادی نوعی بیماری محسوب شده و توسط جراحان اطفان مورد بررسی قرار می‌گیرند. نگران نباشید؛ این لکه‌ها معمولا مشکلی حیاتی ایجاد نمی‌کنند و همین که مورد بررسی قرار بگیرند کافی است.
لکه‌هایی که در هنگام تولد و یا کمی‌بعد از آن بر روی پوست کودک ایجاد می‌شوند به عنوان« لکه‌های مادر زادی» شناخته می‌شوند. این بیماری جزء آن دسته از بیماری‌هایی دسته بندی می‌شود که باید در طیف وسیعی مورد بررسی قرار بگیرند. این لکه‌ها بر اساس دلیل بروز آن‌ها ابتدا توسط پزشک کودکان بررسی شده و در صورت لزوم به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شوند. آن‌ها ممکن است در هر نقطه ای از بدن دیده شوند.
لکه‌های مادرزادی به دلیل تجمع رنگدانه‌ها در یک نقطه، با رنگ‌ها و شکل‌های متفاوتی بروز می‌کنند. در مورد دلیل بروز این لکه‌های مادرزادی و روش رفع آن‌ها تحقیقات مختلفی انجام شده، اما هم چنان نقطه روشنی در این زمینه یافت نشده است.
روش تصویر برداری برای تشخیص اولیه
برای تشخیص اولیه لکه‌های مادرزادی زیر نظر داشتن این لکه‌ها و توجه به زمان شکل گیری و سرعت بزرگ شدن آن‌ها بسیار مهم است. در لکه‌هایی که در بدو تولد وجود نداشته اند و بعد بروز می‌کنند، کودک باید به طور کامل برهنه شده و مورد معاینه قرار بگیرد. در صورت لزوم برای تشخیص وجود ناهنجاری در اندام‌های داخلی نیز از روش‌های سونوگرافی داپلر، توموگرافی کامپیوتری، ام آر آی و گاهی از روش سینتی گرافی نیز استفاده می‌شود.
منشاء عروقی
لکه‌های مادرزادی که در حیطه جراحی نوزادان قرار می‌گیرند به دلیل منشاء عروقی بروز می‌کنند. در این لکه‌ها تشخیص و درمان صحیح از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در غیر صورت ممکن است دخالت‌های زود هنگام صورت گرفته و یا آسیب‌های بسیار جدی از نظر پنهان بمانند.
شاید لکه‌های مادرزادی با چشم قابل مشاهده باشند، اما فراموش نکنید که بخش عظیمی‌از کوه یخ نیز در زیر آب پنهان است. اگر تعداد لکه‌ها زیاد باشد و یا در بعضی نقاط حساس بدن وجود داشته باشد احتمال بروز این اختلالات عروقی در ارگان‌های داخلی نیز وجود دارد. جراحان کودکان که لکه‌هایی با منشاء عروقی را مورد بررسی قرار می‌دهند، می‌گویند:« زمانی که جنین در رحم مادر رشد می‌کند روند رشد عروق از هفته سی و پنجم بارداری آغاز شده و تا ماه چهارم بعد از زایمان نیز ادامه می‌یابد».
در این دوران دو عامل بسیار مهم در تشکیل عروق خونی وجود دارد: اولین عامل رگ زدایی و یا آنژیوژنز است که باعث افزایش سرعت تشکیل عروق و فعال شدن سلول‌های عروقی می‌شود.
عامل دیگر نیز مهار عامل آنژیوژنز است که فرآیند اول را متعادل نگه می‌دارد. زمانی که در این فرآیند تولید و بازدارنده خللی ایجاد شود، در نقاط مختلفی از بدن لکه‌های جزیره ای شکلی ایجاد می‌شوند. اگر آنژیوژنز و یا رگ زدایی به طور صحیح مهار نشود، تجمع عروق خونی به نام همانژیوم اتفاق می‌افتد. هم چنین تشکیل بیش از حد عروق باعث بروز ناهنجاری‌های شریانی خواهد شد. در ۲ درصد کودکان همانژیوم دیده می‌شود.
