بستنی برای کودکان، اندازه مجاز چقدره؟

کودک به چه میزان مجاز به مصرف بستنی است و از چه سنی اجازه دارد بستنی مصرف کند ؟
از آنجا که امسال تابستان گرمی داریم همین مسئله موجب شده تا بستنی در انواع و اقسام مختلف‌ در سبد غذایی روزانه بسیاری از خانواده‌ها جای بگیرد و بزرگ و کوچک از آن برای رفع عطش و کاهش حرارت‌ درونی‌شان استفاده کنند.در تابستان مادر و پرستار کودک بستنی را جزء برنامه غذایی کودک در نظر می‌گیرند ولی چیزی که باید بررسی شود این موضوع است که آیا مصرف بستنی برای کودک‌ مفید است یا خیر و از چه سنی کودک مجاز به مصرف بستنی است؟
تحقیقات نشان داده است که بهتر است تا قبل از ۳ سالگی به کودک بستنی ندهیم زیرا در این سن احتمال بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیر به دندان کودک یا احتمال ابتلا به چاقی و اضافه وزن در کودک بالا می‌رود اما باید دید این دیدگاه‌ها تا چه حد صحت دارد؟

یک بستنی سالم تشکل شده از شیر، خامه، چربی‌های گیاهی، شکر، یخ، مواد طعم‌دار و رنگ‌های مجاز خوراکی. اگر بستنی در شرایط مناسب و بهداشتی تهیه شود، حاوی ویتامین‌های شیر و مواد معدنی از جمله سدیم، کلسیم، پتاسیم، گوگرد و فسفر است.
بستنی خنک است و یکی از مزایای مصرف آن کاهش دمای بدن کودک در روزهای گرم تابستان و در نتیجه کاهش تعریق بدن می باشد. جدا از اینکه همه بستنی‌ها دارای مواد افزودنی، اسانس‌‌ها، رنگ‌های خوراکی و نیز شکر می باشند، بستنی‌ها را می‌توان به دو نوع عمده تقسیم‌ کرد؛ بستنی‌های شیری و بستنی‌های یخی. همچنین براساس شیوه تولید بستنی‌های شیری می‌توان آنها را به دو گروه بستنی‌های کارخانه‌ای و بستنی‌های سنتی تقسیم کرد.

در هنگام مصرف بستنی کودک به هیچ عنوان نباید آن را گاز بزند زیرا گاز زدن بستنی باعث ترک خوردن و سفیدی دندان‌های کودک خواهد شد ضمن آنکه قبل از خوردن بستنی کودک نباید مایعات گرم از جمله چای یا شیر داغ مصرف کرده باشد. مصرف بستنی باید به مقدار کم و به عنوان برای کودک در نظر گرفته شود. اگر بستنی به صورت متناوب توسط کودک مصرف شود به دلیل مواد تشکیل‌دهنده‌ای که دارد سبب بی‌اشتهایی در کودک می‌شود.

مصرف بستنی و ایجاد حساسیت در کودک
بستنی که توسط کودک مصرف می شود باید ساده باشد و مواد رنگی مضر و اضافی نداشته باشد. مواد طعم‌زا و افزودنی‌های شیمیایی و حتی انواع میوه و مغزها ممکن است برای کودکان ایجاد حساسیت بکند. برخی کودکان به بستنی‌های کاکائویی، بعضی دیگر از کودکان به بستنی‌های حاوی آجیل و برخی هم به بستنی‌های طعم‌دار حساسیت دارند.
میوه و مغزهای مانده معمولا فاسدند یا به باکتری‌هایی آلوده هستند که خوردن این نوع بستنی‌ها مشکلاتی را برای دستگاه گوارش ایجاد می‌کند. کودکان کمتر از ۲ سال هم نباید بستنی مصرف کنند چون می‌تواند زمینه بروز حساسیت را فراهم کند. کودکانی که زمینـه حساسیت به برخــی میوه‌هــا را دارنـد ممکن است به بستنی هم آلرژی داشته باشند و بثورات جلدی در آنها بروز کند.

مصرف بستنی و چاقی در کودک
مصرف بستنی برای کودک نباید فراتر از ۳ تا ۴ قاشق مرباخوری باشد. و این ماده غذایی نباید جزء عادات غذایی روزانه کودکان بشود. مادر و پرستار کودک باید توجه داشته باشند که بهترین زمان مصرف بستنی حتما باید بعد از صرف ناهار کودک باشد زیرا خوردن آن قبل از ناهار سبب می‌شود میزان زیادی قند وارد بدن شود که در پی آن انسولین ترشح می‌شود و این هورمون سبب ذخیره چربی در کودک می‌شود.
نکته دیگر که باید به آن توجه کرد میزان کالری در بستنی های مختلف است بهتر است بدانید که بستنی‌ها به یک میزان چاق‌کننده نیستند و کالری یکسانی ندارند. میزان کالری یک بستنی یخی با مگنوم کاکائو و مغز پسته یا بادام یکی نیست.
البته این بدان معنی نیست که مادر و یا پرستار کودک مجاز هستند هر میزان بستنی میوه‌ای به کودک بدهند. زیرا همین انواع بستنی هم حاوی مقدار زیادی شکر، چربی و کالری می باشند که چنانچه در رژیم غذایی کودک بیش از حد در نظر گرفته شود یکی از مواد خوراکی است که ایجاد چاقی در کودک می‌کند.

