تغذیه نوزاد با شیرخشک، پرسش و پاسخ هایی در مورد آن

در اینجا پرسش و پاسخ هایی در مورد تغذیه با شیرخشک را برایتان آورده ایم. پس با ما همراه باشید.

پرسش: آیا بطری پر از شیر را می توانم به دهان کودک بگذارم که خودش بخورد و به دنبال کاری بروم؟

پاسخ:

بطری پر از شیر را نباید به دهان کودک بگذارید و او را ترک کنید یا بالش و متکائی زیر بطری شیر بگذارید تا کودک خودش شیر بخورد. حضور نداشتن مادر در هنگام شیر خوردن کودک، نه فقط حس عدم امنیت برای کودک پدید می آورد و کودک از لذت در آغوش مادر بودن و نگاه کردن به صورت مادر و آشنا شدن با چهره او بی نصیب می شود، بلکه مادر هم محبت و عشق به کودک خود را که از این طریق باید نشان بدهد، از دست خواهد داد. علاوه بر این ممکن است کودک به خواب برود و مک زدن را متوقف کند و مقداری شیر به داخل ریه کودک رود و موجب عفونت ریه و حتی مرگ کودک گردد. بنابراین مادر هیچگاه نباید بطری شیر خوری پر از شیر را به دهان او بگذارد و به دنبال کار خود برود. مادر باید از ابتدا تا پایان شیر خوردن کودک، بر بالین او باشد و با روش صحیح به کودک شیر دهد.

پرسش: آیا خارج کردن هوا از معده کودک (آروغ زدن) لازم است؟

پاسخ:

کودک در هنگام شیرخوردن ممکن است مقداری هوا ببلعد، مخصوصا اگر او را در هنگام شیرخوردن به طور افقی نگه دارید. اگر کودک را تا سن ۶ تا ۷ ماهگی بین شیر خوردن یا بعد از آن در حالت نشسته نگه داری نمایید یا او را بلند کنید و در حالی که به شانه مادر یا پرستار تکیه کرده است به آرامی پشت او را مالش دهید یا به آهستگی به پشت او بزنید، به خارج شدن هوای بلع شده کمک می شود.

بعضی از کودکان در هنگام شیر خوردن هوا نمی بلعند، بنابراین بعد از شیر خوردن نیز هوایی از معده خود خارج نمی کنند. اگر مادر، کودک را پس از شیر خوردن برای چند دقیقه به صورت نشسته نگه دارد و کودک هوایی خارج نکند، نباید نگران باشد و می تواند کودک را بخواباند.

پرسش: اگر کودکی پس از خوردن شیر مقداری از آن را بالا بیاورد، مهم است؟

پاسخ:

بیشتر کودکان پس از خوردن شیر مقداری شیر یا غذا را به دهان آورده و بیرون می ریزند. بعضی از کودکان در همه دفعات شیر خوردن و بعضی دیگر به طور استثنائی مقداری شیر را به صورت شیر معمولی یا لخته شده خارج می کنند. علت بالا آوردن شیر، شل بودن اسفنکتر یعنی عضله کنترل ابتدای معده است، بنابراین شیر و غذا به سادگی خارج می شود. هرچه کودک بزرگ تر می شود، مقدار و تعداد دفعات بالا آوردن شیر و غذا کاهش می یابد. زمانی که کودک به سنی رسید که بتواند غذای سفت بخورد و بنشیند، بالا آوردن او قطع می شود.

پرسش: زمان شیر خوردن کودک از بطری در هر نوبت باید چه مدت باشد و شیر نخورده و باقی مانده در بطری را چه باید کرد؟

پاسخ:

زمان شیر خوردن معمولا بین ۵ تا ۲۵ دقیقه بر حسب قدرت مک زدن کودک و سن او طول می کشد. چون اشتهای کودک در هر نوبت شیر خوردن متفاوت است، بنابراین باید مقدار شیر تهیه شده در هر نوبت، بیش از مقدار توصیه شده باشد تا مقداری را که کودک میل دارد بخورد. به کودک نباید بیش از آنچه میل دارد و با اصرار شیر بدهید، بنابراین اگر شیر در شیشه باقی ماند و کودک نخورد، باید آن را دور بریزید و بطری و پستانک را بلافاصله بشویید و تمیز نمایید.

پرسش: آیا کودکانی که از شیر خشک تغذیه می شوند احتیاج به ویتامین و آهن دارند؟

پاسخ:

ابتدا ترکیب شیر مصرفی کودک باید مشخص گردد. اگر شیر مصرفی او از نظر ویتامین و آهن کمبود دارد، باید ویتامین به شکل دارو به کودک داده شود. اگر کودک شیر خشک هایی که از نظر ترکیب شبیه شیر مادر تهیه شده و آهن و ویتامین های لازم به آن اضافه شده است می خورد، ضرورت ندارد که آهن و ویتامین اضافی به کودک داده شود، زیرا مقدار ویتامین ها مخصوصا ویتامین A و D که در شیر خشک وجود دارد، نیاز او را تامین می کند.

پرسش: آیا به کودکان باید بین دو نوبت شیر، آب ساده داد؟

پاسخ:

به شیرخوارانی که از شیر خشک می شوند می توان یکی دو نوبت در روز بین شیر، آب جوشیده یا آب میوه رقیق داد، مخصوصا اگر هوای محیط گرم یا فصل تابستان باشد. اگر کودک تشنه باشد و احتیاج به آب داشته باشد، آب ساده یا آب میوه رقیق شده را خواهد خورد. به کودکان در هیچ شرایطی نباید بین دو نوبت شیر، آب قند یا شربت قند داد.