درصد بروز این لکه‌ها در بدو تولد بین ۱٫۱ تا ۲٫۶ درصد متغیر است و تا یک سالگی تا ۱۰ درصد افزایش می‌یابد. همانژیوم در دختران ۳ برابر بیش تر از پسر‌ها دیده می‌شود، اما احتمال بروز ناهنجاری‌های شریانی در هر دو جنسیت برابر است. در کودکان نارسی که قبل از به تعادل رسیدن فعالیت‌های عروقی متولد می‌شوند احتمال بروز این لکه‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد. همانژیوم ۶۰ درصد در صورت، ۲۵ درصد در بدن و ۱۵ درصد در دست و پاها ایجاد می‌شود.
همانژیوم توت فرنگی
یکی از شایع ترین لکه‌های مادرزادی، همانژیوم توت فرنگی است. این لکه‌ها معمولا در پشت چشم، روی صورت، گونه‌ها، گردن، دست، دهان، بینی، ناحیه تناسلی و اطراف مقعد دیده می‌شوند. زمانی که بر روی این لکه‌ها که ظاهری پلاستیکی دارند فشار وارد کنید، رنگ آن‌ها کم تر نشده و کوچک تر نمی‌شوند. از نظر بیولوژیکی این لکه‌ها فعال هستند و تا ۱ سالگی با سرعت بالایی رشد می‌کنند، اما بعد از آن ۹۰ درصد این لکه‌ها کاهش می‌یابند.
۱۶ درصد این لکه‌ها زیر ۶ ماهگی، ۶۰ تا ۷۰ درصد آن‌ها تا ۱ سالگی و مابقی از ۵ تا ۹ سالگی به مرور کاهش خواهند یافت. همانژیوم‌های توت فرنگی هر چه با سرعت بیش تری بزرگ شوند با همان سرعت نیز کاهش می‌یابند. به دلیل کاهش این لکه‌ها، نباید اقدام عجولانه ای برای رفع آن‌ها صورت بگیرد. خانواده‌ها باید بدانند که این لکه‌ها باعث بروز سرطان نشده و به کودک آسیبی وارد نمی‌کنند. اما باید مراقب خون ریزی و عفونی شدن آن‌ها باشند.
اگر همانژیوم توت فرنگی در پشت چشم، بینی، داخل دهان، روی لب‌ها و یا در ناحیه تناسلی وجود داشته و در صورتی که بیش از اندازه بزرگ باشد و در فرآیند رشد و عملکرد حیاتی کودک تاثیر بگذارد باید سریع تر تحت درمان قرار بگیرد. برای مثال: اگر همانژیوم باعث بسته شدن راه تنفسی می‌شود و یا بر روی پلک قرار داشته، به چشم فشار وارد کرده و در بینایی ایجاد مشکل می‌کند، احتمال نابینا شدن وجود داشته و باید بسیار سریع برای رفع آن اقدام شود.
بوسه فرشته
این نوع لک‌ها نوعی ناهنجاری شریانی بوده، در میان عموم مردم با عنوان« بوسه فرشته» شناخته شده و در ۵۰ درصد کودکان بروز می‌کند. این لکه‌ها هنگام گریه کردن و یا تب کردن کودک نمایان می‌شوند و چند ماه پس از زایمان از بین می‌روند؛ فقط ممکن است در قسمت مودار پشت گردن باقی بمانند. نیازی به بررسی و درمان این لکه‌ها وجود ندارد.
ممکن است بر اندام‌های داخلی تاثیر بگذارند!
در سندروم کلیپل ترنونه، رگ‌های خونی مانند واریس در سطح پوست دیده می‌شوند. بافت این مناطق به دلیل وجود تعداد زیادی رگ خونی، ۱۰ تا ۲۰ درصد سریع تر رشد می‌کند. ضایعات عروقی بیش تر در ارگان‌های داخلی مانند: کبد، شش‌ها، سیستم گوارش، غدد لنفاوی، طحال، غده تیموس، مثانه، کیسه صفرا، پانکراس، غدد فوق کلیوی، مغز و نخاع تاثیر می‌گذارد. اگر لکه‌ها از ۵ سانتی متر بزرگ تر بوده و تعداد آن‌ها از ۵ عدد بیش تر است باید اسکن ارگان‌های داخلی صورت بگیرد.
