لاپاراسکوپی در زنان چیست؟

لاپاراسکوپی یک روش جراحی کوتاه و ساده برای تشخیص یا درمان درد ها است. دربیشتر اوقات تشخیص و درمان دریک زمان صورت می گیرد.درعمل لاپاروسکوپی ، به منظور دقت فراوان یک لوله حاوی یک منبع نور را در داخل حفره قرار می دهند و برای دیدن اندام های داخلی از طریق دوربین متصل شده به این لوله که توسط صفحه نمایش تلویزیون نشان داده می شود، انجام می گیرد.پزشک برای بررسی مشکل و بیماری های ایجاد شده در اندام های داخلی مثل: کبد، رحم، روده ها، مثانه و غیره از یک تلسکوپ در حفره شکمی اقدام به دیدن آن قسمت می نماید.عملیات انجام شده توسط لاپاروسکوپی بسیار بهتر از سبک های سنتی و قدیمی است که اقدام به ایجاد شکاف بر روی شکم می کردند. در عمل لاپاراسکوپی طول مدت بستری بیمار ۴۸ ساعت در بیمارستان است که بعد از یک یا دو هفته بیمار، قادر به انجام فعالیت های روزمره است.

چگونه لاپاراسکوپی انجام می شود؟
لاپاراسکوپی در اتاق عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. پزشک با یک سوزن کوچک زیر ناف پمپ های گاز حاوی دی اکسید کربن را وارد می نماید. این عمل باعث برآمدگی و نفخ، حفره های شکم شده در نتیجه پزشک دید بهتری به اندام های داخلی پیدا می کند. سپس با قرار دادن دستگاه لاپاراسکوپی ، وسایلی که نیاز به جراحی را دارد، داخل اندام بیمارمی کند.

هوشیاری پس از لاپاراسکوپی:
دیدگاه آناتومیکی شکم در اتاق ریکاوری توسط پرستارصورت می گیرد و بیمار را تا زمان هوشیاری کامل کنترل می کند و سپس به بخش منتقل می نماید، وچنانچه مجاز به خروج باشد، نباید رانندگی کند. بیمار بعد از هوشیاری ممکن است درد در ناحیه شانه ها داشته باشد که ۲۴ ساعت بعد برطرف می شود. ممکن است این روش عوارض جانبی مثل:تب، قرمز شدن زخم ها، یا ترشحاتی از زخم به همراه داشته باشد که با نظارت و کنترل پزشک معالج فورا بررسی می شود.