علت اینکه مصرف بستنی در برخی کودکان ایجاد سردرد می کند بدلیل مقدار زیاد شکر و خامه است که وقتی در دهان قرار می گیرد به دلیل سرد بودن با مخاط حلق مخلوط می شود و با تحریک عصبی می‌تواند باعث سردرد شود. وقتی کودک بستنی خنک را در دهان می‌گذارد ناگهان گلو و فضای دهان او با ماده‌ای سرد در تماس قرار گرفته و این سرما باعث انبساط رگ‌های خونی و در نتیجه تحریک گیرنده‌های درد می‌شود. به کودک بگوئید در زمان مصرف بستنی از چرخاندن آن و برخوردش با سقف دهان جلوگیری کند.

بستنی‌های یخی به دلیل وجود مواد رنگی که اکثرا شیمیایی هم می باشند برای سلامت عمومی کودک مناسب نیستند، همچنین باعث تغییر رنگ دندان‌های شیری و دائمی کودک نیز می‌شوند. همچنین اضافه کردن مواد نگهدارنده، گزینه خوبی برای کودک نمی باشد. لازم به ذکر است که این نوع بستنی‌های یخی در مقایسه با بستنی‌های شیری ارزش غذایی به مراتب پایین‌تری نیز دارند. همین‌طور به دلیل یخی بودن این محصولات امکان ایجاد ترک‌های مینایی به دنبال استفاده از آنها بعید به نظر نمی‌رسد.
با توجه به بخش هایی از مقاله مرکز مهرپرور که تا به اینجا مطالعه کردید می توان گفت بهترین نوع بستنی برای مصرف کودک بستنی‌ پاستوریزه، بدون مغز، بدون کاکائو، بدون اسمارتیز و تافی و در کل بدون مواد قندی چسبنده و نیز عاری از مواد رنگی می باشد و همچنین مصرف این میان‌وعده خوشمزه نباید از حداکثر دو نوبت در هفته بیشتر شود.
وجود هر کدام از این مواد در بستنی سبب ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر و نیز پوسیدگی‌های شدید دندانی در کودکان زیر سه سال می شود ولی بعد از سه سالگی در صورتی‌که بهداشت دهانی خوب رعایت شود و نیز مواد گفته شده در بالا در بستنی وجود نداشته باشد، این دسر می‌تواند به عنوان میان‌وعده و نه جایگزین وعده اصلی در رژیم غذایی کودک گنجانده شود.

توصیه می‌شود کودکی که مبتلا به سرماخوردگی، آنژین و تب است و سرفه می‌کند بستنی مصرف نکند زیرا سردی بستنی باعث حساسیت و درد بیشتر گلوی کودک می‌شود. همان‌طور که گفته شدگاهی اوقات کودکان نسبت به مواد رنگی بستنی حساسیت نشان می‌دهند، که در این‌صورت هم مصرف آن ممنوع است و اگر کودکی استعداد چاقی د اشته باشد، بهتر است از بستنی یخی که کالری کمتری دارد برایش استفاده کنید. بعضی ازکودکان هم به انواع مغزها مثل پسته و بادام عدم تحمل نشان می‌دهند که در این صورت والدین باید مصرف بستنی‌ حاوی این مواد را قطع کنند.

در مورد بستنی‌های سنتی که اصطلاحا با زعفران و خامه تهیه می‌شوند، گفتنی است که به لحاظ گران بودن زعفران،‌ گاهی از رنگ‌ها و اسانس‌های مجاز یا حتی غیرمجاز درآنها استفاده می‌شود که همان عطر و طعم را به بستنی می‌دهد ولی برخلاف زعفران، برای سلامت افراد مخصوصا کودکان بسیار مضر است. همچنین ممکن است شیر یا خامه مصرفی در این نوع بستنی‌ها از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشد. علاوه بر اینها نحوه نگهداری مواد اولیه و نیز بستنی سنتی به عمل آمده بحث جداگانه‌ای است که در اغلب مواقع از استانداردهای لازم برخوردار نیست.

همچنین بهتر است بستنی به عنوان دسر و بعد از غذا به کودک داده شود تا با ایجاد سیری کاذب مانع از تغذیه صحیح کودک نشود و همین‌طور از طرف دیگر در نظر کودک به‌عنوان جایزه خوب غذا خوردن تلقی شود. بد نیست بدانیم گاهی می‌توان از بستنی به‌عنوان عاملی برای خنک نگاه داشتن محیط دهان پس از کشیدن دندان شیری کودک یا جراحی لوزه استفاده کرد که باعث کاهش میزان خونریزی و نیز کاهش درد ناحیه در کودک می‌شود.

این میان‌وعده به دلیل داشتن پروتئین، کلسیم بالا، فسفر، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف می‌تواند زمینه را برای حفظ سلامت استخوان‌ها و نیز دندان‌های کودک فراهم کند. بدیهی است مصرف به اندازه و نیز انتخاب صحیح بستنی می‌تواند منبع بسیار خوبی جهت تامین بخشی از کلسیم مورد نیاز دلبند‌تان باشد به‌ویژه زمانی‌که کودک تمایل به مصرف شیر ندارد.