اختلال رنگ دانه‌ها
لکه‌های قهوه ای کم رنگ، دایره ای شکل، با تعداد بسیار بالا، در حیطه اختلال رنگدانه ای مورد بررسی قرار می‌گیرند. این لکه‌ها به دلیل تجمع سلول‌های ملانوسیت که به پوست رنگ می‌دهند، ایجاد می‌شوند. این لکه‌ها بی ضرر بوده و با نام نوروفیبروماتوز شناخته می‌شوند. این بیماری در حفره شکمی‌و در نزدیکی غدد فوق کلیوی یا در امتداد ستون فقرات همراه با بیماری‌های غدد درون ریز ایجاد می‌شود، به همین دلیل باید مورد بررسی قرار بگیرد.
لکه مغولی
لکه مغولی یکی دیگر از لکه‌های مادرزادی است که در دسته اختلالات رنگ دانه ای قرار می‌گیرد. این لکه‌ها بیش تر بر روی بدن کودکانی با پوست گندمی‌و در پشت، ران‌ها و روی استخوان خارجی آن‌ها شکل گرفته و به رنگ خاکستری تیره دیده می‌شوند. اگر این لکه به ویژه لکه ای که بر روی استخوان خارجی قرار دارد، بسیار واضح دیده می‌شود و رنگ آن تیره تر شده است تا یک سالگی از بین نرود؛ ممکن است نشان دهنده وجود مشکلاتی در ستون فقرات، خروج مدفوع و کنترل ادرار باشد.
بهترین راه درمان لکه‌ها، زیر نظر داشتن آن‌ها است
درمان لکه‌های مادرزادی بر اساس نوع ضایعه، ظاهر و ضرورت آن‌ها انتخاب می‌شود. اما بهترین راه درمان این لکه‌ها زیر نظر داشتن آن‌ها است. در این جا نکته مهم این است که با استفاده از ابزاری مانند دوربین عکاسی، بزرگ شدن لکه‌ها، تغییر رنگ، افزایش تعداد، سرعت رشد، وجود عوارض جانبی و تاثیر آن‌ها بر رشد کودک را تحت نظر بگیرید. راه دوم درمان روش فشرده سازی است؛ این روش ساده و بی ضرر بر روی لکه‌های موجود در دست، پا، پیشانی و صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کورتیزون نیز یکی از اولین روش‌هایی است که برای درمان لکه‌ها به ذهن خطور می‌کند. کورتیزون از طریق رگ، دهان و یا مستقیم بر روی ضایعه تزریق شده و عواملی که باعث ایجاد لکه شده اند را مسدود می‌کند. در موارد مناسب داروهای دیگری که در خانواده مسدود کننده‌ها قرار می‌گیرند نیز برای این که باعث کوچک شدن رگ‌ها و مانع تشکیل بیش از حد موی رگ‌های خونی شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. امروزه این روش برای کودکان نیز قابل استفاده است. لیزر نیز یکی دیگر از راه‌های درمان به شمار می‌رود. اما برای این که باعث از بین رفتن بافت‌ها نشود باید بسیار کنترل شده مورد استفاده قرار بگیرد.
احتمال نیاز به جراحی ۱ در ۱۰۰۰ است
اگر هیچ کدام از راه‌های درمانی در رفع لکه‌ها تاثیر نداشته باشند و وجود لکه بر روحیه کودک بسیار تاثیر گذاشته و روند زندگی روزمره او را تحت تاثیر قرار داشته باشد، می‌توان برای از بین بردن ضایعه روش جراحی را انتخاب کرد. اما احتمال نیاز به استفاده از این روش ۱ در ۱۰۰۰ است.
این لکه‌ها باعث بروز سرطان نمی‌شوند
لکه‌های مادرزادی ارتباطی با سرطان ندارند، اما در ۱۰ تا ۲۰ درصد آن‌ها احتمال خون ریزی و یا تبدیل شدن به زخم، در ۵ درصد احتمال بروز عفونت، بی حس شدن ناحیه و یا بسته شدن راه تنفسی وجود دارد. هم چنین ۱ درصد احتمال بروز نارسایی قلبی نیز وجود دارد.
منبع:
مجله کیوی
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