اضطراب جدایی در کودکان، روش‌هایی برای کاهش آن

بیشترین نگرانی کودکان در دوران کودکی دور شدن ازمادر و یا مراقب و پرستار خود و یا هر فردی که مسئول مراقبت از اوست ، می باشد . و این جدایی از مادر یا مراقب ، کودک را دچار اضطراب می کند. کودک این اضطراب را با رفتارهای مختلف از قبیل گریه کردن ، چسبیدن به مادر یا مراقب ، پرخاشگری و گاه در قالب کابوس های شبانه نشان می دهد. اگرچه نمود این نوع اضطراب و میزان شدت آن در کودکان یکسان نیست ، ولی یکی ازمراحلی است که در رشد عاطفی هیجانی کودک طبیعی محسوب می شود و اغلب کودکان از دور شدن ازمادر ویا مراقب خود دچار این اضطراب و نگرانی می شوند.
این نوع اضطراب معمولا مادر و یا مراقب را نیز مضطرب و ناراحت می کند و برای مقابله درست با این مرحله ،مراقب کودک نیازمند است تا مهارتهای فرزندپروری و اصول اولیه را بداند.بسیار دیده شده که مادران شاغل به دلیل وظایف شغلی خود ،وقت جدایی از کودک به دلیل این اضطراب جدایی در کودک عذاب وجدان واحساس گناه شدیدی را تجربه می کنند و به دلیل چسبندگی کودک به مادر پس از بازگشت ،مادر احساسات ناخوشایندی را تا مدتها دارد.شروع این نوع اضطراب معمولا از سن هفت تا نه ماهگی است و به تدریج افزایش یافته ، به طوریکه در بیست ماهگی بیشترین شدت را دارد و پس از آن به تدریج کاهش می یابد.
توصیه کارشناسان این است که در این مرحله جدایی کمتر اتفاق بیفتد ولی برای افرادی که شاغل هستند و ناچارند که به دلیل انجام وظایف شغلی خود از کودکشان در این مرحله از رشد دور شوند، بهتر است از افرادی که کودک با آنها غریبه نیست کمک بگیرند ، تا بتوانند از این دوره بهتر عبور کنند.اگر مادر نیاز به استخدام پرستار و مراقب کودک داشت ،توصیه کارشناسان این است که پرستار و مراقب کودک مدتی را در کنار مادر، مراقبت از کودک را برعهده بگیرد تا احساس غریبگی کمتر شود و مراقب کودک بتواند اعتماد کودک رادر کنار مادر جلب کند و کودک در کنار پرستار خود، احساس ناامنی را که ناشی از اضطراب جدایی در این مرحله از زندگیش می باشد را نداشته باشد .در این موارد رابطه دوستانه مادر و پرستارکودک به عبور سالم ترکودک از این مرحله کمک می کند .

روشهایی برای کاهش اضطراب جدایی
۱- ایجاد مراسم و آیین های خاص برای زمان خداحافظی.
زمانیکه کودکان قبل از جدایی با آیین ها ی اختصاصی خانواده در جریان فرا رسیدن زمان جدایی قرار بگیرند و به طور ناگهانی و با استرس و عجله بسیار این جدایی صورت نگیرد ودر جریان زمان جدایی با آرامش ،لبخند ، آغوش گرم و با برخی فعالیت های مشترک همراه با بازی(مانند بیدار کردن کودک با بازی وخنده، مسواک زدن، صبحانه خوردن و لباس پوشیدن و خداحافظی کردن بدون استرس و نگرانی) قرار گیرد ،احساس امنیت و آرامش بیشتری خواهد داشت.برای جدایی از کودک کلمات اختصاصی را در نظر داشته باشید که مختص شما و کودکتان باشد و زمان خداحافظی به کارببرید . به مرور زمان کودک با شنیدن این کلمات خاص انتظار لحظه جدایی را خواهد داشت و احساس اضطراب کمتری خواهد کرد.
۲- در زمان جدا شدن از نشان دادن استرس و نگرانی خود به کودک بپرهیزید.
نکته ای که شاید والدین توجهی به آن نداشته باشند این است که کودکان بسیار سریع به احساسات و هیجانات والدین بخصوص مادرپی می برند و با ناراحتی و اضطراب مادر، دچار اضطراب و نگرانی می شوند و تنها راه برای رها شدن از این نگرانی از نظر آنها این است که از مادرجدا نشوند . بنابراین بسیار مهم است که توجه داشته باشیم زمان جدایی با شادی و لبخند و بدون ابراز ناراحتی و غم بر کودک تاثیر بسیار خواهد داشت و در انتقال احساس امنیت و آرامش به کودک مؤثر خواهد بود .
۳- در زمان جدایی قاطع باشید.
به طور طبیعی کودک زمان جدایی از مادر گریه میکند و نباید منتظر ماند گریه و یا جیغ کشیدن کودک تمام شود و سپس خداحافظی کرد چون تاخیر خداحافظی به دلیل جیغ کشیدن و گریه کودک به او می آموزد هرچه بیشتر گریه کند میتواند تاخیر بیشتری در جدایی ایجاد کند. بهتر است هنگام جدایی حتی اگر ناراحتی میکند او را در آغوش بگیرید و ببوسید و با لبخند از او جدا شوید و او را به پرستار و یا مربی بسپارید.معمولا چند دقیقه بعد از رفتن شما این ناراحتی و گریه طول نمیکشد و برای اینکه خیالتان آسوده شود در راهرو باشید تا گریه او متوقف شود.
۴- تمرکز کودک را از جدایی بردارید.
در زمان جدایی بهتر است مراقب و یا پرستار کودک او را با اسباب بازی مورد علاقه اش سرگرم کند و یا بازی مورد علاقه او را انجام دهد . پرستار کودک میتواند با همراهی در یک فعالیت خلاقانه همراه با بازی با کودک به مادر و کودک کمک کند نگرانی و اضطراب کمتری داشته باشند.برای سرگرم کردن کودکان بزرگتر، پرستار کودک میتواند با کودک گفتگو کند و در مورد فعالیتهایش از او بپرسد.همچنین پرستار کودک میتواند از قصه گویی و ساختن کاردستی و نقاشی برای سرگرم کردن کودک استفاده کند.
۵- موقع خداحافظی وسیله یا چیزی که به شما تعلق دارد را به او بدهید.
زمانیکه میخواهید کودک را به پرستار کودک یا مربی بسپارید ،به او اجازه دهید تکه ای از زیور آلات شما و یا عکستان را داشته باشد. روانشناسان معتقدند در سنین پایین وقتی مادر از محدوده دید کودک خارج میشود ، به این دلیل که هنوز مفهوم نگهداری در ذهن آنها شکل نگرفته است ، خارج شدن مادر از محدوده دیدشان را قادر نیستند موقت تلقی کنند .
۶- با پرستار کودک و یا مربی او هماهنگ باشید.
سپردن مسئولیت کودک به پرستار کودک یا مربی او شبیه یک باازی تیمی است که اگر هماهنگ نباشد به شکست منجر می شود. بنابراین بسیار مهم است که مادر و پرستار کودک از روشه ای یکسانی در برخورد با کودک استفاده کنند و هماهنگی در چارچوبها و اصول رفتاری کودک اگر بین مادر و پرستار کودک وجود داشته باشد ،کودک دچار تعارض نخواهد شد و احساس امنیت بیشتری خواهد کرد.