مواردی که نیاز به عمل لاپاراسکوپی است؟
زخم یا تومور در تخمدان: (وجود کیست در تخمدان)
تخمدان ممکن است در نتیجه تومور یا مایع بزرگ شود. پزشک با بررسی توسط لنز می تواند تفاوت بین این دو را دریابد. پزشک یک نمونه از تومور می گیرد، تا بررسی کند که آیا تومور بدخیم یا خوش خیم است و می تواند این تومور را بدون ایجاد شکاف در شکم بر دارد . مهارت و تجربه پزشک در این جراحی باید بسیار بالا باشد، زیرا نگه داشتن بخش کوچکی از آن ممکن است نیاز به جراحی بیشتری داشته باشد.
حذف یا برداشتن بافت های اضافی: بافت های اضافی رحم، یک تومور خوش خیم است که در عضله دیوار رحم تشکیل شده است. ۲۰٪ یا بیشترخانم های بالای سن "۳۵" سال با این عارضه مواجه اند. و با درد در شکم و لگن همراه با افزایش سیکل قاعدگی به طور قابل توجهی رخ می دهد . بافت های اضافی در دوران حاملگی باعث زایمان زودرس در خانم ها می شود.
چسبندگی رحم در حالت ناباروری: چسبندگی رحمی، معمولا به جراحی های شکمی قبلی و یا عفونت در اندام های لگن رخ می دهد. از طریق روش لاپاروسکوپی، چسبندگی با قیچی خاصی برداشته می شود و احتمال بازگشت عوارض بسیار ضعیف است و یا احتمال عود آن پس از خارج شدن از طریق شکم بسیار کمتراست.
غربالگری لوله های فالوپی در ناباروری: (لوله های فالوپیک که توسط لاپاروسکوپی باز می شوند)
پزشک لوله های فالوپ را با تزریق یک مایع آبی رنگ از طریق واژن و دهانه رحم بررسی می کند. اگر لوله های فالوپ سالم باشند، مایع در حفره ظاهر می شود. اگر بسته باشد، لوله به طور هم زمان با لاپاروسکوپ باز می شود و برای این عمل ازابزارهای مناسب آن استفاده می کند.
اندومتریوز: به بافت های رحمی که خارج از رحم ، داخل لگن، شکم، تخمدان ، روده و…اتفاق می افتد، اطلاق می شود . این بیماری اغلب با تخمدان هایی که حاوی کیست های شکلاتی است و باعث چسبندگی رحم می شود، ظاهر می شود.این عارضه علائمی را شامل می شود، از جمله: درد های مکرر زیر شکمی، به خصوص در دوره سیکل قاعدگی، درد دراواسط سیکل قاعدگی که نشانه چسبندگی در شکم است، درد در هنگام مقاربت های جنسی، درد در تومورها، درد بعد از دفع، چنانچه غشاء در مایع و در قسمت واژن و داخلی مثانه یافت شود. علاوه بر علائم تشخیصی از قبیل ضعف حوضچه ها، افزایش هورمون شیردهی ، افزایش پروستاگلاندین وجود دارد. تشخیص معمولا از طریق لاپاروسکوپی انجام می شود و اگر چسبندگی در طی روند لاپاروسکوپی رخ دهد،به راحتی می توان آن را رفع کرد.
خونریزی های داخلی: هنگامی که تجمع خون در حفره شکم ایجاد می شود و منبع آن نامشخص باشد با عمل لاپاراسکوپی اقدام به شناسایی و درمان آن خونریزی صورت می گیرد.
بیماری تخمدان پلی کیستیک: وقوع این عارضه نادر است و از هر پنج خانم ، یکی به آن مبتلا می شود. که نوعی نقص در فعالیت هورمون تخمدان است. این عارضه توسط متخصص اولتراسوند تشخیص داده می شود. این بیماری را می توان با مصرف برخی از داروها درمان کرد. در صورت نارضایتی درمانی، با استفاده از عمل لاپاراسکوپی درمان می شود. عمل لاپاراسکوپی، با استفاده از حفره های کوچک در تخمدان ها، پرتوهای لیزر صورت می گیرد. این فرآیند حفاری چندگانه نیزنامیده می شود.
التهاب مزمن رحم: در این روش التهاب لوله های فالوپی تشخیص داده می شود و مرکز یا منبع التهاب در مواردی که علت درد شناخته شده نباشد، عمل لاپاراسکوپی را انجام می دهند. ممکن است نمونه ای از آن ها را گرفته و معاینه باکتریایی انجام شود.
به منظور دستیابی به تخمدان: این عمل با روش IVF انجام می شود و تخمک ها با تخمدان جمع آوری می شوند.
پیوند باکتریایی لوله(واکسیناسیون) لوله های فالوپ با لاپاراسکوپی از طریق یک حلقه یا فورسپس (تیغه ابزار)یا یک کیسه بسته می شوند. این مانع از رسیدن اسپرم به تخمک ها و واکسیناسیون آن ها می شود، بنابراین از حاملگی جلوگیری می شود.
- درد در هنگام سیکل قاعدگی
- تشخیص و درمان برخی از انواع ناهنجاری های رحمی
- افتادگی واژن
- ادرار کردن غیر ارادی
- برداشتن برخی از غدد لنفاوی از لگن
- هیسترکتومی یا برداشتن رحم
- درمان حاملگی های خارج از رحم
- رفع تنگی حالب و کلیه ها
- رفع سرطان پروستات
- جراحی واریکوسل در آقایان(یکی از علت ناباروری آقایان، وجود واریکوسل است)
- درمان سرطان بیضه

