شایع ترین سرطان کودکان، چیست و چه علائمی دارد؟

یافتن دلیل اصلی شایع ترین سرطان دوران کودکی (لوسمی یا سرطان خون) نزدیک به یک قرن است که بحث و جدل های بسیاری در جامعه پزشکی به وجود آورده است. تا اینکه چندی پیش پژوهش مل گریوس (Mel Greaves)، پروفسور مرکز تحقیقات سرطان در لندن نقطه پایانی بر این چالش گذاشت.
از هر دو هزار کودک، یک نفر با لوسمی حاد لنفوپلاستی یا به اختصار ALL دست و پنجه نرم می کند. عجیب به نظر می رسد، اما شواهد حاکی از آن است که زندگی مدرن عاری از میکروب ما زمینه اصلی بروز این بیماری را فراهم کرده است. پروفسور گریوس برای رقم زدن این نقطه عطف در پزشکی یک ابر پژوهش انجام داد. وی مقالات و داده های حاصل از ۳۰ سال تلاش همکاران خود در سراسر دنیا را جمع آوری کرد.
این تحقیق، پژوهش های ژنتیکی، اپیدمیولوژی، ایمونولوژی، زیست شناسی سلولی و تمام حوزه های مرتبط دیگر را در بر می گرفت. وی در طول این جستجو، اشعه یونیزه کننده، امواج الکترومغناطیسی و کابل های برق ولتاژ بالا را که پیش از این به عنوان دلایل احتمالی سرطان خون کودکان مطرح می شدند، رد کرد.
در این مقاله شما می توانید با نتایج تحقیقاتی پروفسور مل گریوس در زمینه سرطان خون آشنا شوید.
کنار هم قرار دادن قطعات بی شمار پازل و حذف فرضیه های نادرست، به تشکیل تئوری یکپارچه لوسمی منجر شده است. مقاله پروفسور گریوس که در مجله Nature انتشار پیدا کرد و نقطه عطفی در حوزه سرطان به شمار می رود، خبر از احتمال پیشگیری کامل نوعی از لوسمی می دهد.
این تحقیق جامع از تئوری عفونت تاخیری حمایت می کند. بنابر اعتقاد پروفسور گریوس، لوسمی حاد لنفوپلاستی ریشه زیستی داشته و توسط عوامل عفونت زا در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی داشته و مستعد این ضایعه هستند، به وجود می آید. به بیان دیگر کودکان با محتوای ژنتیکی مخصوص به دنیا می آیند که وقوع برخی جهش ها ممکن است آنها را مستعد ابتلا به ALL کند، اما تنها یک درصد از کسانی که به لحاظ ژنتیکی مستعد ALL هستند، نهایتاً به این بیماری دچار می شوند.

جهش های ژنتیکی ای که در طول دوران جنینی رخ می دهد، تا اولین سال زندگی بروز نمی کند. «ضربه دوم» نامی است که به مواجهه با اغلب میکروب ها در طول سال اول اطلاق می شود. این پدیده رخداد مهمی برای سیستم ایمنی محسوب می شود، چرا که بدن یاد می گیرد چگونه با پاتوژن ها مواجه شده و مبارزه کند. حال اگر نوزادی در محیط عاری از میکروب رشد کند و این مرحله حیاتی را پشت سر نگذارد، احتمال ابتلای وی به ALL افزایش می یابد. فقدان مواجه با پاتوژن ها توضیح می دهد که چرا لوسمی در کشورهای توسعه یافته شیوع بیشتری دارد، اما در کشورهای در حال توسعه تقریباً وجود ندارد.

در طول تکمیل شدن این پازل، داده های جالبی بدست آمد که اگرچه اول نامربوط به نظر می رسید، اما سرنخ های مهمی بدست پروفسور پژوهش فوق داده اند. به عنوان مثال در یک مورد شیوع آنفلونزای خوکی در میلان به ابتلای کودکان به لوسمی حاد لنفوپلاستی دامن زده است یا نرخ ابتلا به ALL در کودکانی که به شیوه سزارین متولد شده اند، بیشتر از کودکانی است که طبیعی به دنیا آمده اند. دلیل این امر را می توان در مواجهه نوزادان با میکروب های طبیعی واژینال مادر جستجو کرد.
سرنخ دیگر از خلال شیوه تغذیه نوزادان بدست آمد. کودکانی که از شیر مادر تعذیه کرده و میکروب های طبیعی بدن را از این طریق دریافت می کنند، کمتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرند. از طرف دیگر آزمایش بر حیواناتی که در محیط آزمایشگاهی عاری از میکروب پرورش داده می شوند، نشان می دهد که نرخ وقوع لوسمی در این جانوران افزایش می یابد.
پروفسور گریوس به والدین توصیه می کند درباره تمیزی خانه، وسواس زیادی به خرج ندهند و به فرزند خود اجازه تجربه و بازی خصوصاً با کودکان بزرگتر از خود را بدهند. علاوه بر اینکه پژوهش فوق به حل یکی از چالش برانگیزترین معماهای پزشکی انجامید، پیش بینی می شود که از نتایج آن بتوان در درمان و پیشگیری از بیماری های خودایمنی از جمله دیابت نوع یک و آلرژی استفاده کرد.

-کبودی و خونریزی: کودک مبتلا به لوسمی ممکن است پس از یک آسیب جزئی سریع کبود شده یا خون دماغ شود. این کبودی ممکن است شبیه اجتماعی از لکه های قرمز کوچکی روی پوست به نظر برسد. پلاکت ها وظیفه لخته شدن خون را به عهده دارند و تعداد کم این سلول ها در بدن علت خونریزی و کبودی است.
-عفونت های مکرر: گلبول های سفید برای مبارزه با عفونت ضروری هستند. به دلیل عملکرد غیر طبیعی این سلول ها کودک مبتلا به لوسمی، حملات مکرر یا طولانی مدت عفونت های ویروسی یا باکتریایی را تجربه می کند.
-ورم: تجمع سلول های سرطانی در اطراف غدد لنفاوی می تواند باعث تورم زیر بغل، گردن، بالای استخوان ترقوه و کشاله ران شود.
-درد معده و بی اشتهایی: کودک مبتلا به لوسمی ممکن است مکرراً از دل درد شکایت کند. دلیل این موضوع این است که سلول های سرطان خون می تواند در طحال، کبد و کلیه تجمع یابند و باعث بزرگ شدن آنها شوند. این کودکان همچنین ممکن است بی اشتهایی داشته یا قادر به خوردن مقدار طبیعی مواد غذایی نباشند؛ بنابراین کاهش وزن در این کودکان شایع است.
-درد استخوان و مفاصل: خون در مغز استخوان تولید می شود. لوسمی باعث می شود تکثیر سلول های خون شتاب بیشتری داشته باشد. این موضوع به ازدحام بیش از حد سلول های خون منجر می شود. این تجمع سلول می تواند به درد استخوان ها و مفاصل منجر شود. برخی از کودکان مبتلا به سرطان خون ممکن است از درد کمر شکایت کنند.
آینده دیگری که این تحقیق به دنبال خود دارد، احتمالاً تولید مواد خوراکی مخصوصی است که مصرف آنها توسط کودکان به پیشگیری از بیماری های مربوط به نقص سیستم ایمنی منجر شود.