خال مادرزادی در نوزادان، انواع و میزان خطرناکی آن ها

خال‌های مادرزادی، نشان‌های رنگی روی پوست هستند که هنگام تولد یا کمی پس‌ از آن روی بدن ایجاد می‌شوند. آن‌ها اندازه، شکل و رنگ‌های متفاوتی مثل قهوه‌ای، برنزه، مشکی، آبی یا آبی-خاکستری، صورتی، سفید، قرمز یا بنفش دارند.

برخی روی سطح پوست، برخی به‌صورت برآمدگی روی پوست و برخی زیر پوست قرار دارند. اکثر خال‌های مادرزادی بی‌خطر هستند و نیازی به درمان ندارند. بسیاری از خال‌های مادرزادی تغییر می‌کنند، رشد می‌کنند، کوچک می‌شوند یا محو می‌شوند. خال‌های مادرزادی انواع بسیاری دارند که برخی رایج‌تر هستند.

لکه‌های ماهی مانند (که با نام گاز لک‌لک، بوسه فرشته یا لکه‌های رنگی هم شناخته می‌شوند) شایع‌ترین نوع خال‌های مادرزادی هستند. آن‌ها نواحی نازک، هموار و قرمز یا صورتی‌رنگی هستند که معمولاً پشت گردن (گاز لک‌لک) و بالای پلک، لب یا بین ابروهای (بوسه فرشته) نوزاد دیده می‌شوند. اکثر لکه‌های ماهی مانند روی پلک‌ها در اولین سال تولد کودک بدون نیاز به هیچ‌گونه درمان از بین می‌روند. اکثر لکه‌های ماهی مانند در پشت گردن از بین نخواهند رفت. لکه‌های ماهی مانند وقتی نوزاد گریه می‌کند یا وقتی سردش یا گرمش است، مشخص‌تر می‌شوند.

خال‌های گوشتی مادرزادی هنگام تولد وجود دارند و معمولاً قهوه‌ای‌ رنگ هستند. این نوع خال‌ها ممکن است در هر ناحیه از بدن ظاهر شوند و اندازه و شکلشان متفاوت است. برخی خال‌ها به‌صورت تگی و برخی به‌صورت گروهی ظاهر می‌شوند. خال‌های بزرگ باید تحت نظر باشند زیرا ممکن است در سال‌های بعد سرطانی شوند.

لکه‌های شیرقهوه، خال‌های مادرزادی همواری هستند که هنگام تولد وجود دارند اما در دوران کودکی رشد می‌کنند. آن‌ها معمولاً بیضوی هستند و رنگشان از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای شکلاتی متغیر است. آن‌ها معمولاً روی بالاتنه، باسن و پاها دیده می‌شوند. لکه‌های شیرقهوه از بین نمی‌روند، شاید تعدادشان افزایش یابد و عموماً نیاز به درمان ندارند. یک لکه شیرقهوه نشانه اختلال یا مشکل در سلامتی نیست اما شش لکه یا بیشتر که بزرگ‌تر از ۶٫۴ میلی‌متر باشند یا لکه‌هایی که همراه با کک‌ومک در زیر بغل یا کشاله ران ایجاد می‌شوند شاید نشانه نوروفیبروماتوز باشند.

لکه‌های مغولی، خال‌های مادرزادی هموار و آبی یا آبی-خاکستری هستند که معمولاً روی کمر و باسن دیده می‌شوند. لکه‌های مغولی بیشتر در بین کودکانی با اصالت آسیایی، اروپای جنوبی، اسپانیایی‌زبان، جزیره اقیانوس آرام یا آفریقایی دیده می‌شود. شاید کودک یک یا چند لکه مغولی داشته باشد. این نوع خال‌های مادرزادی معمولاً تا سن ۳ یا ۴ سالگی بدون نیاز به درمان از بین می‌روند.

لکه‌های شرابی هنگام تولد به رنگ صورتی-قرمز هستند و پس از چند سال تیره‌تر شده و به رنگ قرمز-بنفش درمی‌آیند. لکه‌های شرابی در اثر رشد غیرمعمول رگ‌های خونی ایجاد می‌شوند. شاید کوچک باشند یا ناحیه بزرگی از بدن را پوشش دهند. آن‌ها عموماً روی صورت پدیدار می‌شوند اما ممکن است در هر ناحیه‌ای از بدن ایجاد شوند. لکه‌های شرابی روی صورت شاید با اختلالات مغزی سندروم استورج-وبر ارتباط داشته باشند.