چه افرادی عمل لاپاراسکوپی را نباید انجام دهند؟
عمل لاپاراسکوپی در داخل شکم با گاز انجام می شود، بیمار باید قبل از این روش شرایط لازم این عمل را داشته باشند و اقدامات و آزمایش هایی انجام داده باشد که ضرری برای بدنش نداشته باشد.در کل بیمارانی که از نظر قلبی و ریوی مشکل شدیدی دارند، نباید از این روش برای رفع بیماری استفاده نمایند، زیرا برقلب و ریه بیماراثرمنفی می گذارد. گاهی اوقات متخصصان بیهوشی نیزاین روش را برای بیمار منع می کنند.

دستورالعمل قبل و بعد از عمل جراحی لاپاروسکوپی
بیمار باید ازخوردن و نوشیدن از اواخر شب قبل از عمل اجتناب نماید.(بیمار باید ۸ ساعت ناشتا باشد) داشتن یک رژیم غذایی استاندارد، بیمار باید بعد از عمل لاپاراسکوپی غذای سبک و آبکی مصرف نماید.بیمار باید۲۴ ساعت بعد از عمل لاپاراسکوپی کمی فعالیت داشته باشد و راه برود.۴۸ ساعت بعد از عمل لاپاراسکوپی بیمار می تواند استحمام داشته باشد و پانسمان خود را درصورتی جذبی نیست بردارد.تورم و کبودی حاصل از عمل لاپاراسکوپی یک امری طبیعی است و کم کم رفع می شود.یک هفته بعد از عمل لاپاراسکوپی امکان بروز خونریزی وجود دارد که جای نگرانی نیست.وجود درد در قفسه سینه و شکم به علت وارد کردن گاز در حین عمل وجود دارد، که برای رفع این درد پزشک متخصص برای بیمار مسکن های ضد درد تجویز می نماید و بیمار باید طبق دستورالعمل مصرف نماید.
به علت استفاده از محلول حاجب درطی عمل لاپاراسکوپی ، امکان تغییر رنگ ادرار به رنگ سبزوجود دارد، که جای هیچ گونه نگرانی نیست.بیمار بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی 24 ساعت بعد از بیمارستان مرخص می شود و باید در منزل استراحت نماید.احتمال ایجاد عفونت و زخم بعد از عمل لاپاراسکوپی بسیار کم است، اما در صورت مشاهده حتما باید به پزشک متخصص اطلاع دهد.زمانی بیمار از بیمارستان مرخص می شود که باید توانایی ادرار کردن را بدون نیاز به سوند داشته باشد.دوران بهبودی بعد از عمل لاپاراسکوپی به نوع جراحی که بیمار انجام داده است، بستگی دارد.امکان ایجاد زخم روی ناف بسیار کم است، اما در صورت مشاهده، بیمار باید با بتادین آن راضدعفونی کند، تا دچار بیمارهای عفونی و میکروبی نشود.در صورت وجود زخم روی ناف به بیمار آنتی بیوتیک تجویز می نمایند.
بیمار باید از نوشیدنی های گازدار وانواع نوشابه ها به مدت ۴۸ ساعت خوداری نماید.به علت وارد کردن گاز به شکم بیمار، ایجاد نفخ شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی امری طبیعی است.بیمار در صورت مصرف آسپرین ،باید آن را پنج روز قبل از عمل لاپاراسکوپی متوقف کند.بیمار باید قبل از انجام جراحی استحمام نماید و ناحیه مد نظررا تمیزنماید.
بیمار باید قبل از جراحی دو ساعت زودتر به بیمارستان مراجعه نماید تا اقدامات اولیه ورود به بیمارستان را انجام دهد.بیمار باید قبل از جراحی ناخن هایش را در صورت بلند بودن، کوتاه نماید.چنانچه خانم ها روی ناخن هایشان لاک دارند باید در رفع آن قبل از جراحی اقدام نمایند.کادر پرستاری به بیمار یک آنتی بیوتیک را به عنوان حفاظت در برابر التهاب می دهند، که بیمار باید آن را قبل انجام عمل لاپاراسکوپی مصرف نماید.کادر پزشکی در صورت نیاز به استفاده از کاتتر در مثانه حتما باید آن را استرلیزه نمایند.چنانچه بیمارهر نوع دارویی آلرژیک دارد، باید به کادرپرستاری و پزشک متخصص اطلاع دهد.

