کیست پارااوارین تخمدان، تشخیص و درمان

کیست تخمدان امروزه یکی از نگرانی های خانم ها شده است. در هر سونوگرافی ممکنه نوع خاصی از یک کیست تشخیص داده شود. یکی از کیست های تشخیصی که خیلی هم رایج نیست کیست پارااورین است.

کیست پارااورین چیست و آیا کیستی رایج است؟
کیست پاراتوبال (PTCs) یا پارااورین (Para ovarian cys) کیست های پر از مایع با پوشش اپیتلیوم در آدنکس مجاور لوله فالوپی و تخمدان می باشند. کیست پارااورین کیسه ای کپسولی پر از مایع است. این نوع کیست در نزدیکی تخمدان یا لوله فالوپی تشکیل می شود و به اندام های داخلی نمی چسبد. این کیست ها معمولا خود به خود از بین می روند. کیست های کوچک پارااورین بیشتر در خانم های 30 تا 40 ساله دیده می شود. کیست های بزرگ بیشتر در دخترها و خانم های جوان دیده می شود.

کیست پارااورین معمولا کوچک هستند و قطر ۲ تا ۲۰ میلیمتر دارند. این کیست ها معمولا بدون علائم هستند و پزشک با استفاه از عمل جراحی غیرمرتبط یا معاینه های زنانه این کیست ها را تشخیص می دهد. کیست های بزرگ باعث درد شکمی یا درد در لگن می شود.

وقتی جنین تشکیل می شود، همه آنها حاوی یک ساختار جنینی به نام کانال ولفن می باشند. این منطقه جنین جایی است که اندام های جنسی مرد تشکیل می شوند. اگر یک جنین شروع به تشکیل اندام های جنسی زن کند، کانال از بین می رود. گاهی اوقات، باقی مانده کانال باقی می ماند. کیست پاراتوبال ممکن است از این باقی مانده ها رشد کند. کیست ها همچنین ممکن است از باقی مانده کانال های پروکسون فرونیک (Müllerian) تشکیل شوند. این ساختار جنینی است که در آن اندام جنسی زن رشد می کنند.
هیچ عامل خطر شناخته شده ای برای کیست پارااورین وجود ندارد. اما در این کیست‌ها نیز ممکن است نئوپلاسم خوش‌خیم مثل Cystadenoma بوجود آید که در سونوگرافی به طور تیپیک با mural nodule و گاهی با Septation ظریف خود را نشان می‌دهد. بدخیمی در ۲% کیست‌های پارااوارین دیده می‌شود، اما در کیست‌های کوچکتر از cm۵، بدخیمی کمتر مشاهده گردیده است.
چگونه کیست کیست پارااورین تشخیص داده می شود؟

تشخیص کیست پارااورین
اگر درد لگن یا شکم دارید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک علائم و پرونده پزشکی شما را بررسی می کند و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد تا نقاط درد را بررسی کند. همچنین ممکن است پزشک از یک یا چند تست تشخیصی زیر استفاده کند:
1- سونوگرافی لگن یا سونوگرافی شکم
این آزمایشات تصویربرداری پزشکی از ارتعاش فرکانس التراسونیک برای انتقال تصاویر منطقه لگن به صفحه کامپیوتر استفاده می کند.
2- MRI
این آزمایش به پزشک کمک می کند تعیین کند آیا کیست بدخیم است یا خیر. همچنین برای پیگیری رشد کیست استفاده می شود.
3- آزمایش خون
اگر بدخیمی مشکوک باشد، دکتر آزمایشات خون، نظیر شمارش کامل خون (CBC) و آزمایش مارکر تومور را سفارش می دهد.
4- لاپاراسکوپی
کیست پاراتوبال می تواند در سونوگرافی به کیست تخمدان شبیه باشد، بنابراین ممکن است پزشک لاپاراسکوپی را نیز پیشنهاد کند. لاپراسکوپی نیاز به یک برش کوچک در شکم دارد. پزشک یک لوله که دارای یک دوربین فیلمبرداری کوچک است و به نوک لوله متصل است را به داخل برش وارد می کند. این دوربین به پزشک اجازه می دهد تمام ناحیه لگن را ببیند (عمل لاپاراسکوپی رحم و لاپاراسکوپی تخمدان را بهتر بشناسیم).

- اگر کیست کوچک و بدون علامت باشد، پزشک روش انتظار را توصیه می کند. پزشک توصیه می کند به صورت دوره ای برای بررسی کیست به او مراجعه کنید.
- اگر کیست بزرگتر از ۱۰ سانتیمتر باشد، پزشک توصیه می کند کیست خارج شود. در این صورت پزشک از یکی از این روش ها برای برداشتن کیست استفاده خواهد کرد:
-لاپاراسکوپی. این روش نیاز به یک شکاف شکمی کوچک دارد. این عمل ممکن است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود. این عمل زمان کمتری نسبت به لاپاراتومی نیاز دارد.
-لپاراتومی. این روش بیشتر تهاجمی است و نیازمند برش شکمی بزرگ است. این عمل همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود
قبل از انتخاب روش، پزشک، شرایط، اندازه و مکان کیست را بررسی می کند.
- اگر به یائسگی نرسیده باشید، پزشک از عملی استفاده می کند که تخمدان یا لوله های فالوپی شما در معرض خطر قرار نگیرند.

در برخی موارد، کیست پاراتوبال می تواند منجر به عوارض زیر شود:
-خونریزی. اگر کیست پاره شود، ممکن است خونریزی داخلی ایجاد کند.
-پیچشی. این به چرخش کیست در پایه اشاره دارد. این حالت می تواند درد شدید، ناتوان کننده، و تهوع و استفراغ را ایجاد کند. اغلب موارد چرخش تخمدان در دختران جوان گزارش شده است.
-پارگی لوله فالوپی. اگر کیست در نزدیکی لوله فالوپی واقع شود، موجب پارگی لوله می شود.
اگر چه کیست های بزرگ نادر هستند، اما غیر ممکن نیستند. این کیست ها می توانند بر اندام های داخلی زیر فشار وارد کنند:
-رحم
-کلیه
-مثانه
-روده
این فشار ممکن است به هیدرونفروز منجر شود. هیدرونفروز تورم کلیه ناشی از تشکیل ادرار اضافی می باشد. کیست های بزرگ ممکن است باعث خونریزی رحم و مقاربت دردناک شود.

آیا کیست پارااورین بر باروری تاثیر می گذارد؟
کیست پاراتوبال کوچک نباید روی باروری شما تاثیر بگذارد. اما کیست های بزرگ، پاره شده و پیچیده ممکن است منجر به عوارض ناخواسته شود. جراحی فوری کمک می کند تا از سلامت تخمدان و لوله های فالوپ مطمئن شوید.
کیست پاراتوبال معمولا یک طرفه است، یعنی فقط در یک طرف بدن تشکیل می شوند. حتی اگر تخمدان یا لوله در طرف آسیب دیده برداشته شود باز هم تخمک گذاری امکان پذیر است.
بیشتر کیست ها کوچک و بدون علامت هستند. قطر کیست ها معمولا 1 تا 8 سانتی متر است. PTC ها معمولا در عمل جراحی یا در طی یک بررسی تصویری یافت می شوند. کیست های بزرگتر ممکن است به قطر 20 سانتی متر یا بیشتر برسد و علائم آن ها شامل فشار و درد در شکم و پشت می باشد. کیست های بزرگ می تواند منجر به چرخش آدنکس شود که موجب درد حاد می شود، شود.