لکه‌های شرابی به‌خودی‌خود از بین نمی‌روند و اکثر آن‌ها در دوران بزرگ‌سالی تیره، ضخیم و برآمده می‌شوند. لکه‌های شرابی احتمالاً با تغییرات هورمونی مثلاً در طول بلوغ یا بارداری، مشخص‌تر می‌شوند. لیزر-درمانی شاید لکه‌های شرابی را روشن‌تر کند یا برآمدگی آن‌ها را کاهش دهد. اگر لکه‌های شرابی موجب خجالت‌زدگی شما یا کودکتان می‌شود درباره گزینه‌های درمانی با پزشک مشورت کنید و یا از او بخواهید گروه‌های حمایتی و مشاور به شما معرفی کند.

همانژیوم‌ها از توده‌ای از رگ‌های خونی نارس شکل می‌گیرد. ممکن است هنگام تولد وجود داشته باشند یا چند هفته بعد ظاهر شوند. اندازه همانژیوم‌ها متفاوت است. قطر آن‌ها ممکن است چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر باشد. سه نوع همانژیوم وجود دارد:

همانژیوم‌های مویرگی یا سطحی، رایج‌ترین نوع همانژیوم هستند. آن‌ها خال‌های مادرزادی ضخیم و برآمده‌ای هستند که نرم، قرمز-بنفش، لطیف و کمی برآمده‌اند. شکل آن‌ها نامنظم یا گرد است و معمولاً روی صورت، کف سر، کمر یا قفسه سینه دیده می‌شوند. این نوع همانژیوم‌ها شاید هرگز رشد نکنند، شاید رشد کندی داشته باشند یا شاید در طول چند ماه به‌سرعت، چند برابر اندازه اولیه خود شوند.

همانژیوم‌های عمیق، خال‌های مادرزادی ضخیم، عمیق و برآمده‌ای هستند که کمرنگ، رنگ پوست، قرمز یا آبی هستند. آن‌ها معمولاً گرد و اسفنجی هستند. همانژیوم‌های عمیق شاید از بین نروند یا شاید محو شوند ولی اثرشان باقی بماند.

همانژیوم‌های ترکیبی، ترکیبی از همانژیوم‌های سطحی و عمیق هستند.

برخی همانژیوم‌ها تا ۱۸ ماهگی کاملاً از بین می‌روند. اکثر همانژیوم‌ها تا نه‌سالگی از بین می‌روند یا محو می‌شوند. در اکثر کودکان فقط یک همانژیوم دیده می‌شود.

چند همانژیوم نیاز به درمان دارد. اما آن‌هایی که به‌سرعت رشد می‌کنند یا در بینایی، تنفس، شنیدن، صحبت کردن یا حرکت کردن تأثیر می‌گذارند باید درمان شوند.

مثلاً نوزادانی که با همانژیوم‌های وخیم که به‌سرعت رشد می‌کنند، به دنیا می‌آیند باید فوراً درمان شوند. همانژیوم‌هایی که روی اعضای داخلی مانند معده، روده‌ها، کبد یا کلیه‌ها رشد می‌کنند شاید نیاز به درمان داشته باشند.

در موارد نادر، همانژیوم در ناحیه پوشک زخم شده و خونریزی می‌کند. زخم شدن بسیار دردناک خواهد بود. اگر این اتفاق افتاد، با باندی تمیز به مدت ۱۰ دقیقه روی آن ناحیه فشار وارد کنید و برای راهنمایی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

در ادامه این مقاله، به برخی از انواع خالهای ‌مادر زادی رایج که بر روی پوست بدن نوزادان در هنگام تولدشان ظاهر می‌شود، اشاره شده است. این موارد عبارتند از:

1- خال‌های نقطه‌ای شیری بر روی پوست نوزادان:

همانگونه که از نام این نوع خال‌ها پیدا است، این خال‌های ‌مادر زادی مانند نقطه‌هایی به رنگ قهوه‌ای روشن و یا رنگ شیری بر روی پوست بدن نوزادان ظاهر می‌شوند. فراموش نکنید که عمده این خال‌ها به شکل بیضی بوده و می‌تواند به صورت ‌مادر زادی و در زمان تولد بر روی پوست نوزادان وجود داشته باشد. البته، این نکته مهم را هم به خاطر داشته باشید که ممکن است این نوع خال‌ها در طی چند روز و یا چند هفته بعد از تولد نوزادان هم بر روی پوست بدن آن‌ها ظاهر شود. البته، برخی از نوزادان ممکن است یک و یا تعداد بیشتری از این خال‌های ‌مادر زادی را که به صورت نقطه‌های شیری رنگ است، در زمان به همراه داشته باشند. به عنوان یک مادر جوان توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، همانطور که کودک شما رشد می‌کند، این نوع خال‌های خاص ‌مادر زادی نیز محو می‌شوند.