اقدامات بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی که باید در منزل انجام دهد، عبارتند از:
بیمار باید بعد از مراجعه از بیمارستان ، میزان مایعاتی که روزانه مصرف می نماید را افزایش دهد.بیمار باید یک هفته غذای سبک و زود هضم مصرف نماید.اجتناب از نشستن در حمام داغ،به مدت یک هفته و ناحیه جراحی شده را باید خشک و تمیزنگه دارد.مصرف نکردن آسپرین و ویتامین E به مدت پنج روز، بعد از عمل لاپاراسکوپی الزامی است.بیمار باید داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص را طبق دستورالعمل گفته شده، مصرف نماید.

مزایای عمل لاپاراسکوپی نسبت به عمل های دیگر(لاپاراتومی)
تشخیص دقیق بیماری با روش لاپاراسکوپی نسبت به روش های دیگربسیار بالا است.
ایجاد خونریزی در روش لاپاراسکوپی بسیار کمتر از عمل های دیگر است.
زمان بستری در عمل لاپاراسکوپی ۱۲ تا ۲۴ ساعت است (البته بستگی به نوع جراحی آن دارد)
امکان بازگشت سریع به فعالیت های روزمره زندگی، نسبت به روش های دیگر سریع تراست.
امکان دید بهتر در عمل لاپاراسکوپی نسبت به عمل های دیگربیشتر است، زیرا در روش های دیگر بافت ها روی هم قرار دارند و ناحیه مدنظر به سختی دیده می شود، اما پزشک متخصص با روش لاپاراسکوپی بسیار راحت تربه آن ناحیه دسترسی پیدا می کند.
درصد موفقیت این عمل نسبت به عمل های دیگر بسیار بالا است.
برش در جای عمل نسبت به عمل های دیگر بسیار کوچک است و از زیبایی روی سطح شکم کم نمی کند، زیبایی آن ناحیه را حفظ می کند.
خانم هایی که چسبندگی رحم را با روش لاپاراسکوپی جراحی می کنند، چون در حین عمل قسمت های رحمی در معرض هوا قرار نمی گیرد، کمتر دچار چسبندگی مجدد رحمی می شوند.
هزینه عمل لاپاراسکوپی نسبت به عمل های دیگر بسیار کمتر و به صرفه تر است.
بعد از عمل لاپاراسکوپی، تجویز دارو و حتی سرم نسبت به عمل های دیگر بسیار کمتر است.
ایجاد انواع عفونت ها در روش لاپاراسکوپی بسیار کمتر از روش های دیگرجراحی است.
درد های شکمی بعد از عمل لاپاراسکوپی بسیار کم یا اصلا وجود ندارد.

عوارض احتمالی بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی
وجود درد های خفیف عضلانی و شکمی که بعد از ۴۸ ساعت کاملا برطرف می شود.امکان وجود تهوع خفیف، به علت استفاده از داروهای بیهوشی بعد از عمل لاپاراسکوپی وجود ترشحات بسیار کم به مدت ۱۲ ساعت که خیلی سریع رفع می شود.گرفتگی گلو یا صدای بیماربعد از عمل لاپاراسکوپی به علت وارد کردن لوله های تنفسی از دهان وجود دارد، که ۴۸ ساعت بعد، کاملا رفع می شود.