پرسش: شیشه شیرخوری کودک را بعد از شیرخوردن چگونه باید شست؟ آیا استریل کردن آن ضرورت دارد؟

پاسخ:

شیشه شیرخوری را می توانید با دو روش زیر بشوئید و تمیز نمایید:

۱- تهیه شیر در هر نوبت شیر دادن به کودک: اگر در هر نوبت، یک شیشه شیر برای کودک خود تهیه می کنید، باید بلافاصله پس از این که کودک شیر خورد و قبل از این که شیر به دیواره بطری شیرخوری خشک گردد، آن را بشوئید. در بطری، پستانک و پوشش پستانک را باید با آب و صابون یا مایع ظرف شوئی کاملا بشوئید. بدین ترتیب که داخل شیشه را به وسیله شیشه شور بزرگ و داخل پستانک را به وسیله شیشه شور کوچک چند نوبت بشوئید، به طوری که ذرات شیر داخل پستانک نماند. هم چنین باید یک خلال چوبی داخل سوراخ های آن نمایید و بچرخانید تا سوراخ های پستانک کاملا پاک و تمیز گردد (بعضی از مادران مایع ظرفشویی مختصری داخل شیشه می ریزند و آن را تکان می دهند. این عمل داخل شیشه و پستانک را به طور کامل تمیز نمی کند و ذرات شیر داخل پستانک و حتی داخل سوراخ های بستانک باقی می ماند و میکروب های مختلف موجود در آن موجب استفراغ و اسهال کودک می گردد). سپس بطری و ضمائم آن را با آب تمیز بشویید و در محلی تمیز به صورت وارونه قرار دهید (استریل کردن بطری شیرخوری در شهرهائی که آب لوله کشی و تصفیه شده وجود دارد، لازم نیست مگر اینکه از آب چاه استفاده شود یا دلیل دیگری وجود داشته باشد).

از طرف دیگر آب مورد نیاز برای تهیه شیر را به مدت ۵ دقیقه بجوشانید و سپس بگذارید تا سرد شود و درجه حرارت آن به اندازه درجه حرارت بدن انسان برسد، یعنی انگشت شما احساس گرمی نکند. سپس آب را داخل شیشه شیرخوری که قبلا شسته اید بریزید و مقدار پودر شیرخشک را (طبق آن چه روی قوطی نوشته شده است) اضافه نمایید و در آن را ببندید و خوب به هم بزنید تا شیر کاملا در آب حل شود، در این صورت شیر برای تغذیه کودک آماده است.

۲- آماده کردن تعدادی شیشه شیرخوری جهت ۲۴ ساعت نیاز کودک: بعضی از مادران ترجیح می دهند که در یک نوبت، تعدادی بطری شیر را که در ۲۴ ساعت لازم است، یک جا تهیه کنند و آن ها را در یخچال نگه دارند و سپس در هر نوبت از یخچال در آورده و مقداری آب گرم روی بطری بریزند تا گرم شود و به کودک بدهند. اگر چنین روشی را می خواهید انجام دهید بهتر است بطری ها، در بطری ها، پستانک و پوشش پستانک استریل گردد. برای استریل کردن، بطری ها باید از جنس نشکن انتخاب شده باشد. ابتدا بطری ها را کاملا به صورتی که پیش از این گفته شد، بشوئید، سپس پوشش هر پستانک را روی آن قرار دهید. ظرف هائی وجود دارد که برای استریل کردن بطری شیرخوری ساخته شده است. اگر چنین ظرف هائی در اختیار ندارید، ظرفی (مثلا قابلمه) که بتوان تعدادی بطری در آن جا داد، انتخاب نمایید و مقداری آب در آن بریزید و برای مدت ۵ دقیقه بجوشانید. بعد از سرد شدن شیشه ها، شیر مورد نیاز را مانند آنچه گفته شد تهیه کنید و در یخچال قرار دهید و در هر نوبت شیر خوردن کودک در خلال ۲۴ ساعت، یک بطری را از یخچال بیرون بیاورید و به کودک بدهید.

پرسش: چه مدت می توان شیر درون بطری شیر خوری را بیرون از یخچال نگه داشت و دوباره به کودک داد؟

پاسخ:

بعضی از کودکان گاهی نصف شیر داخل بطری شیرخوری را می خورند و به خواب می روند یا سیر می شوند و دیگر میل ندارند. در چنین مواردی مادر می تواند بلافاصله بطری را دوباره در یخچال قرار دهد و دفعه دیگر به کودک بدهد. مادر می تواند یک بطری شیر را فقط دو نوبت از یخچال خارج نماید و به کودک بدهد. اگر دفعه دوم، کودک بقیه شیر را نخورد، بهتر است آن را دور بریزد. اگر شیر در خارج از یخچال و در درجه حرارت محیط مدتی بماند (مخصوصا در فصل گرما و در محیط گرم یا در اتومبیل)، میکروب هایی که به طور اتفاقی وارد شیر شده اند تکثیر پیدا کرده، موجب استفراغ و اسهال کودک می گردند.

اگر مادر مجبور شود چندین ساعت بیرون از خانه باشد و شیشه شیر کودک را با خود ببرد، بهتر است شیشه را در فلاسک یا یخدان یخ نگه دارد. اگر این کار امکان ندارد، می تواند شیشه شیر کودک را که قبلا در یخچال نگه داری کرده است، بلافاصله پس از خارج کردن از یخچال در ۱۰ برگ روزنامه بپیچد (برگ های روزنامه مانند عایق عمل می کند) تا شیر درون شیشه خنک بماند و بتواند چند ساعت بعد به کودک بدهد.