به یاد داشته باشید که اگر کودک شما بیش از چهار عدد از این خال‌های شیری رنگ ‌مادر زادی را در هنگام تولد بر روی پوست خود داشته باشد، این شرایط می‌تواند نشانه‌ای از وجود زمینه برای مبتلا شدن فرزندتان به بیماری نوروفیبروماتوز باشد، که در این بیماری، نوعی تومور بر روی بافت‌های عصبی کودک رشد می‌کند. در نهایت، به خاطر داشته باشید که این نوع بیماری ژنتیکی بوده و در بیشتر موارد، برای سلامتی فرزند شما بی‌ضرر است، اما اگر رشد تومور به صورت مستقیم بر روی اعصاب و یا بافت‌های دیگر نوزادان ادامه داشته باشد، می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

۲- خال‌های ‌مادر زادی ملانوسیتیک بر روی پوست نوزادان:

آمارها نشان می‌دهد که تقریبا یک درصد از کل نوزادانی که همه روزه در جهان متولد می‌شوند، دارای یک ماه‌گرفتگی یا وجود خال ملانوسیتیک ‌مادر زادی بر روی پوست بدن خود هستند. به خاطر داشته باشید که اکثر این خال‌ها می‌تواند به صورت لکه در هر قسمت از پوست بدن نوزاد شما مشاهده شود. تقریبا ۱۵ درصد از نوزادان، خال ‌مادر زادی ملانوسیتیک را بر روی پوست سر و یا گردن خود دارند. علاوه بر این موارد، یادتان باشد که اگر نوزادی دارای پوست روشن باشد، این نوع خال ‌مادر زادی ممکن است بر روی پوست بدن او به رنگ قهوه‌ای ظاهر شود، اما اگر نوزاد دارای پوست تیره باشد، این نوع خال ‌مادر زادی تقریبا سیاه رنگ به نظر خواهد آمد.

فراموش نکنید که خال‌های ملانوسیتیک و یا ماه‌گرفتگی ایجاد شده بر روی پوست بدن نوزادان می‌تواند در هر شکلی ظاهر شود. این نوع خال‌ها در برخی موارد، صاف و یکنواخت بوده و در برخی موارد دیگر هم ممکن است شکل نامنظمی داشته باشند، که این اشکال می‌تواند به نوع رشد خال و وضعیت بدنی فرد بستگی داشته باشد. البته، به یاد داشته باشید که این خال‌های ‌مادر زادی که بر روی پوست بدن نوزادان ایجاد می‌شوند، تقریبا شبیه خال سیاه و سفید و یا قهوه‌ای معمولی بوده، اما از نظر اندازه بزرگتر هستند.

هنگامی که کودک شروع به رشد کردن نمود، اندازه این نوع خال خاص ماه‌گرفتگی نیز به نسبت کاهش می‌یابد، اما گاهی هم ممکن است با رسیدن کودک به سن بلوغ، این خال هم تیره‌تر از قبل شده و موهایی هم بر روی آن رشد کند. البته، افرادی که این نوع خال‌ها را بر روی پوست نقاط مختلف از بدن خود دارند، نباید زیاد نگران شوند، چون خطر مبتلا شدن به سرطان در ارتباط با این نوع خال‌های ‌مادر زادی بسیار کم است، اما به خاطر داشته باشید در مواردی که اندازه خال‌های ‌مادر زادی ایجاد شده بر روی پوست بدن نوزاد شما خیلی بزرگ است باشد، می‌تواند به نوبه خود خطرناک بوده و باعث ایجاد سرطان‌های بدخیم در بدن او شود.

3- خال‌های لکه-‌مغولی بر روی پوست نوزادان:

این نوع خال‌های ‌مادر زادی اغلب در نوزادانی که پوست تیره و گرم دارند، دیده می‌شود. در اغلب موارد، این نوع خال‌های ‌مادر زادی مانند یک علامت کبودی بر روی پوست بدن نوزادان به نظر می‌رسد و بیشتر هم در ناحیه ران و یا پشت بدن کودکان دیده می‌شود. وقتی کودک شما به سن چهار سالگی برسد، این خال ‌مادر زادی هم کم کم محو شده و به طور کامل از بین خواهد رفت. فراموش نکنید که خال‌های ‌مادر زادی مغولی ایجاد شده بر روی پوست بدن نوزادان کاملا بی‌ضرر هستند.

