بیماری سوزاک در مردان و زنان، نحوه پیشگیری و درمان

یکی از بیماری‌های شایعی که از راه رابطه جنسی انتقال می‌یابد بیماری سوزاک (Gonorrhea) نام دارد. از علائم شایع این بیماری در مردان می‌توان به سوزش ادرار و خروج ترشحات چرکی از آلت تناسلی و در زنان به ترشحات واژنی یا دردهای لگنی اشاره نمود. (غالب اوقات این بیماری در زنان بدون علامت است.)
در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر، به موضوع دلخواه خود برسید.
۱. علت بیماری سوزاک
۲. علائم
۳. راه های تشخیص
۴. راه‌ های درمان سوزاک

علت این بیماری باکتری‌ای بنام گنوکوک یا نایسریا گونوره آ (Neisseria gonorrhoeae) از نوع دیپلوکوک‌های گرم منفی لوبیایی شکل است که از طریق رابطه جنسی منجر به بیماری سوزاک می‌شوند. این باکتری علاوه بر دستگاه تناسلی می‌تواند بر غشاهای مخاطی دهان، گلو، چشم‌ها و رکتوم نیز تاثیر بگذارد. همانگونه که گفته شد، این عفونت می‌تواند از طریق تماس جنسی با یک فرد آلوده، به آلت تناسلی، واژن، مقعد و یا دهان منتقل شود؛ لازم به ذکر است که مردان برای انتقال یا گرفتن این عفونت به انزال نیاز ندارند و صرفا از طریق رابطه سطحی نیز می‌توانند به این بیماری دچار شوند.

علائم سوزاک در مردان
-ترشحات سفید، زرد یا سبز رنگ از مجرای ادرار (همانند چرک)
-درد در بیضه‌ها یا اسکروتوم
-ادرار دردناک و مکرر
-ترشحات مقعدی، خارش، درد، خونریزی یا درد هنگام دفع مدفوع
-مشکل در بلع
-خارش و تورم در غدد لنفاوی گردن
-درد چشم، حساسیت به نور یا تخلیه ترشحات از چشم (مانند چرک)
-تورم، قرمزی، احساس گرما و درد در مفاصل
علائم سوزاک در زنان
-رابطه جنسی دردناک
-تب
-ترشحات سبز یا زرد رنگ واژن
-تورم ناحیه بیرونی واژن (فرج)
-مشاهده خونریزی در بین پریودها
-پریودهای سنگین تر (با حجم خونریزی بیشتر)
-خونریزی بعد از رابطه جنسی
-استفراغ و درد شکمی یا لگن
-ادرار دردناک و مکرر
-ترشحات مقعدی، خارش، درد، خونریزی یا درد هنگام دفع مدفوع
-گلو درد، خارش و تورم در غدد لنفاوی گردن
-درد چشم، حساسیت به نور، یا تخلیه ترشحات از چشم (مانند چرک)
-تورم، قرمزی، احساس گرما و درد در مفاصل
-عفونت مجرای مثانه (عفونت مجرای مثانه می‌تواند منجر به سوزش به هنگام دفع ادرار شود و عفونت به مقعد و انتهای روده بزرگ (راست روده) نیز سرایت کند و علائمی همچون خارش مقعد، ترشحات مقعدی، احساس پری مقعد، اجابت مزاج دردناک را به همراه داشته باشد. حتی زنانی که به مقاربت مقعدی می‌پردازند، نیز ممکن است مبتلا به این بیماری شوند.)

راه های تشخیص
سوزاک به کمک روش‌های مختلفی شناسایی می‌شود و تمامی این روش‌ها نیازمند مراجعه به مرکز مراقبت‌های بهداشتی و انجام برخی آزمایشات است. به محض مشاهده علائم مذکور، پزشک ممکن است در کنار سایر آزمایش‌ها، آزمایش سوزاک را نیز تجویز کند. نتایج این آزمایش ممکن است به همراه تجزیه و تحلیل نتیجه آزمایش ادرار یا نمونه‌ی برداشته شده از سوزاک قابل مشاهده بر روی پوست شما (سواب)، تکمیل شود. این نمونه‌ی سواب معمولا از آلت تناسلی، گردن رحم، مجرای ادرار، حنجره و گلو برداشته می‌شود.

عوارض بیماری سوزاک چیست؟
در زنان در صورت عدم درمان بیماری، در ۲۸ درصد موارد نوزادان متولد شده از مادران مبتلا دچار التهاب چشمی ناشی از گنوکوک می‌شوند که که اگر به سرعت و به مقدار کافی درمان نشوند، ممکن است منجر به نابینایی در آنان گردد. در ۲۰ درصد موارد، عفونت در مراحل عادت ماهانه به رحم رسیده و باعث التهاب رحم، لوله‌های فالوپ و لگن و عفونت کلامیدیایی (نوعی عفونت باکتریایی) می‌شود که گاهی چنین حالتی منجر به نازایی و یا حاملگی خارج از رحم می‌شود.
برای زنان باردار، سوزاک می‌تواند باعث سقط جنین، زایمان زودرس، پارگی زودرس غشاء یا عفونت شود. این بیماری می‌تواند در طول زایمان از مادر به کودک منتقل شده و باعث عفونت چشم یا عفونت شدید در خون شود.
از عوارض مشترک بین زنان و مردان، گسترش آن به بافت‌های دیگر بدن است که ممکن است به پتشی (پتشی نوعی اختلال و نارسایی‌ در انعقاد خون در زیر پوست است که شبیه به لکه‌های کوچک، گرد، بدون برجستگی و به رنگ قرمز مایل به ارغوانی در پوست می‌باشد.) یا التهاب مفاصل یا اندوکاردیت (آندوکاردیت‌ عفونتی غیر مسری‌ است که‌ عضله‌ قلب‌، دریچه‌های‌ قلب‌، و آندوکاردیوم (پوشش‌ داخلی‌ حفرات‌ یا دریچه‌های‌ قلب‌) را درگیر می‌سازد.) منجر شود. در مردان عفونت شدید مجاری تناسلی داخل بیضه، از دیگر عوارض این بیماری است.

راه‌های پیشگیری از بیماری سوزاک
راه پیشگیری از این بیماری بر پایه‌ی رابطه جنسی کنترل شده با استفاده از کاندوم می‌باشد. جهت جلوگیری از ابتلا در اشخاصی که مشکوک به آلودگی به این بیماری می‌باشند حتماً باید از کاندوم استفاده گردد. پیشگیری داروئی در چشم نوزادان (نوزادانی که از مادران مبتلا به سوزاک بدنیا می‌آیند) و توجه به تماس‌های بیماران مبتلا به سایر بیماری‌های عفونی نیز اجرا می‌گردد. ترشحات بیمار و اشیایی که به آنها آلوده شده‌اند بایستی گندزدایی شود.

درمان سوزاک برای مردان و زنان یکسان است و بیشتر پزشکان برای درمان، آنتی بیوتیک را توصیه می‌کنند. روش قدیمی درمان سوزاک استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل پنی‌سیلین و تتراسایکلین بوده است؛ اما در حال به دلیل افزایش مقاومت داروهای قدیمی، معمولاً از آنتی‌بیوتیک‌های جدیدتر مثل سفتریاکسون استفاده می‌شود. در صورتیکه بیماری شدید و گسترده نباشد و فرد حامله نباشد، می‌توان از یک دوز آمپول سفتریاکسون (با تجویز پزشک) به صورت عضلانی و بعد از آن کپسول داکسی‌سایکلین ۱۰۰ میلی‌گرم هر ۱۲ ساعت تا یک هفته استفاده کرد. در صورت حاملگی، استفاده از آزیترومایسین ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت به عنوان جایگزین تجویز می‌شود. درمان قدیمی و کلاسیک در صورت عدم حساسیت به پنی‌سیلین شامل تزریق عضلانی پنی‌سیلین پروکایین و ادامه درمان با کپسول تتراسایکلین ۲۵۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت تا یک هفته می‌باشد. دلیل تجویز داکسی‌سایکلین و تتراسایکلین وجود عفونت کلامیدیایی همزمان است که در اکثر موارد وجود دارد.