۴- خال‌های همانژیوم بر روی پوست نوزادان:

خال‌های همانژیوم نوعی ماه‌گرفتگی هستند و معمولا مانند علامت قرمز و بزرگ، که اغلب شبیه توت‌فرنگی می‌باشد، بر روی پوست بدن نوزادان مشاهده می‌شوند. این نوع خال‌ها در زمان تولد نوزادان نسبتا کوچک و مسطح می‌باشند. البته، جالب است بدانید که در بسیاری از موارد، در طول چهار تا پنج ماه اول زندگی کودکان، با رشد سریع آن‌ها روند تکثیر این نوع خال‌ها متوقف شده و در نهایت به طور کامل محو می‌شوند. فراموش نکنید که محل وجود این نوع خال‌ها بر روی پوست بدن نوزادان ممکن است چسبناک شده و یا حتی تغییر شکل هم بدهد، که این حالت علامت بسیار بزرگی برای مبتلا شدن نوزادام به انواع بیماری‌های خطرناک است.

5- خال‌های Telangiectatic بر روی پوست نوزادان:

telangiectatic نوعی خال ‌مادر زادی است که بیشتر به شکل جای نیش حیوانات بوده و در مسیر توسعه مویرگ‌های بدن کودکان دیده می‌شود. معمولا این نوع خال‌ها در نگاه اول، بر روی پوست نوزادان مانند تکه‌های کوچکی از پوست قرمز به نظر می‌رسند.

بیشتر مردم عقیده دارند که اگر نوزادی با این نوع خال (به شکل ماهی قزل‌آلا) در صورتش متولد ‌شود، محل خال جای بوسه فرشتگان است. اما اگر کودکی در زمان تولد دارای خال ‌مادر زادی در پشت گردن خود باشد، آن را به عنوان محل نیش و یا گاز گرفتن لک لک می‌پندارند. در حالت طبیعی، خال ‌مادر زادی که با نام بوسه فرشته شناخته می‌شود، معمولا در طول دوران کودکی نوزاد محو خواهد شد. اما در برخی از موارد، هم ممکن است این خال‌های ایجاد شده بر روی پوست ناحیه پشت گردن نوزادان تا آخر عمر کودک با او همراه باشد. در نهایت فراموش نکنید که در اکثر موارد، این نوع خال‌ها با مو پوشیده شده است.

۶- خال‌های لکه شرابی بر روی پوست نوزادان:

همانطور که نام این نوع خال‌ها نشان می‌دهد، شکل این نوع از خال‌های ‌مادر زادی مانند لکه شراب بوده و به شکل یک نقطه بنفش و یا قرمز، عمدتا بر روی پوست صورت نوزادان دیده می‌شود. البته، یادتان باشد که این نوع خال‌ها می‌تواند در هر بخش دیگری از بدن کودکان که رگ خونی از آنجا عبور کرده است، ظاهر شود. همچنین، به خاطر داشته باشید که معمولا، اندازه این نوع از خال‌های ‌مادر زادی از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متفاوت است.

به عنوان یک مادر جوان و کم‌تجربه به خاطر داشته باشید که اگر نوزاد شما با خال ‌مادر زادی لکه-‌ شرابی متولد شده باشد، ابن نوع خال‌ها با رشد فرزندتان رنگ تیره‌ای به خود خواهند گرفت. به طور متوسط ده درصد از نوزادانی که با وجود این نوع خال‌ها بر روی پوست بدن خود متولد می‌شوند، این نوع از خال‌های ‌مادر زادی را در منطقه پلک خود دارند. در چنین شرایطی ممکن است این نوازدان نیاز به نظارت بیشتر داشته و با مراقبت‌های اضافی والدین خود درمان شود. در نهایت، به یاد داشته باشید که اگر دکتر متخصص اطفال در مورد این نوزادان به وجود یک نوع ناهنجاری مغزی مشکوک شده باشد، آن‌ها باید تحت نظر مراقبت‌های شدید پزشکی قرار گیرند.

7- خال‌های Silvermark بر روی پوست نوزادان:

وجود این نوع خال‌ها در هنگام تولد بر روی پوست بدن نوزادان ارثی بوده و مانند یک خط نقره‌ای پر از مو، بیشتر در سمت چپ و یا راست صورت دیده می‌شود. البته اگر این نوع خال‌ها در پیشانی نوزادان باشد، از آن‌جایی که در نزدیکی محل رویش موهای نوزاد است و توسط موها استتار می‌شود، در نگاه اول به چشم نمی‌خورد.

اگر شما هم به عنوان والدین نوزادی هستید که با خال‌های ‌مادر زادی در نقاط مختلف بدن خود متولد شده است، زیاد نگران نباشید و برای مطمین شدن از امنیت این خال‌های مادرزادی، حتما با دکتر کودک خود در مورد این موضوع صحبت نمایید.